"Yargı haberciliği yapmak için 'cesaretli' olmak gerekiyor"

*Bu haber, Atölye BİA İletişim Platformu atolyebia.org'da yayınlandı.

Atölye BİA'nın Ekim/Kasım ayları boyunca düzenleyeceği tematik webinar serisinin ilk başlığı olan "Yargı Haberciliği", yargı muhabiri gazeteci  Alican Uludağ'ın konukluğunda ve gazeteci İrfan Aktan'ın kolaylaştırıcılığında bugün yapıldı.

Atölye BİA, her Çarşamba günü gazeteci İrfan Aktan kolaylaştırıcılığında tematik webinarlara devam edecek. Dizide yer alan diğer tematik başlıklar ve konuklar ise şöyle:

• 19 Ekim Çarşamba, Dış Habercilik - Işın Eliçin
• 26 Ekim Çarşamba, Araştırmacı Gazetecilik - Bahadır Özgür
• 2 Kasım Çarşamba, Ekonomi Haberciliği - Çiğdem Toker 

Webinar, gazetecilere, medya çalışanlarına, işsiz bırakılmış gazetecilere, iletişim fakülteleri öğrencilerine, hak örgütlerine ve ilgilenen herkese açık. Zoom'dan yapılacak olan atölye, ayrıca YouTube kanalından da yayınlanacak.

TIKLAYIN - Atölye BİA'dan tematik webinar: "Dış Habercilik"

Gazeteci  Alican Uludağ'ın konuk, gazeteci İrfan Aktan'ın kolaylaştırıcı olduğu ve 19.00-21.00 saatleri arasında gerçekleşen webinarda; yargı haberciliğinin ne olduğu, neleri kapsadığı, Türkiye’de nasıl yapıldığı ve nasıl yapılması gerektiği, yargı haberciliğinin neden gerekli olduğu, etik kurallarının neler olduğu, sınırlarının belli olup olmadığı ve nasıl bir dinamiğe sahip olduğu üzerine konuşuldu, deneyim aktarımı yapıldı.

Haber kaynaklarıyla "güven" ilişkisi kurmak

Uludağ, yargı muhabirliğine başlama hikayesini anlatarak başladı. Uludağ'ın anlatımlarından öne çıkan bazı noktalar şöyle:

"Yargı&adliye haberciliği yaparken, yararlanacağınız kaynaklar bellidir. Ve o kişilerin muhabire kaynak olması için sadece konuşmak yetmiyor, dolayısıyla bu noktada iletişiminiz güçlü olmalı. Adliyede dolaşırken gördüğünüz çoğu kişiyle konuşmaya çalışın. Ben, savcıların odalarına girip 'Bir çayınızı içmeye geldim' derdim.

"Kaynak ilişkisinde güven meselesi çok önemli. Çünkü soruşturmalar gizli yürütülür, size bilgi vermek istemezler, soruşturma riskiyle karşılaşmamak için. Dolayısıyla adliye muhabirliğinin birinci adımı kaynaklarla güven kurmanız.

"Yargı haberciliği yapmak istiyorsanız, güç odaklarına karşı cesaretli olmalısınız. Cesaretli olup yargı haberlerini yazmak gerekiyor, çünkü diğer türlü sadece sıradan bir yargı haberi yapmış olursunuz. Riskleri göze almak, tehditleri, davaları göze almak gerekiyor. 

“Yargı haberciliği ‘yol yöntemi öğrendim, bilgi belgeye ulaştım, kaynaklara da ulaştım’la bitecek bir şey değil. Bu alanda tamamen uzmanlaşmak gerekiyor. Hukuki terimleri bilmek ve bunları yorumlamak da gerekiyor. Bir kararı okuyabilmek ve analiz yeteneği geliştirmek gerekiyor. Özellikle bir hukuk kitabı okumadım ancak, iddianame ayrıntıları okuyarak, tutanakları okuyarak öğrendim çoğu şeyi.

İddianameye "haber" gözüyle bakmak

“Her gazeteci iddianameyi haber yapar. Ama gazeteciyi diğerlerinden bir tık öne çıkaracak olan, detaylardır. İddianameden detaylara bakarak, haberi farklı kılabilirsiniz. İddianameyi iyi incelemek gerekiyor. İddianameye haber gözüyle baktığınızda, iddianameden haber çıkarmanız ve haberlik bir noktayı bulmanız mümkün.

