2021'de çocuk olmak nasıldı?

Fotoğraflar: Anadolu Ajansı, basın bültenleri ve sosyal medya

Çocuk işçiler, cinsel istismara, şiddete maruz kalan çocuklar, hapishanedeki çocuklar, eğitime ve sağlık hakkına erişemeyen çocuklar, SMA'lı çocukların mücadelesi, derin yoksulluk yaşayan çocuklar, şüpheli çocuk ölümleri, zırhlı araçların çarptığı çocuklar...

Çocuklar, 2021'de de haberlere genelde bu başlıklarda özne oldular. Yani geride bıraktığımız yılda da değişen bir şey yok.

Sadece pandeminin başından beri çocukların maruz kaldığı hak ihlalleri bile bu tabloyu görmek için yeterli belki de... Eve kapatılan, sokaktan uzaklaştırılan, yeterli malzemesi olmadan online eğitime mahkum edilenler... Önlem almadan açılan okullar, kapatılan sonra tekrar açılan okullar... 

Çocuk hakları savunucusu Adem Arkadaş Thibert de "Ülkede olan her konu çocukların ruh sağlığını doğrudan ya da dolaylı etkiliyor" diyordu. Öyle ki ekonominin kötüye gitmesi, faizler, dolar yükseldi derken gördük ki ekonomi artık çocukların da tartıştığı bir konu olmuş. 

Bir kez daha çocuklar vardır, çocuk hakları vardır diyoruz!

SMA'lı çocuklar ve ailelerin mücadelesi

2021'de de SMA hastası çocukla rtek seferlik kullanım olan ve Türkiye'de onaylı olmayan gen tedavisini yurtdışında alabilmek için kampanyalar düzenledi. Sağlık Bakanı kampanyaların devleti aciz gösterdiğini söyledi. Uzmanlar ise gen tedavisinin bilimsel etkinliği olduğunu aktardı. Türkiye'nin farklı illerinden SMA hastası çocukların aileleri kampanyalarla para toplayıp, yurtdışında onaylı bu tedaviyi alabilmek için hâlâ mücadele veriyor.

TIKLAYIN - Bakan Koca: SMA kampanyaları devleti aciz gösteriyor 

TIKLAYIN - "SMA gen tedavisinin bilimsel etkinliği tasdikli, kampanyaları engellemeyin"

TIKLAYIN - "SMA kampanyaları izne tabi, aileler sesini duyuramıyor"

TIKLAYIN - 10 aylık Murat'ın hikâyesi | Zolgensma neden SGK kapsamında değil?

Pandemide çocuklar

İnsan Hakları Derneği Çocuk Hakları Komisyonu, "Pandemi Döneminde Çocukların Durumu" raporunu yayınladı. Pandemide çocuklarla ilgili olarak şu üç nokta dikkati çekti: Sosyalleşememe, kaygı artışı ve bakım verenlerle çatışma. Öte yandan pandemide çocuklarda beslenme alışkanlıkları değişti, çevrimiçi oyunlar arttı... Bunun yanında Türkiye'de ocak ayında 20 yaş altına toplu taşıma yasağı da çok tartışıldı.  

TIKLAYIN - Çocuklarda beslenme alışkanlıkları iki yönlü değişti

TIKLAYIN - Salgında çocukların en zorlandıkları alan, sosyalleşememe

TIKLAYIN - "Bir alternatif sunmadan ulaşımı yasaklamak hak ihlalidir"

TIKLAYIN - Karantina, çocukları ekranlara kitledi

TIKLAYIN - Salgın bebek gelişiminde de yavaşlamaya neden oldu

TIKLAYIN - Yaş arttıkça çevrimiçi oyun arttı, çevrimiçi sosyalleşme azaldı

Çocuklar yine iklim krizini konuştu

Çocuklar 2021'de iklim krizinde yine ön saflardaydı. 24 Eylül'de küresel iklim grevine çıkan, genç iklim aktivistleri bir araya gelerek yetkilileri 'acilen iklim acil durumu ilan etmeye' çağırdı. 

