İnteraktif araçlar, habercilikte mecralar ve formatlar

Atölye BİA’nın 2020 Güz Dönemi Programı Temel Gazetecilik Atölyesi’nde bugün gazeteci Emre Kızılkaya ve akademisyen Orhan Şener bizlerleydi.

Birer gün arayla 2 Kasım'a kadar sürecek atölyeye, farklı şehir ve üniversitelerden 12 kişi katıldı. Güz Dönemi Programı Kasım ve Aralık aylarında da gerçekleşecek.

TIKLAYIN - Atölye BİA Güz Dönemi Programı'na başvurular devam ediyor

Gazeteci Emre Kızılkaya, “Gazeteciler için dijital/interaktif araçlar”ı, akademisyen Orhan Şener ise “Yeni medyada haber formatları”nı anlattı.

Verimlilik ve üretkenlik kazandıran araçlar

*Emre Kızılkaya

Kızılkaya, kendi kullandığı araçları anlatarak başladı.

Workbench aracını anlatan Kızılkaya, bu araçla çeşitli alanlardaki verilerin kodlama bilmeden çekilebileceğini ve Workbench'in kamuya açık verilerin nasıl çekilebilirini öğreten bir araç olduğunu söyledi. 

Kızılkaya’nın anlattığı diğer araçlar şöyle;  

"Toby Extension, açtığınız sekmeleri tarihlendirerek kaydediyor. Gün gün sekmelerinizi buraya kaydedip, masaüstünüzü hızlandırabilirsiniz. Verimlilik ve üretkenlik kazandıran bir şey. Yer imlerini de yöneten bir şey aslında.

"Checker Plus for Gmail, her seferinde maile girmenize gerek kalmadan, Crome üzerinden kaç mailiniz olduğunuzu görüyorsunuz, mail üzerinde yaptığınız işlemleri aslında bu eklenti üzerinden yapabiliyorsunuz.

“Web of Trust, yaptığınız bir aramada çıkan sonuçların yanında bu aracın işareti varsa, bu güvenilir olarak onaylanan bir site olduğunu işaret ediyor. Bu aracı kullanarak da en azından insanların güvenilir diye onayladığı sonuçlara bakabilirsiniz. Bu bir uyarı seviyesi yaratır.

“Bitly, URL kısaltmaya yarıyor. Uzun web adreslerini dilediğiniz şekilde kısaltabiliyorsunuz.

“Notion, her şeyi üzerinde toplayan bir iş alanı diyelim. Klasörler yaparak, istediğiniz çalışmaları toparlayabilirsiniz.”

Kızılkaya, Vivaldi, Brave gibi arama motorlarından ve Tweetdeck’den de bahsetti.

Güvenilir haber siteleri için NewsGuard

Kızılkaya, şöyle devam etti:

“Link to Text Fragment ile belli bir sitedeki belli bir kelimeyi seçtiğinizde o kelimenin üstünü renklendirip, o kısmı paylaşabiliyorsunuz. İçeriğin sadece işaretlediğiniz kısımlarını başka biriyle paylaşabilirsiniz.

“NewsGuard, size güvenilir haber sitelerini yanında yeşil bir tikle gösteriyor. Gazetecilerden oluşan bir grup hangi sitelerin güvenilir olup olmadığına karar verip, listeye ekliyorlar. Tabi ki bir kriterleri var.

“SEO Extension, bir sayfaya kimler link veriyorsa onu gösteriyor.”

Gmail’de, gelen kutusunu kategorize etmeyi de gösteren Kızılkaya, Slack aracına da değinerek, “Çok insanlı çalıştığınız gruplarda Slack gerekebilir. Slack’de kanallar ve etiketler oluşturabilirsiniz. Slack’e entegreler de yapabilirsiniz” dedi.

“İçeriklerinizi dikkat çekici hale getirin”

Kızılkaya, görselleştirmeye dair interaktif araçları ise şöyle anlattı:

“Canva kullanabilirsiniz. Orada infografikler, kolajlar, tasarımlar ve haber kartları yapabiliyorsunuz.

“Photopea'yı photoshop, Davinci Resolve gibi araçları da kurgu için kullanabilirsiniz. Lumen5 aracından da sosyal medya için basit, yazılı, sesli videolar üretebilirsiniz.

“Genially ile haberler içerisine kodlama bilmeden etkileşimli infografi yapabilir ve koyabilirsiniz.

“Scribble Maps kullanarak, harita üzerine ikonlar ekleyerek interaktif haritalar yapabilirsiniz.

“Apester’i, anket yapmak için kullanabilirsiniz. Yazılar içinde görsel açıdan güzel duran anketler yapabilirsiniz.

“Flourish, animasyonlu infografiler yapmanızı sağlıyor. Etkileşimli veri görselleştirmeler yapılabilir. Bununla uğraşamam derseniz, Data GIF Maker kullanabilirsiniz.

“Airtable ile de kullanıcı araştırmaları yapılabilir. Dijital video üretimi ve takvim olarak da kullanılabilir.”

