Bir bölümü de olası sağlık sorunlarının önlenmesi bakımından kullanılması ve sarfı gerekli olan tıbbi ve yarı tıbbi araç ve gereçlerdir:
Tekerlekli sandalye, yürüteç, baston, koltuk değneği, sırtta ve kalçalarda yara oluşmaması için kullanılan havalı yataklar ve benzeri özel yataklar, özel düzenekli karyolalar, çeşitli atel ve bedensel destek araçları, koruyucu ve düzeltici bandajlar, yara koruma, bakım ve tedavi malzemeleri ve ilaçları, beslenme ve idrar sondaları, idrar-dışkı torbaları, özel hazırlanmış besinler, kulaklıklar, gözlükler, okuma-yazma, izleme vb. sakatın entelektüel faaliyetlerine yönelik araç ve gereçler gibi çok sayıda gereksinim oldukça büyük miktarlarda kaynağı gerektirir.
* * *
Bu malzemelerin çoğu sürekli kullanıldığı için sürekli sağlanmak zorundadır. Bunların maliyetlerinin de benzeri gündelik kullanımdaki araç ve gereçlerden kat be kat pahalı oldukları da unutulmamalıdır.
Sakatların ve ailelerin yaşadıkları önemli bir sorun da böyle bir bakım sırasında gerekli olan araç bu gereç ve malzemenin bedelinin çoğunlukla kendileri tarafından karşılanmak zorunda kalmaları, bir çok durumda da karşılanamamasıdır.
Kimbilir, belki de sakatları toplumdaki sayılarına oranla dışarıda, günlük yaşamda göremememizin nedeni bu tür sorunları çözememelerinden dolayı yaşadıkları sıkıntılar ve yoksunluklardır.
Bu noktada da gereksinimi belirleyen ve bunun sağlık güvenlik kuruluşlarınca sağlanmasına karar verecek olan sağlık kuruluşları ve onların görevlileridir. Dolayısıyla bu bakımdan da evdeki sağlık bakımıyla ilgili olarak sağlık kuruluşlarının görev üstlenmesi bir zorunluluktur.
* * *
Bazı durumlarda evde bakım yeterli olmaz ve bu koşulda sağlık kuruluşları ve rehabilitasyon merkezlerinde geçici bakım hizmetleri verilmesi gerekli olabilir. Bu da özürlülerin sağlık hizmetine ulaşma haklarının doğal bir biçimi olarak kabul edilmelidir.
Bu tür bakımlar acil ya da "kriz" durumlarında söz konusu olacak ve süreli olacaktır. Bu sürelerin çok uzun olmaması, özürlünün olabildiğince hızlı bir şekilde doğal ortamlarına dönmesi için çaba sarfedilmeli, bu tür bir hizmet sunulurken de özrü dışındaki diğer sağlık hizmeti gereksinimleri ve gerekli bilgi eksikliği de tamamlanmaya çalışılmalıdır.
Kurumsal bir desteğin ne zaman gerekeceği konusun da anne, baba ve bakıcılar eğitilmeli, hizmetin zamanında ve tam olarak sunulması sağlanmalıdır. Herhangi bir zamanlama yanlışı durumunda öngörülen sürelerin çok uzayabileceği unutulmamalıdır.
Bu bakımdan özürlünün genel ve özründen kaynaklanabilecek sorunlarının günlük olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi çok önemli bir başka noktadır.
* * *
Bu saydıklarımızın hepsi de sakatın sağlığı ve yaşamını etkilemesi bakımından koruyucu ve tamamlayıcı sağlık hizmetleri arasındadır. Dolayısıyla etkin ve nitelikli sağlık hizmetine ulaşma ve yararlanma hakkının da bir gereğidir. Eğer bu hak sağlamlar için söz konusuysa, sağlamlarla eşit vatandaşlık hakkına sahip olan sakatlar için de söz konusu olabilmelidir.
Bu hakkın ifadesi, talep edilmesi ve gereğinin yerine getirilmesi de yalnız sakatlar ve onların yakınlarının değil, tüm toplumun ve özellikle de bu hizmetlerin sunucusu olan sağlık kurumlarının görevi olmalıdır.
Çünkü bir çok insan bu gereksinimlerin gereksinim olduğunun bile ayrımında değildir.(MS/EÜ)
