160'dan fazla ülkeden temsilciler Tayland, Bangkok'ta iklim değişikliğine karşı Kyoto Protokol'ünün ardından yürürlüğe girecek bir anlaşmayı tartışmak üzere toplandı.
Dün başlayan ve bir hafta sürecek toplantılar, 2009'un sonuna kadar ortaya çıkması planlanan anlaşmaya giderken yapılacak tartışmaları belirleyecek.
Üç ay önce Endonezya, Bali'de yapılan toplantı ülkeler arasında derin anlaşmazlıklar olduğunu ortaya çıkarmıştı.
Bali'deki Birleşmiş Milletler (BM) zirvesinde kalkınmakta olan ülkelerden daha fazla yükümlülük altına girmelerini isteyen Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) tavrını değiştirmesiyle tartışmanın sürmesi üzerinde uzlaşıldı.
Öte yandan çevreci gruplar sera gazı salımlarıyla ilgili kesin indirim hedefleri içermemesi nedeniyle anlaşmayı eleştirdi.
BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, "Gezegeni kurtarmak için iddialı hedefler koymak ve hedefe ulaşmak için çok çalışmak gerekli" dedi.
ABD seçimleri belirleyici
Delegelerin önümüzdeki aylardaki en önemli amacı Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) sera gazı emisyonlarını düşürmeyi kabul etmesini, anlaşmanın belirlediği çerçeve içine girmesini sağlamak. ABD, Kyoto Protokolü'nü imzaladı ama hiçbir zaman yürürlüğe koymadı. Türkiye de, 2012'de yürürlüğü dolacak protokolü imzalamayan birkaç ülkeden biri.
Uzmanlar, ABD'de de Kasım'da yapılacak seçimlerin ardından bu politikada bir değişim yaşanmasını bekliyor. Şu an önde giden her üç aday da iklim değişikliğiyle mücadele sözü verdi.
Öte yandan, çevre çalışmaları nedeniyle Nobel Ödülü kazanan eski ABD başkan yardımcısı Al Gore da bu hafta 300 milyon dolar bütçeli ve üç yıl sürecek bir kampanya başlatıyor.
Tartışmalar
Yeni bir anlaşma konusundaki ana tartışma zengin ve yoksul ülkelerin yükümlülüklerinin nasıl dağıtılacağı üzerine dönüyor. Geçen hafta, Japonya Ticaret Bakanı Takao Kitabata, Kyoto Protokolü'nde emisyonların düşürülmesinde kullanılan yöntemin "aşırı derecede adaletsiz" olduğunu söyledi.
Kyoto Protokolü, 1990 ölçülerini göz önüne alarak endüstrileşmiş ülkelerin 2012'ye kadar bunun yüzde beş altına inmesini öngörüyor. Japonya 2005 yılını referans noktası olarak almayı öneriyor fakat bu örneğin Almanya'nın dezavantajlı hale gelmesine yol açacak.
Bir başka tartışma noktası da kalkınmakta olan ülkelerin küresel ısınmayla mücadelelerinde ne oranda destekleneceği. Bali'deki toplantıda zengin ülkelerin yoksullara daha temiz enerji teknolojileri kullanmaları için finansal destek vermesinde analşıldı.
BM, 2030'a kadar bu değişimlerin gerçekleşmesi için en az 200 milyar dolar kaynak gerektiğini hesaplıyor.(EÜ)
* Bu haberi the Guardian, Bangkok Post ve BBC'den derledik.