Kızılkaya, “Veriden bir anlam çıkaramıyorsanız, yapacağınız görselleştirmenin bir anlamı olmaz. Veriyi okumak ve anlamak çok önemli" dedi ve şöyle devam etti:

“Haber değeri olan bir şeyi alın, ilgi çekici şekilde sunun ve etkileşim alın. Bu dijital araçlar da zaten bunu sağlıyor. Bunları kullanarak içeriklerinizi dikkat çekici hale getirebilirsiniz. Önemli olan insanları o içerikte tutabilmek. Etki yaratmak için de dili iyi kullanmak, yapılan işleri takip etmek gerek.”

Yeni nesil habercilikte mecralar ve formatlar

*Orhan Şener

Akademisyen Orhan Şener, “Habercilik dediğimiz şey içerikle ilgili bir şey, bunun da bir formatı vardır” dedi ve “Bir haberin nerede kitlesiyle buluştuğu, formatı, biçimi, metni neden önemli?” diye sordu.

“İçerik ve format birbirinden ne kadar farklı? Ya da ne kadar ayrı? Aslında ikisi de çok önemli” diyen Şener, içerik ve format ilişkisini anlattı.

Sosyal medya içerikleri ve haber tüketimiyle ilgili yanlış algılardan bahseden Şener, en yaygın sosyal mecraların kullanım oranlarına, Türkiye’de en çok ziyaret edilen sitelere ve popüler Google aramalarına, sosyal medya kullanımındaki değişimlere ve en çok kullanılan mecralara, en çok indirilen sosyal uygulamalar ve en yaygın birincil haber kaynaklarına değindi.

"Mecraya uygun format ve içerik olmalı"

Şener, sosyal mecralara nasıl bakılması gerektiğini şöyle özetledi:

• Çok trafik odaklı düşünülüyor ama bilinirlik açısından bakmak gerekiyor.
• Yeni kitlelere ulaşmak gerekiyor.
• Marka imajı edinmek için kullanılabilir.
• Alışkanlık yaratmada ilk adım olarak da kullanılabilir.
• Mecraya uygun format ve içerik üretilmeli.
• Deneme, yanılma, taklit yapmak gerekli.
• Hesapların sahipliği olmalı.
• Verimlilik önemli. Hepsini kullanmak zorunda değilsiniz. Etkileşimde hangisi iyiyse, onu ilerletmek gerekiyor.

Katılımcılarla haber sitelerinin, içeriklerini nasıl yayınladığına, hangi formatları kullandığına bakıldı. Yöntemler üzerine tartışıldı.

"YouTube, şu an yeni nesil televizyon"

Ayrıca haber sitelerinin içeriklerinin nasıl etkileşim odaklı olabileceğine yönelik değerlendirmeler yapıldı.

“Youtube şu an yeni nesil televizyon” diyen Şener, YouTube ve online videolara değindi.

E-mail bültenlerinin son 1 yılda çok arttığını söyleyen Şener, “Bültenler, sonsuz bir içerik açısından, sonlu ve kaliteli içerik takibi yapmanızı sağlıyor” dedi.

Podcast, ScrollyTelling’den bahsedildi.

Yeni yaklaşımlar

Şener, habercilikte yeni yaklaşımları sıralayarak katılımcılarla bu yaklaşımlarda üretilmiş içerikleri değerlendirdi. 

* Çözüm gazeteciliği: Biz de pek yapılmayan bir şey. Sorun hep gösteriliyor ama çözüme dair pek bir şey söylenmiyor.

* Yavaş gazetecilik

* Topluluk gazeteciliği 

(SO)

Emre Kızılkaya kimdir? 

Emre Kızılkaya, Journo.com.tr Proje Editörü ve Viyana merkezli Uluslararası Basın Enstitüsü’nün (IPI) Türkiye Ulusal Komitesi’nde Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyor. 2003-2019 yılları arasında Hürriyet gazetesinde editör, dış haberler şefi ve dijital içerik koordinatörü; Hürriyet Daily News'da idari editör görevlerinde bulundu. İstifasının ardından 2019’da Harvard Üniversitesi'nde Knight Nieman bursuyla misafir araştırmacı olarak medyada sürdürülebilirlik konusunda çalıştı. İstanbul Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler lisansını, Marmara Üniversitesi'nde Gazetecilik yüksek lisansını tamamladı. Galatasaray Üniversitesi'nde medya doktorasını sürdürüyor.

Orhan Şener kimdir? 

TGS Akademi Direktörü Orhan Şener, aynı zamanda Akademi bünyesinde gazeteciliğin dijital dönüşümü, online haber formatları, yeni nesil gelir modelleri gibi konularda eğitimler veriyor ve Journo.com.tr'ye benzer konularda katkıda bulunuyor. Lisans eğitiminde işletme ve iktisat okuyan Şener, City University London’da Enformasyon, Toplum ve İletişim alanında yüksek lisans yaptı, şimdilerde Galatasaray Üniversitesi'nde 'Enformasyona Erişim ve Filtreleme Pratikleri: Türkiyeli Gazeteciler Üzerine Çalışma' başlıklı doktora tezini yazıyor ve Bahçeşehir Üniversitesi'nde ve çeşitli eğitim programlarında dersler veriyor.

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.