TIKLAYIN - Çocuklar tasarladı: Elektrik üreten parklar, zıplama alanları

TIKLAYIN - Z kuşağından çağrı: İklim acil durumu ilan edilsin

Mayına basıp ölenler, zırhlı aracın çarptığı çocuklar

Uludere'de mühimmatın patlaması sonucu iki çocuk; Yusuf Ata ve Caner Sak hayatını kaybetti. İdil'in Turgut Özal Mahallesi'nde zırhlı aracın çarptığı Mihraç Miroğlu adlı 7 yaşındaki çocuk yaşamını yitirdi. Bu tip davalarda cezasızlığa vurgu yapan avukat Ömer Sansarkan bianet'e, "İhlali yaratan kamu görevlilerinin isnat edilen suçları işledikleri yönünde somut ve kuvvetli deliller olmasına rağmen failler hakkında tutuklama tedbirine başvurulmuyor. Soruşturmalar ya cezasızlık ile ya da yasada bulunan hafif bir ceza ile sonuçlanıyor. Ki, hapis cezası da adli para cezasına çevriliyor" demişti.

TIKLAYIN - "İki çocuğun yaşam hakkı ihlal edildi"

TIKLAYIN - "Mayınlar temizlenmediği sürece, savaş ortamı devam eder"

TIKLAYIN - Zırhlı araç İdil'de 7 yaşındaki çocuğa çarptı

TIKLAYIN - Kameralar 'bozuk', tüm çocuklar 'asli kusurlu'

Derin yoksulluk yaşayan çocuklar

Çeşme suyu içtiği için zehirlenen, tarihi geçmiş mama yediği için hastaneye yatan bebekler... Kış aylarına doğru sobadan zehirlenen ve çıkan yangında hayatını kaybeden çocuklar. Derin yoksulluk, ekonomik çöküntü ile birlikte çocuklar için daha da zor koşulları beraberinde getirdi. 

"Derin yoksulluk hem birçok çocuk hakları ihlaline yol açıyor hem de kendi başına çocuk haklarının korunmamasının sonucu olarak ortaya çıkıyor."

TIKLAYIN - Tarihi geçmiş mama, bakkaldan tekli bebek bezi, musluk suyu

TIKLAYIN - "Kaymakamlığın dağıttığı kömürler yanmıyor, aileler hasarlı sobaları kullanıyor"

Elmalı davası

Haziran ayında kamuoyuna "Elmalı davası" olarak yansıyan ve iki çocuğun istismarı resimlerle anlattığı olay gündemi uzunca bir süre meşgul etmişti. İki kardeşin bu çizimleri sosyal medya ve basına düşmüş ve paylaşılmıştı. Daha sonra çizimlerin başka bir davanın delilleri olduğu ortaya çıksa da uzmanlar, avukatlar, psikologlar ""Çocukların hayatlarına devam edeceklerini unutmayın" diyerek bu çizimlerin  paylaşılmasına tepki göstermişti. 

TIKLAYIN - Çocukların paylaştığınız çizimlerini derhal kaldırın 

TIKLAYIN - "Şiddet görenin yanında olmamız için tablonun trajik mi olması gerekir?"

TIKLAYIN - "Susan çocuk yok, kulak verilmeyen çocuk var"

TIKLAYIN - "Çizdiği resim, yazdığı yazı çocuğun kişisel verisi, mahremidir"

Okul servisleri ve ihmaller

*Trafik kazasında hayatını kaybeden 14 yaşındaki Nisa ve 11 yaşındaki İsmail (sağ altta)

ekim ayında Afyon'da bir okul servisinin kaza yapması sonucu 5 çocuk yaşamını yitirmiş, bu da "okul servislerindeki denetimler ne kadar yeterli?" sorusunun beraberinde taşımalı eğitimdeki sorunları akıllara getirmişti. 

