Haber Atölyesi'nde ilk gün: Hak haberciliği ve Gazetecilik 101

Atölye BİA’nın 7-15 Haziran tarihlerinde gerçekleştireceği Haber Atölyesi bugün başladı. 13 kişinin katıldığı Haber Atölyesi'nin ilk gününde gazeteci Ahmet Tulgar, Esra Açıkgöz, Bahadır Özgür, bianet editörlerinden Dilek Şen ve Prof. Dr. Emel Baştürk bizlerleydi.

Farklı şehirlerden gazetecilerin ve gazetecilik öğrencilerinin katıldığı Haber Atölyesi, 15 Haziran’a kadar sürecek.

Katılımcılar Haber Atölyesi'nde, yedi gün boyunca bianet editoryal ekibine paralel olarak, kolaylaştırıcılar eşliğinde özel haberler hazırlayacaklar. Hazırlanan haberlere telif ödemesi yapılacak ve haberler Atölye BİA web sitesinde yayınlanacak.

Atölyenin ilk gününde Tulgar, Açıkgöz ve Özgür’le başlayan tanışma oturumunu takiben Prof. Dr. Emel Baştürk, "Hak odaklı habercilik nedir?"i anlattı.

Farklı bir habercilik

Baştürk, 18. yüzyıl basın ortamından, eleştirel-liberal haber yaklaşımlarından ve bu yaklaşımların söylemlerinden bahsederek, "Medyayı gerçekleri yazmaktan alıkoyan şey neydi?" sorusunu sordu ve medya sermaye ilişkisi üzerine konuştu.

"Başka bir habercilik mümkün mü?" diye soran Baştürk, hak odaklı haberciliği şöyle açıkladı:

"Haber üretim sürecinin kendisi bir yanlılık doğuruyorsa, geleneksel haber bizzat hak ihlali yapan bir anlatı ise haber değeri kriterlerinden haber dil/söylemine kadar farklı bir habercilik kurmalıyız."

*Emel Baştürk

Baştürk, Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluklar Bildirgesi’nden bahsederek, bildirgedeki maddeleri şöyle sıraladı:

• Gazeteci başta demokrasi, barış, hukukun üstünlüğü, laiklik ve insan hakları olmak üzere; insanlığın evrensel değerlerini, çok sesliliği ve farklılıklara saygıyı savunur.
• Gazeteci milliyet, ırk, etnisite, cinsiyet, cinsel kimlik, cinsel yönelim, dil, din, mezhep, inanç, inançsızlık, sınıf, dünya görüşü ayrımcılığı yapmadan, tüm uluslar, halklar ve bireylerin haklarını tanır, saygı gösterir.
• Gazeteci, insanlar, uluslar ve topluluklar arasında nefreti, düşmanlığı körükleyici yayından kaçınır.

"Gazeteci tarafsız değildir, hatta gazeteci taraf olmalıdır" diyen Baştürk şöyle devam etti:

"Tarafsız habercilik mümkün değil. Gazetecinin tarafsız olmak gibi bir misyonu da yok. Gazeteci mağdur olandan yana taraf olmak zorundadır. Bir yerde savaş varsa, barıştan yana olmak zorundadır. Medyada sözü yer almayanın sözünü aktaran olmalıdır, mikrofon uzatmalıdır."

Baştürk, hak haberciliğinin üç boyutunu da şöyle sıraladı:

• Hak ihlallerini görmezden gelmeyen
• Ötekileri haber yapmak için mutlaka bir hak ihlalinin konusu/failleri olmalarını beklemeyen
• Herhangi bir haberi yaparken hak ihlaline yol açmayan haberciliktir.

Bilgilendirici ve cesaretlendirici haberler

Baştürk, "Hak ihlallerini haber yapıp takip etmek, bütün haberleri ötekiler lehine odaklı kılmayı, haber yaparken hak ihlali yapmamayı, haklar konusunda bilgilendirici, hakların kullanımı açısından cesaretlendirici olmayı hedefleyen haberler yapmalıyız" diyerek hak haberciliğinin ne yaptığını şöyle sıraladı:

* "Biz" ve "onlar" gibi karşıtlıklar kurmak yerine "ötekilerle" empati kurar.

* Yaygın medyanın görmediğini ve duyarsız kaldığını haber yapar.

* Hak ihlallerini politik bağlamda ilişkilendirerek haberleştirir.

* Çözüm odaklı ve eleştireldir. Çatışmacı bir dil kullanmaz.

* Haber kaynaklarının seçiminde dengelilik ve mesafe gözetir. Haber kaynağı olarak sadece resmi otorite ve kuruluşlara bağlı değildir. Hak kuruluşlarına başvurur.

"Bu haber midir?" sorusu

Baştürk'ün ardından bianet editörlerinden Dilek Şen, "Gazetecilik 101" sunumu yaptı.

*Dilek Şen

"Her şeye öncelikle ‘Bu haber midir?’ şeklinde bakmalısınız" diyen Şen, katılımcılarla haber değeri üzerine konuştu ve şu başlıklar üzerinde durdu: 

• Haber nasıl kurulur?
• Görüş nasıl alınır?
• Haberin başlığını, spotunu, fotoğrafını nasıl belirleriz?
• Habere son halini nasıl veririz? 

Atölyenin ilk günü soru-cevapların ardından sona erdi. Atölye yarın "Haber Toplantısı" oturumuyla devam edecek.

(SO)

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.