" İnsest bêdengiyek e ku malbatê ji hundir ve hildiweşîne; cihê ku bawerî hilweşe, trawma serdest e."
İnsest rewşek xirab e ku di her demê de di her civakê de heye. Dibe ku îro herî zêde li ser İnsestê were axaftin û nîqaşkirin.
İnsest tê wateya têkiliyên seksî an jî pêşketinên zayendî yên di navbera kesên di nava malbatê de û di piraniya civakan de hem ji aliyê exlaqî û hem jî ji aliyê qanûnî ve qedexe ye. Ev reftar ne tenê li ser kesan, li ser avahiya malbatê û civakê bi giştî jî bandorên wêranker dike. Vekolîna bandorên ensest li ser dînamîkên malbatê û pêkhateyên civakî, ji perspektîfa sosyolojîk ve qadeke girîng temsîl dike.
Ji perspektîfa sosyolojîk, malbat saziyek e ku gelek fonksiyonên bingehîn ên wekî civakîkirina kesan, veguheztina nirx û rêzikan û peydakirina piştgiriya hestyarî pêk tîne. Erka bingehîn a malbatê misogerkirina pêşketina fizîkî, derûnî û civakî ya kesan e. Kesên ku bi têkiliyên İnsestê re rû bi rû ne, dibe ku ji van fonksiyonan bêpar bimînin. Kesên ku rastî serpêhatiyên bi vî rengî yên trawmatîk tên, nemaze di zarokatiyê de, bi şikandina girêdanên bawerî û hezkirinê di nava malbatê de rû bi rû dimînin. Ev rewş tê wateya îstîsmarkirina desthilatdarên di nava malbatê de û bandoreke neyînî li ser pêşketina psîkolojîk û civakî ya ferd dike.
Têkiliyên İnsest di kesan de dibe sedema travmayên kûr ên psîkolojîk. Lêkolînên ku li ser zarokan hatine kirin destnîşan dikin ku İnsest dibe ku di demek dirêj de bibe sedema nexweşiyên psîkolojîk ên wekî depresiyon, nexweşiya xeman, û nexweşiya stresa piştî trawmatîk (PTSD). Kesên ku ji kesên ku herî zêde nêzî wan in, ji ber îstîsmarên wiha pêbaweriya xwe winda dikin. Ev rewş ne tenê di mirov de dibe sedema reftarên xwe-zerarkirinê, di heman demê de di jiyana paşerojê de di têkiliyên mirov de jî dibe sedema nexweşiyên cidî.
İnsest nirxên wekî bawerî, rêzgirtin û hezkirina hevdu, ku bingeha avahiya malbatê pêk tîne, dihilweşîne. Ev rewş ne tenê li ser ferdê ku bi ensestê re rû bi rû maye, bandorek neyînî li ser tevahiya malbatê jî dike. İnsest dikare di nav malbatê de çandek nepenî û sûcdariyê biafirîne, di encamê de di navbera endamên malbatê de qutbûnek çêbibe ku çareserkirina wê dijwar e. Têkiliyên bi vî rengî yên di nava malbatê de jî dikarin bibin sedema derbasbûna trawmayê ji nifşekî bo nifşê din û ev trawma dikarin bi nifşan re bandorê li avahiya malbatê bikin.
İnsest ne tenê di nava malbatê de bandoreke wêranker dike, li ser pîvan û nirxên civakî jî xeteriyeke cidî çêdike. Civak bi exlaqî û qanûnî têkiliyên İnsestê qedexe dikin, ji ber ku têkiliyên bi vî rengî nîzama civakî û avahiya exlaqî tehdîd dike. İnsest jî têgeha edaleta civakî ya di civakê de binpê dike, ji ber ku di têkiliyên bi vî rengî de bi gelemperî desthilatdariyek bihêz li ser ferdê qels serdest e.
Di gelek civakan de İnsest wek sûcekî qanûnî tê dîtin û bi cezayên giran tê pêşwazîkirin. Ev nîşana haybûna ji bandorên wêranker ên İnsestê li ser kes û pêkhateyên malbatê ye. Armanca cezayên qanûnî ne tenê parastina şexsan e, belkî parastina malbat û civakê ji bandorên wêranker ên van sûcan e. Li Tirkiyeyê li dijî têkiliyên İnsest cezayên qanûnî hene, lê belê ji ber zextên civakî û çanda veşartî ya di nava malbatê de piraniya dozên bi vî rengî dernakeve holê.
İnsest diyardeyek e ku hem li ser asta ferdî û hem jî di asta civakî de encamên wêranker hene. Hebûna İnsest di nava malbatê de bi giranî tendurustiya laşî û derûnî ya kesan dixe xetereyê, di heman demê de fonksiyonên bingehîn ên pêkhateya malbatê jî ji holê radike. Ji bo ku civak bi awayekî saxlem bijî, pêwîst e pêkhateya malbatê were parastin û li hemberî tevgerên xiraker ên weke İnsest hem hişmendiya hiqûqî û hem jî ya civakî were zêdekirin.
İnsest malbatê vediguherîne malbateke wêranker ji ber ku dibe sedema hilweşandina nirx û baweriya ku malbatê pêk tîne. Ji ber vê yekê têkiliyên İnsest pirsgirêkek e ku divê civak hem ji aliyê hiqûqî û hem jî ji aliyê exlaqî ve bi awayekî herî cidî çareser bikin.
(AÖ/AY)
