Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Suriye ve İran'ı hedef alan füze savunma sisteminin parçası olmayı reddeden Türkiye sistem Kuzey Atlantik Paktı (NATO) çerçevesine konulunca evet dedi.
19-20 Kasım'da Portekiz, Lizbon'da yapılan NATO devlet ve hükümet başkanları toplantısında, füze kalkanının komuta ve kontrol düzenlemelerinin Mart 2011'deki savunma bakanları toplantısına kadar belirlenmesi kararlaştırıldı. Haziran 2011 itibariyle de sistemin hayata geçmesi için eylem planı hazırlanacak.
Türkiye'yi temsilen toplantıya katılan cumhurbaşkanı Abdullah Gül sistemin hedefi olarak hiçbir ülkenin isminin anılamayacağını söylemişti. Hükümet de Türkiye topraklarına kurulacak sistemin komutasının Ankara'da olması gerektiğini belirtmişti.
Şekil değişti, oldu
Füze kalkanı projesinin şimdi ilk kez hayata geçmesi büyük olasılık.
NATO açıklamasında müttefiklerin hali hazırda NATO güçlerini korumak için varolan balistik füze savunma sistemini birlik üyesi Avrupa ülkelerinin "topraklarını ve yurttaşlarını" da koruyacak şekilde genişletme kararı aldıkları belirtildi.
"ABD'nin Eylül 2009'da yürürlüğe koyduğu Avrupa'da Füze Savunması İçin Aşamalı Yaklaşımı, NATO'nun füze savunma mimarisine vazgeçilemez bir katkı sunacaktır."
George W. Bush döneminde oluşturulan füze kalkanı projesi Polonya ve Çek Cumhuriyeti'ne yerleştirilecek üsler öngörüyordu ve bu durum Rusya'nın sert tepki göstermesine neden olmuştu.
ABD Başkanı Barack Obama önceki dönem oluşturulan projeyi revize etti, daha esnek bir savunma sistemi oluşturulmasına karar verdi. Bu durumda, İran'ın komşusu Türkiye'nin önemi de arttı. Mart 2008'de Türkiye'yi ziyaret eden ABD savunma bakanı Robert Gates konuyu gündeme getirdi. Nisan 2008'de savunma bakanı Vecdi Gönül, Türkiye'nin füze kalkanı sistemine katılmayacağını öne sürdü.
Türkiye'nin sıkışıklığı
Hükümet özellikle Ahmet Davutoğlu'nun dışişleri bakanlığına gelmesiyle birlikte "komşularla sıfır sorun" diye nitelediği bir politikaya yöneldi. Bu çerçevede Suriye, Lübnan gibi ülkelerle ticari ve diplomatik ilişkiler ilerletildi; karşılıklı vizeyi kaldırma gibi uygulamalara gidildi.
İran'ın nükleer kapasitesini geliştirme çalışmalarıyle İsrail ve ABD başta olmak üzere Batı'dan gelen tepkilere karşılık Türkiye Brezilya'yla birlikte arabuluculuk rolü üstlendi. Bölge ülkeleriyle ilişkilerini yoğunlaştıran hükümet ABD'nin en yakın müttefiki İsrail'e ise Filistin konusunda ters düştü. Gazze ambargosunu delmeye çalışan filoda bulunan Mavi Marmara gemisine İsrail ordusunun saldırısı nedeniyle gerilim artmıştı.
Yeni starateji
NATO zirvesinde füze kalkanı konusunda Rusya'yla işbirliği yapılmasının olanaklarının araştırılmasına da karar verildi. Ayrıca NATO-Rusya Konseyi'nde de ortak tehditlerin belirlenmesi ve Afganistan konusunda işbirliği üzerine bir dizi karar alındı. Afganistan'da yönetimin kontrolü ele alması için bir yol haritası belirlendi.
Zirvede NATO'yla ilgili 10 yıllık yeni bir Stratejik Konsept kabul edildi. (EÜ)
