Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Gezi Davası'nda mahkum edildiği ceza nedeniyle 2.5 yıldır cezaevinde tutulan ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarına rağmen tahliye edilmeyen ve milletvekilliği düşürülen Can Atalay'a ilişkin hükümetten savunma istedi.
AİHM'den bugün yayımlanan bildiride, iktidara AYM'nin kararlarına rağmen Yargıtay'ın tahliyeyi engellediği hatırlatıldı.
Ayrıca, "Milletvekili seçilme hakkı ihlal edilmiş midir?" diye soruldu.
CHP, ikinci Can Atalay başvurusunu yaptı
"Atalay özgürlüğünden mahrum bırakıldı mı?"
Hukukçu Kadir Öztürk konuya ilişkin sosyal medya hesabından bir paylaşım yaptı. Öztürk'ün paylaşımı şöyle:
"Can Atalay'ın milletvekili seçilmesi sonrası serbest bırakılmaması ve de yargılamasının yenilenmemesi ayrıca milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin Yargıtay ile AYM arasındaki sürtüşmeye AİHM müdahil oldu. AİHM, biraz önce yayımladığı bildirisine göre Can Atalay'ın milletvekili seçilmesi sonrası serbest bırakılmaması ve de yargılamasının yenilenmemesi ayrıca milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin Türk Hükümetinden savunmasını sunmaya davet etti.
AİHM'in Türk Hükümetine yönelttiği sorular aşağıdaki gibidir:
1. Anayasa Mahkemesi'nin, milletvekili seçilmesinin ardından devam eden tutukluluğu nedeniyle ihlal tespitini dikkate alarak, başvuran Sözleşme'nin 5 § 1 maddesini ihlal edecek şekilde özgürlüğünden mahrum bırakılmış mıdır? Özellikle, Anayasa Mahkemesi'nin 25 Ekim ve 21 Aralık 2023 tarihli, başvuranın cezaevinden tahliyesine ve aleyhindeki ceza yargılamasının yeniden başlatılmasına ve askıya alınmasına hükmeden kararları göz önünde bulundurulduğunda, başvuranın özgürlüğünden mahrum bırakılmaya devam edilmesi, 5 § 1 maddesinin amaçları doğrultusunda "hukuka uygun" ve "kanunla öngörülen usule uygun" muydu (bkz. mutatis mutandis, Mehmet Hasan Altan / Türkiye, no. 13237/17, § 139, 20 Mart 2018)?
2. Başvuran, Sözleşme'nin 5 § 4 maddesinin gerektirdiği şekilde, tutukluluğunun yasallığına itiraz edebileceği etkili bir prosedüre sahip miydi? Özellikle, Anayasa Mahkemesi'nin başvuranın devam eden tutukluluğunun yasal olmadığı tespitine rağmen Yargıtay'ın başvuranı tahliye etmeyi reddetmesi nedeniyle bu hüküm ihlal edilmiş midir (bkz. Khlaifia ve Diğerleri / İtalya [BD], no. 16483/12, §§ 128-31, 15 Aralık 2016, ve Yılmaz Aydemir / Türkiye, no. 61808/19, §§ 36-38, 23 Mayıs 2023)?
3. Başvuranın Sözleşme'nin 5. maddesi ve Sözleşme'ye Ek 1 http://No.lu Protokol'ün 3. maddesine tekabül eden haklarının ihlal edildiğini tespit eden Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmamasına ilişkin yargılamalara Sözleşme'nin 6. maddesi uygulanabilir mi? Anayasa Mahkemesi'nin söz konusu kararlarının uygulanmaması nedeniyle başvuranın Sözleşme'nin 6 § 1 maddesi kapsamındaki mahkemeye erişim hakkı ihlal edilmiş midir (ilgili ilkeler için bkz. Bursa Barosu Başkanlığı ve Diğerleri / Türkiye, no. 25680/05, §§ 133-35, 19 Haziran 2018, diğer referanslarla birlikte)?
4. Başvurucunun seçildikten sonra tutukluluğunun devam etmesi ve nihayetinde milletvekili statüsünü kaybetmesi nedeniyle Sözleşme'ye Ek 1 http://No.lu Protokol'ün 3. maddesi uyarınca serbest seçimlerde milletvekili seçilme hakkı ihlal edilmiş midir (bkz. Selahattin Demirtaş/Türkiye (no. 2) [BD], no. 14305/17, § 386, 22 Aralık 2020)?"
Meclis olağanüstü toplanıyor: Gündem Can Atalay
Doğan: Can Atalay'ın özlük hakları iade edilmeli
Can Atalay neden göreve başlayamadı?
14 Mayıs 2023'te yapılan Milletvekilliği Genel Seçimi'nde seçimlerinin ardından TBMM'nin 28. döneminde görev alacak isimler Genel Kurul'da yemin ederek görevine başlarken, TİP'ten Hatay Milletvekili seçilen Can Atalay ise cezaevinden tahliye edilmedi ve görevine başlayamayan tek milletvekili oldu.
Gezi Davası kapsamında aldığı 18 yıl hapis cezası nedeniyle Silivri Cezaevi'nde tutulan Atalay'ın mazbatası, 25 Mayıs tarihinde arkadaşları tarafından alındı ve hemen ardından tahliyesi için Yargıtay'a başvurdu.
Yapılan başvuruya rağmen TİP Milletvekili Can Atalay tahliye edilmezken, Atalay'ın hukuksuz şekilde cezaevinde alıkonulmasına muhalefet partisi temsilcileri, barolar ve demokratik kitle örgütleri tepki gösterdi.
Can Atalay, aynı zamanda TİP'in Meclis Başkanı adayıydı.
* TİP Hatay Milletvekili Can Atalay'ın bianet'e yazdığı kent ve hukuk yazılarına buradan ulaşabilirsiniz.
(EMK)
