2016 Yılında Engelli Hakları

2016 yılı her alanda olduğu gibi engelli hakları mücadelesinde de zorlu bir yıl oldu.

Üç buçuk yıldır raflarda bekleyen Otizm Eylem Planı'nın kabul edilmesi, henüz uygulamayı görmesek de 2016'nın umut veren adımı oldu. 2016 Rio Paralimpik Oyunları'nda Türkiyeli engelli sporcuların aldığı üçü altın dokuz madalya ise yılın gülümseten başarılarından oldu.

bianet haberleri üzerinden 2016 yılının özeti şöyle:

Özel eğitim öğretmenliğinde branşlaşma kalktı

Engelli öğrencilere eğitim veren özel eğitim öğretmenliğinde zihin/görme/işitme alanındaki branşlaşma kalktı. Bundan sonra eğitim sadece özel eğitim öğretmenliği genel adı altında yürütülecek.

Uzmanlar, özel eğitimin tek bir çatı altında genel eğitim olarak verilmesinin olumlu olduğunu ancak esas sorunun eğitim kalitesinde yaşandığına dikkat çekiyor.

Engellik ayrımcılık kapsamına alındı

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu yasa tasarısı, yasalaştı. Sivil toplum örgütleri, tasarının bu haline defalarca itiraz etmişti.

Tasarının cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hal, sağlık durumu, engellilik ve yaşa dayalı ayrımcılığı kapsıyor.

Hizmetlerin planlanması, sunulması ve denetlenmesinden sorumlu olan kişi ve kurumlar, farklı engelli grupların ihtiyaçlarını dikkate almakla ve makul düzenlemelerin yapılmasını sağlamakla yükümlü olacak.

Motor sınavı işaret dilinde

Motorlu Taşıtlar Sürücü Kursiyerleri Sınavları (MTSKS) soruları, işitme engelli adaylar için işaret diline çevrilecek.

Engelliler maaş düzenlemesi istiyor

Engelliler, geçen sene olduğu gibi bu yıl da 2022 sayılı engelli maaşı ve 2828 sayılı evde bakım yasasının değiştirilmesi talebini sürdürdü.

Söz konusu yasalara göre, ihtiyaç sahibi engelli ve yaşlının maaş alabilmesi için bireyin kendi geliri yerine, aile ve akrabalarının toplam gelirlerine bakılıyor. Bu iki yasada yapılan çeşitli kısıtlayıcı düzenlemeler nedeniyle birçok engellinin maaşı kesilmiş, ayrıca bir kısmına da geriye dönük borçlar çıkmıştı.

Sesli ev aletleri geliyor

Altınokta Körler Derneği’nin, elektronikli ev aletlerinin sesli olmasını talep eden change.org'daki imza kampanyası yanıt buldu.

Görme engellilerin de kullanabileceği elektrikli ev aletlerinin üretimine başlanacak. Geliştirilecek yeni ürünlerde özel işaretlemeler, sesli ikazlar, Braille alfabeli kullanma panoları ve sesli kullanım kitapçıklarıyla çözümler sunulacak.

Engelli öğretmenlere rapor şartı

Milli Eğitim Bakanlığı’nın engelli öğretmen adaylarından “öğretmen olup olmayacaklarına dair” sağlık kurulu raporu istemesi tepki çekti.

Eğitimde Görme Engelliler Derneği’nin bunun ayrımcılığa yol açacağını belirtti. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, konuyu verdiği soru önergesiyle Meclis gündemine taşıdı.

Paralimpik oyunlarda 9 madalya

2016 Rio Paralimpik Oyunları'nda Türkiye, 3 altın, 1 gümüş ve 5 bronz madalya ile paralimpik oyunlarını 34. sırada tamamladı.

Kadın golbol takımı, tek erkekler masa tenisi (Class 4) kategorisinde Abdullah Öztürk ve kadınlar 41 kilo halterde Nazmiye Muratlı, Türkiye'ye 3 altın madalya kazandırdı. Kübra Korkut, kadınlar masa tenisi (Class 7) kategorisinde gümüş madalyayı boynuna taktı.