“Hakim ve savcıdan bilgi almak çok zordur. Çok nadirdir bu, siz onlardan en fazla davaya dair bir kıvılcım alabilirsiniz. Sohbet sırasında, laf arasında mutlaka adliyede sizi ilgilendiren bir şeyden bahseder. Dolayısıyla siz oradan onu kafanıza not alıp, sonrasında araştırmaya başlarsınız. Amacınız bilgi ve belge almaktan ziyade, size bir şey izlenim vermesi ya da ipucu vermesidir.

Yargı muhabirliğinin riskleri

"Ancak tüm bunları yapayım derken, bilgi ve belge alayım derken iliştirilmiş gazeteci olmamaya da dikkat etmek gerekiyor, bu çok önemli. Adliyede bunu korumanız gerekiyor.

“Yaptığınız haberlerin bir soruşturmaya ya da davaya dönüşmemesi için elbette dikkat edilecek ya da kaçınılacak noktalar vardır. Bir soruşturmanın haberini yazıyorsanız ve ifadeden yazıyorsanız, isimleri kodlamanız gerekiyor. Açık yazarsanız, ileride karşınıza çıkabilir. Bir de yorumdan kaçınmak gerekiyor. Bilgiye dayalı analiz yapabilirsiniz haberde ancak ancak yorum yaptığınızda yorumunuz için 'hakaret ya da iftira' davası açılabilir size. Yargı muhabirliği risk taşıyor biraz. Sanık tarafı size maddi ve manevi dava açabilir. Savcı ya da hakimleri rahatsız ediyorsanız, size dava açabilirler. 

Uludağ, yargı muhabiri olmak isteyenlere izleyeceği yolu aktardıktan sonra, katılımcıların sorularını yanıtladı. 

Atölye BİA'nın düzenlediği tematik webinar serisi 19 Ekim Çarşamba günü gazeteci Işın Eliçin'in katılımıyla "Dış Habercilik" başlığıyla devam edecek. 

Alican Uludağ hakkında

Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik bölümünden 2008’de mezun oldu. Aynı yıl Cumhuriyet gazetesinde çalışmaya başladı. 2010’dan itibaren önce adliye muhabiri, ardından ise yargı muhabiri olarak görevini sürdürdü. Yönetim değişikliğinin ardından bir süre daha çalışmayı sürdürse de habercilik yapma ortamının kalmaması üzerine 11 Ekim 2020’de Cumhuriyet gazetesinden ayrıldı, Olay TV’ye geçti. Olay TV’nin iktidar baskısıyla sadece 26 gün yayın yapıp kapanmasının ardından kendi açtığı ankaragazetecisi.com adlı haber sitesinde haberlerini yayınladı.

2021 Mart ayından itibaren DW Türkçe’de çalışmaya başladı. 2019’da Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) tarafından Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Ödülü’ne değer görüldü. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin düzenlediği Türkiye Gazetecilik Başarı Ödülleri’nde “Siyasal haber” dalında 2020’de ödüle değer bulundu. Almanya’da Friedrich Naumann Vakfı’nın her yıl düzenlediği “Raif Badawi Cesur Gazeteciler Ödülü”nü 2021’de aldı. Bugüne kadar yaptığı haberler nedeniyle hakkında 20’nin üzerinde soruşturma, 10’un üzerinde dava açıldı. İki kez, 10’ar ay hapis cezasına çarptırıldı. TGS Ankara Şube yöneticisi olan Uludağ, aynı zamanda ÇGD ve Gazeteciler Cemiyeti üyesi.

İrfan Aktan hakkında

Gazeteciliğe 2000 yılında Bianet’te başladı. Sırasıyla Express, BirGün, Nokta, Yeni Aktüel, Newsweek Türkiye, Radikal ve birdirbir.org ile zete.com, Gazete Duvar web sitelerinde muhabirlik, editörlük veya yazarlık yaptı. Bir süre İMC TV Ankara Temsilciliği’ni yürüttü. “Nazê/Bir Göçüş Öyküsü” ile “Zehir ve Panzehir: Kürt Sorunu” isimli kitapların yazarı. Halen Express ve Artı Gerçek’te yazıyor.

(SO/NÖ)