Fotoğraf: Ali Makram Ghareeb / AA
Kerkük’te 2017’de Irak ordusunun el koyarak operasyon merkezi yaptığı binanın Kürdistan Demokrat Partisi'ne (KDP) geri verilmesi hazırlığına karşı başlayan protestolar farklı etnik gruplar arasında gerginlik yarattı.
25 Ağustos’ta karargahın önünde çadır kurup nöbet tutan bir grup Türkmen ve Arap protestocular Kerkük-Erbil otoyolunu trafiğe kapattı.
Protestolar üzerine Kürt gruplar Rahimawa bölgesinde toplanarak gösteri düzenledi ve Erbil-Kerkük yolunun açılmasını istedi.
Kürtlerin kapatılan yola yaklaşması üzerine kolluk güçleri ateş açtı. 4 Kürt yaşamını yitirirken ve en az 15 kişi de yaralandı.
Bunun üzerine Kerkük Emniyet Müdürlüğü sokağa çıkma yasağı ilan etti. Sokağa çıkma yasağı Pazar sabahı itibariyle kaldırıldı. Erbil-Kerkük yolunu da tekrar trafiğe açıldı.
Irak Başbakan Muhammed Sudani “siyasi partileri, sosyal örgütleri ve toplum liderlerini çatışmaları önlemek ve güvenlik, istikrar ve düzeni korumak için üzerlerine düşeni yapmaya” çağırdı.
Kerkük Valisi Rakan Said Cuburi de binanın KDP’ye devredilmesi kararının ertelendiğini ve protestolarının sona erdiğini duyurdu.
Olayların sebebi ne?
Kerkük, Bağdat'ın yaklaşık 250 kilometre kuzeyinde, çok farklı etnik ve mezhepsel grupların yaşadığı, zengin petrol kaynaklarına sahip stratejik bir kent.
Nüfusun çoğunluğunu Araplar, Kürtler ve Türkmenler oluşturuyor. Ayrıca kentte yaşayan az sayıda Süryani, Ermeni ve Yahudi de var. Kürtler Kerkük’ün IKBY katılımını isterken Arap ve Türkmenler kentin merkezi yönetimin kontrolünde kalmasını destekliyor.
Irak ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasında statü tartışması da uzun yıllardır sürüyor. Kerkük,2003’te ABD'nin Irak'ı işgal etmesiyle Peşmerge denetimine girmişti. Bölge bir süre IŞİD’in eline de geçti. Kürtler 2014’te IŞİD’i kovarak kentte tekrar kontrolü eline aldı.
Eylül 2017'de IKBY bağımsızlık referandumu düzenledi. Bunun üzerine Ekim 2017'de Irak ordusu şehre girerek kontrolü IKBY’den aldı. Kürt askeri güçleri de kentten çıkarıldı.
Bu sırada merkezi yönetim KDP’ye ait olan binayı boşaltıp Ortak Operasyonlar Komutanlığı karargahı yaptı. 5 yıl sonra da merkezi hükümet binayı KDP’ye iade etmek istedi.
Türkmenler ve Araplar, binanın Petrol Bakanlığına ait olduğunu ve hiçbir partinin binayı siyasi faaliyet için kullanamayacağını savundu. Kentte protestolar da bunun üzerine başladı.
(HA)