Ay-yıldızlılar, erkekler masa tenisi takımı (Class 4-5), judoda kadınlar 48 kiloda Ecem Taşın ile 70 kiloda Mesme Taşbağ, atıcılıkta kadınlar 10 metre havalı tabanca (SH1) kategorisinde Ayşegül Pehlivanlar ve atletizm branşında erkekler 1500 metrede (T11) Semih Deniz ile bronz madalya kazandı.

Fatih projesi erişilebilir değil

Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) olarak 2010 yılında başlayan proje kapsamında okullarda öğrencilere dağıtılan tabletleri, sınıflardaki akıllı tahtaları ve Eğitimde Bilişim Ağı (EBA) ile dijital içerikleri görme engelli öğrenciler ve öğretmenler kullanamıyor.

İlaçlar kabartmalı olsun

İlaçlara görme engelliler için kabartma yazı işareti zorunluluğu getirilmesi amacıyla change.org’da imza kampanyası başlatıldı.

Türkiye'de 200 bin görme engellinin bulunduğuna dikkat çekilen imza kampanyasının 112 bin kişi imzaladı.

Beşiktaş’tan sessiz tezahürat

Beşiktaş futbol takımı Benfica maçında dünyanın ilk sessiz tezahüratını yaptı. Taraftarlar maçın başlama düdüğü ile birlikte bir dakika boyunca işaret diliyle “Irkçılığa hayır" ve “Kara Kartal” diye bağırdı.

Danıştay engellilerin sınava girememesinde “ayrımcılık” bulmadı

Bilgisayar ortamında yapılan yabancı dil sınavına girmesi yasak olan görme engellilerin açtığı davayı Danıştay reddetti. Yani bir engelli yılda sadece iki kez sınava girebiliyorken, engelli olmayan birinin aynı sınava yılda altı kez girebilmesinde bir ayrımcılık yok.

Otizm eylem planı 3,5 yıl sonra kabul edildi

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın hazırladığı, Türkiye için bir ilk olan Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) Ulusal Eylem Planı, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde kabul edilerek resmi gazetede yayımlandı.

2013 yılında 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü'nde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Otizm Eylem Planı taslağını açıklamış ancak yaklaşık 4 yıldır plan kabul edilmemişti.

Eylem planında otizm tanısı konulmuş bireyler ve ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamak, yaşam kalitelerini artırmak ve onlara destek vermek amacıyla 7 başlık altında 65 tedbir geliştirildi.

Engelliler sokakta olmak istiyor

3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nde çeşitli engelli örgütleri, Tünel’den Galatasaray Lisesi’ne yürüyerek eşit yurttaşlık talep etti. Boynikoğlu, ekonominin kara deliği, ozon tabakası olarak görülmek istemediklerini belirterek sosyal devletin hak öznesi eşit yurttaşlar olarak insanca ve onurlu bir yaşam talep etti. 

Görme engelliler noterde işlem yapamıyor

Yasal düzenlemeye rağmen noterlikte iki tanık olmadan görme engellilerin işlemleri yapılmıyor. Dernekler, Noterler Birliği'ne yasalara uyması için 1200 dilekçe sundu.

AB raporunda engelliler  

Avrupa Birliği Komisyonu Türkiye 2016 İlerleme Raporu'nda engellilerle ilgili bazı ilerlemeler olsa da ciddi sıkıntıların devam ettiği belirtildi.

Raporda, engelli bireylerin sosyal dışlanma ve yoksulluk riskinin çok yüksek, istihdamı artırmak için alınan önlemlerin ise etkisiz olduğu belirtildi.

Engelliler için kamu sektöründe istihdam oranının arttığını ancak bunun yaklaşık yüzde 2’ye tekabül ettiği ve bunun da taahhüt edilenin (yüzde 3) altında olduğuna dikkat çekildi. (NV)