Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) ile Kadınlarla Dayanışma Vakfı (KADAV), hapishanede kendi temel ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak, geliri olmayan mahpuslarla ilgili bir rapor hazırladı.
Raporda, “muhtaç mahpus” şöyle açıklanıyor:
“Türkiye hapishanelerinde Haziran 2014 tarihi itibariyle 150 binin üzerinde mahpus var, önemli bir kısmı kendi ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak.”
“Hapishanelerde tutulan mahpuslar kendilerine verilen üç öğün yemek ve koğuş aydınlatması dışında temizlik, giyim, sigara, çay gibi bütün ihtiyaçlarını kendileri karşılamak zorunda.”
“Eğer ziyaretçiniz veya herhangi bir geliriniz yoksa muhtaç durumdasınızdır. Sigara ya da çay içemez, elbiselerinizi yıkayacak deterjan, banyoda kullanacak sabun bulamaz, idarenin verdiği yemek yenilemez olduğunda kantinden hiçbir şey alamaz, hapiste tutulduğunuz günler, aylar, yıllar boyunca aynı giysi ve iç çamaşırlara mahkum olursunuz.”
Mahpus mektupları
Raporda mahpus mektuplarından örnekler de yer aldı:
“Çarşaf, tuvalet eşyaları gibi temel şeyler son derece az. Çarşafların altı ayda bir değişmesi gerekiyor ama ben 27 ay boyunca aynı çarşafı kullandım. Ziyaretçisi olmayan Afrikalı mahpusların parası da olmuyor. HIV pozitif olan mahpusların çalışmalarına izin verilmiyor ve banyo sabunu, çamaşır deterjanı ve daha bir sürü çok temel şey konusunda cezaevinin bu insanlara hiçbir yardımı olmuyor, şekeri dahi mahpuslar kendileri alıyorlar. (Bakırköy Kadın Kapalı Hapishanesi’nden)”
“Hastalanmadan önce örgü örüp tığ işi yaparak kışın bundan birazcık para kazanıyordum. En azından temizlik malzemesi filan alabiliyordum. Burada bize hiçbir şey vermiyorlar, ne içecek su ne sabun ne diş macunu, şeker vb, sadece bedava çay var. Bana kimseden para gelmiyor çünkü ailem yok ve elçilik yardımcı olmuyor. (Bakırköy Kadın Kapalı Hapishanesi’nden)”
“Dernekten başka hiç kimselerden yardım talebinde bulunamıyoruz. Çünkü ailelerimiz tarafından bile hor görülen ve dışlanmış trans bireyleriz. Karavana yemeği hariç, maddi durumumuz olmadığından kantinden hiçbir yiyecek ve içecek alamıyoruz. İnanın her şeye hasret kaldık. (Bafra T Tipi Hapishanesi’nden)”
“Ailem ile diyaloğum yok. Parasızım, çaresizim yardım edin lütfen (…) Şu an inanın iç çamaşırım dahi yok (…) Giyecek elbiselerim yok. Sadece iki tane yırtık tişörtüm ve pantolonum var. (Kandıra 2 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi’nden)”
5-6 liraya çamaşır yıkıyorlar
Rapordaki görüş ve öneriler şöyle:
Muhtaç durumdaki mahpusların iki seçeneği var. Ya günde 5-6 liraya başkalarının çamaşırlarını yıkamak, temizliğini yapmak ya da günde 6-7 liraya hapishanenin çöp, mutfak işlerinde veya atölyelerinde çalışmak.
* Mahpuslar, kendi istekleri dışında ve devletin güvencesinde oldukları iddiasıyla hapishanelerde tutuluyor. Mahpusların temel ihtiyaçlarının giderilmesi devletin sorumluluklarından biri.
* Hapishanelerde çalışmak isteyen mahpuslar için yeni çalışma alanları yaratılmalı ve isteyen mahpuslar çalışarak kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmeli. Ancak çalışmak zorunlu olmamalı.
* Çalışan mahpuslara 6-7 TL arası gibi yetersiz bir ücret verilmesi uygulamasından vazgeçilmeli.
* Hapishanelerde yüzlerce yaşlı, hasta ve bebekleriyle beraber hapishanede tutulan kadın mahpus var. Çalışamayacak durumda olan mahpusların temel ihtiyaçları karşılanmalı. (AS)
