WikiLeaks’ten Daha Büyük Sızıntı: Panama Belgeleri

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) Panama'da faaliyet gösteren Mossack Fonseca adlı bir hukuk firmasının 40 yılı aşkın süredir tuttuğu kayıtlara ve belgelere ulaştı. 

Birçok farklı ülkeden gazetecinin bir yılı aşkın süredir üzerinde çalışarak topladığı ve sayıları 11 milyonu aşan gizli belgelerde aralarında bazı ülke liderlerinin yakın çevresiyle de ilişkili hesapların detayları ortaya çıkarıldı.

BBC’den Richard Bilton’ın haberine göre, Mossack Fonseca hukuk şirketine ait dokümanlar, şirketin müşterilerinin vergi kaçırmasına, yaptırımları bertaraf etmesine ve kara para aklamasına yardımcı olduğunu gösteriyor.

Ryle: Vergi cennetlerine en sert darbe

Araştırmayı yürüten Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) Direktörü Gerard Ryle, ele geçirilen belgelerin Mossack Fonseca şirketinin son 40 yıl boyunca yürüttüğü günlük işlemleri kapsadığını ifade ediyor ve ekliyor:

“Ele geçirilen belgelerin sayısına bakıldığında sanırım bu olay, vergi cennetlerine indirilmiş en sert darbe oldu."

İddialar

Belgelerde hem emekli olmuş, hem de hala görevde olan toplam 12 ülke liderinin adı geçtiği iddia edilirken, Libya'nın eski lideri Muammer Kaddafi ve Mısır'ın eski lideri Hüsnü Mübarek'in aileleriyle yakın çevrelerine ait gizli hesapların bilgilerinin bulunduğu ileri sürülüyor.

Diğer bir iddia da belgelerde Rusya Devlet Başkanı Putin ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın adının geçtiği.

7 soruda Panama Belgeleri

BBC Türkçe, Panama Belgeleriyle ilgili yedi bilinmeyeni şöyle derledi:

Mossack Fonseca nedir?

Mossack Fonseca bir hukuk firması. Şirketin verdiği hizmetler arasında offshore şirketlere (vergi muafiyetinin olduğu ülkelerde kurulan şirketler) hukuki danışmanlık vermek bulunuyor.

Mosscak Fonseca, offshore şirketlere verdiği hizmeti yıllık olarak faturalandırıyor. Şirket aynı zamanda varlık yönetimi de yapıyor.

Şirket nerede?

Mossack Fonseca'nın ticari sicili Panama'da. Ancak şirket operasyonları küresel düzeyde.

Mossack Fonseca'nın internet sitesinde 42 ülkede toplam 600 kişilik bir ekibin bulunduğu ifade ediliyor. Ayrıca dünyanın farklı yerlerinde satış yetkilileri de (franchise) bulunuyor.

Şirket İsviçre, Kıbrıs ve Virgin Adaları gibi “vergi cenneti” olarak bilinen ülkelerde yoğun faaliyet gösteriyor.

Ne kadar büyük?

Mossack Fonseca, offshore şirketlere hukuki danışmanlık hizmeti sunan en büyük dördüncü şirket.

Bugüne kadar 300 binden fazla şirketi farklı düzeylerde temsil etmiş durumda. Temsil edilen şirketlerin yarısından fazlasıysa vergi cenneti olarak nitelenen ülkelerde kayıtlı şirketler.

Ne kadar belge sızdırıldı?

ICIJ araştırması bugüne kadar gerçekleşen en büyük doküman sızıntısı olarak kabul ediliyor.

2010'daki WikiLeaks ve 2013'teki Edward Snowden sızıntılarından daha büyük bir belge sızıntısı yaşandı.

Toplamda 11,5 milyon Mossack Fonseca dokümanı sızdırıldı. Dosyaların toplam boyutu 2,6 terabayt idi.

Offshore şirketleri kullananlar sahtekar mıdır?

Hayır, offshore şirketleri ve yapılanmaları kullanmak uluslararası hukuku ihlal anlamına gelmiyor.

Birçok ülkede iş insanları yönetilen kur rejimlerinden korunmak için paralarını offshore şirketlerde tutmayı tercih ediyor. Bazı iş insanları ise vasiyet planlamaları için offshore hizmetlerinden faydalanıyor.

Sahtekarlar offshore şirketlerini kullanır mı?

Evet. Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, offshore şirketler aracılığıyla vergiden kaçmanın yolsuzluk kapsamında değerlendirildiğini söylemiş ve vergi cennetlerindeki gizlilikle mücadele ettiklerini ifade etmişti.

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) bünyesinde vergi cennetlerindeki gizliliğin ortadan kaldırılması ve bilgi paylaşımının artırılması adına da girişimlerde bulunuluyor.

Mossack Fonseca sızan belgeler için ne diyor?

Herhangi bir yasayı çiğnemediğini iddia eden şirket, "Hizmetlerimizin istismar edilmesi üzüntü vericidir" dedi.

Şirketin kurulduğundan bu yana kara para aklamayla mücadele anlamında tüm yetkililerle işbirliği yaptığını belirten Mossack Fonseca yönetimi, aracıların yaptığı işlemler nedeniyle kendilerinin suçlanamayacağını da savunuyor. 

(EKN)