Bahadır Özgür: Araştırmacı gazetecilik, politik bir bakış gerektirir

*Bu haber, Atölye BİA İletişim Platformu atolyebia.org'da yayınlandı.

Atölye BİA'nın düzenlediği tematik webinar serisinin üçüncü başlığı olan “Araştırmacı Gazetecilik”, araştırma haberler alanında çalışan gazeteci Bahadır Özgür’ün konukluğunda ve gazeteci İrfan Aktan'ın kolaylaştırıcılığında 26 Ekim Çarşamba günü (dün) yapıldı.

Atölye BİA'nın her Çarşamba günü gazeteci İrfan Aktan kolaylaştırıcılığında gerçekleştirdiği tematik webinar serisi, 2 Kasım Çarşamba günü sona erecek. Çiğdem Toker’in konukluğunda yapılacak dördüncü webinarın başlığı ise "Ekonomi Haberciliği".

Webinar, gazetecilere, medya çalışanlarına, işsiz bırakılmış gazetecilere, iletişim fakülteleri öğrencilerine, hak örgütlerine ve ilgilenen herkese açık. Zoom'dan yapılacak olan atölye, ayrıca YouTube kanalından da yayınlanacak.

TIKLAYIN - "Yargı haberciliği yapmak için 'cesaretli' olmak gerekiyor"

TIKLAYIN - Işın Eliçin: Gazetecilik kamu yararı gözetilerek yapılmalı

Gazeteci Bahadır Özgür’ün konuk, gazeteci İrfan Aktan'ın ise kolaylaştırıcı olduğu ve 19.00-20.30 saatleri arasında gerçekleşen webinarda; araştırmacı gazeteciliğin ne olduğu, neleri kapsadığı, Türkiye’de nasıl yapıldığı ve nasıl yapılması gerektiği, araştırmacı gazeteciliğin neden gerekli olduğu konuşuldu.

Bağlamın önemi

Özgür, zor koşullar altında nasıl araştırmacı gazetecilik yapmaya çalıştığını anlatarak başladı. Özgür’ün anlatımlarından öne çıkan bazı noktalar şöyle:

"Araştırmacı gazetecilik, eskiden enformasyona zor ulaşıldığı günlerde, olayların arkasındaki bağlamı, görünenle görünmeyen arasındaki ilişkiyi bir çerçeveye oturtma haliydi. Ben daha çok araştırmacı gazeteciliğin belli bir alanında çalışıyorum diyebilirim. 

"Uğur Mumcu’nun Papa-Mafya-Ağca kitabı benim için araştırmacı gazeteciliğin bir 'metadolojisidir'. Araştırmacı gazetecilik, bir olayı bir bağlama oturtmaktır ve politik bir bakış gerektiriyor. Bu kitapta da bunun nasıl sunulduğunu görüyoruz. Bir olay bir bağlama oturtulmazsa, araştırmacı gazeteciliğin 'araştırma' kısmı eksik kalır, dolayısıyla sadece flaş haberciliğe dönüşür.

"Araştırmacı gazeteciliği kategorilere ayırabiliriz. Birincisi, gerçekten devletin ve kurumların gizli bilgilerine ulaşabilen, bu bilgileri araştırarak topluma gözünün önündeki bir olayın başka yönlerini ortaya koymak. İkincisi, aslında herkesin gözünün önünde olan bir olayı farklı bağlamlarından ortaya koymak.

Görünenden yola çıkarak görünmeyeni tarif etmek

"Bir diğeri de, açık kaynak ve açık veriden yola çıkarak, yani görünenden yola çıkarak görünmeyenin tarifini çizmektir. Ben kendimi buraya daha yakın buluyorum. Tüm kategorilerde bir bilgi vardır ve bu bilgileri nasıl sunduğunuzla, bu bilgileri nasıl dizdiğinizle ilgili bir bakış açınız vardır.

"Gazeteciler, devlet ve devlet yöneticilerine mesafeli olursa ancak gazeteciliği başarabilirler. Politik bir bakış demek, devlete, siyasete ve kurumsal yapılara mesafeli olmaktır. Bu kurumları savunmak ya da bu kurumlara karşı olmak değil demek istediğimiz, mesafeli olmaktır. Ancak o mesafe çerçevesinde araştırmacı gazetecilik yapabilirsiniz çünkü.

"Türkiye’de gazetecilik yaparken ir pozisyon almanız gerekiyor gerçekten. Türkiye’deki gazeteciliği tarafsız ve nesnel şekilde tarif edemeyiz gibi geliyor bana. Ülkedeki koşullar, bir noktada politik bir bakış ve taraflı olmayı gerektiriyor aslında.

Açık kaynak kullanımı

"Ben açık kaynakları, verileri kullanarak bir olayın bağlamını ve oradaki ilişkileri aktarıyorum. Araştırmalarımı böyle yapıyorum, bu kendi tercihim oldu, çünkü bu tür ilişkilerin manipüle edilmeye açık olduğunu ve benim gazeteciliğimde bunu kolay kolay sezemeyeceğimi düşündüğüm için bu şekilde gazetecilik yapmayı kendim için daha faydalı buluyorum. Ve bu ilişkileri, siyasi konjoktürleriyle olan bağlamını sunmaya çalışıyorum.

"Gazetecilik, günümüzde artık bilgiyi doğru dizme sanatına dönüştü. Özellikle açık kaynak kullanarak gazetecilik yapmak isteyenler için bu söylenebilir. Önünüze düşen bir sürü bilgi içinden doğru olan bağlantıları nasıl sunacaksınız? Asıl soru budur." 

Araştırmacı gazeteciliğin risklerinden ve olanaklarından da bahseden Özgür, araştırmacı gazeteciliğin etik kurallarının neler olduğu, sınırlarının belli olup olmadığı ve nasıl bir dinamiğe sahip olduğu üzerine konuştu, deneyimlerini aktardı.

Webinar, soru-cevapların ardından sona erdi. 

Atölye BİA'nın düzenlediği tematik webinar serisi 2 Kasım Çarşamba günü gazeteci Çiğdem Toker'in konukluğunda "Ekonomi Haberciliği" başlığının ardından sona erecek.

Bahadır Özgür hakkında

Gazeteci. 1996 yılında Evrensel gazetesinde gazeteciliğe başladı. 2005'ten itibaren Referans ve Radikal gazetelerinde editör ve yazı işleri müdürlüğü yaptı. Radikal kapandiktan sonra Hürriyet gazetesine geçti ve kısa süre sonra istifa etti. 2018 yılından beri de bağımsız gazetecilik yapıyor. 2021 yılına kadar internet gazetesi Duvar'da köşe yazdı, halen BirGün gazetesinde köşe yazarı. 1975 Kayseri doğumlu.

İrfan Aktan hakkında

Gazeteciliğe 2000'de bianet’te başladı. Sırasıyla Express, BirGün, Nokta, Yeni Aktüel, Newsweek Türkiye, Radikal ve birdirbir.org ile zete.com, Gazete Duvar web sitelerinde muhabirlik, editörlük veya yazarlık yaptı. Bir süre İMC TV Ankara Temsilciliği’ni yürüttü. "Nazê/Bir Göçüş Öyküsü" ile "Zehir ve Panzehir: Kürt Sorunu" isimli kitapların yazarı. Halen Express ve Artı Gerçek’te yazıyor.

(SO/AS)