TIKLAYIN - Afyon'da öğrenci servisi devrildi: 5 çocuk hayatını kaybetti

TIKLAYIN - Okul servisiyle ilgili şikayetler İlçe Milli Eğitime defalarca iletilmiş

TIKLAYIN - Okul servislerindeki denetimsizlik ölümlere neden oluyor

Kanada'daki yatılı okullar 

Ölen çocuklar için törenler düzenlendi.

Mayıs ayında Kanada'nın British Columbia eyaletindeki Kamloops Kızılderili Yatılı Kilise Okulu'nun bahçesinde 215 çocuk cesedi kalıntısının bulunmuştu. Kanada resmi haber ajansı CanadianPress'in haberine göre, 1869-1978 yılları arasında faaliyet gösteren Kamloops Kızılderili Yatılı Kilise Okulunun bahçesindeki mezarlarda bulunan çocuk cesetlerinin bazıları 3 yaşındaki çocuklara aitti. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, olayla ilgili olarak, "Eski Kamloops yatılı okulunda bulunan cesetler haberi kalbimi parçalıyor. Bu, ülkemiz tarihinin o karanlık ve utanç verici döneminin acı verici bir hatırlatıcısı'" demişti. 

24 Haziran günü de resmi kayıtlarda olmayan mezarlarda 751 çocuğa ait kemik bulunmuştu. 

TIKLAYIN - ABD, Kızılderili çocukların yatılı okullardaki akıbetini araştıracak

TIKLAYIN - Kanada'da kemikleri bulunan 751 çocuk için anma töreni düzenlendi​​​​​​​

Okullar açıldı/açılmadı meselesi

*"Sınıf Katılımı - Gelmeyenler: 168 milyon çocuk" - Salgın boyunca eğitimden mahrum kalan çocuklara dikkati çekmek için BM Genel Merkezinin bahçesine 168 milyon çocuğu temsilen 168 boş sıra yerleştirildi.

Yıl boyunca çocuklar ekseninde en çok konuşulan konu kuşkusuz eğitimin uzaktan mı yoksa yüz yüze mi olması gerektiği oldu. Pandemi şartlarında eğitim nasıl olacak, yeterli önlemler alınabilecek mi, öğretmen ve öğrenciler aşılanacak mı?... Bu sorular gündemi çokça meşgul etti.  

MEB'in sürekli takvim değiştirmesini bianet'e yorumlayan Doç. Dr. Veysi Çeri: "Milli Eğitim bir tarih veriyorsa o tarihe sadık kalmalı, doğru bir planlama yapmadan takvim açıklamaya gitmemeli. Eğitimdeki takvimsizlik öğrencilerde depresyonu artırıyor" demişti.

TIKLAYIN - "Eğitimdeki takvimsizlik öğrencilerde depresyonu artırıyor"

TIKLAYIN - "Sınıflar 20 kişinin altında olmalı, yeni öğretmen sağlanmalı"

TIKLAYIN - Derse gelmeyenler: 168 milyon çocuk

TIKLAYIN - Öğrenciler yeniden uzaktan eğitime geçti

Şehir ve çocuk

Şehirde yaşam çocuklar için daha da zor hale geldi. Sokak hakları kısıtlandı. Şehir hayatının içinde yaşanan ölümler... Şehirler çocuklar için ne kadar güvenli? Salgın sonrası çocuklar için yeniden tasarlanmalı mı? Çocuk dostu kentler nasıl olmalı?

Şehir plancısı Gizem Kıygı, "Şehirler çocukların kaybolma hissini çoğaltıyor" derken, Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan ise, "Çocukların kente ve mimarlık süreçlerine dair hakları toplumsal dinamiklerin bir parçası olarak ele alınmak durumunda" diyordu. 

TIKLAYIN - Beton mikserinin çarptığı 4 yaşındaki çocuk öldü

TIKLAYIN - 6 yaşındaki Tarık'ın ölümü Meclis gündeminde

(AÖ)