Görme engelliler, merkezi sistem sınavlarında kendilerine soruları okuyan eğitimsiz okuyucular nedeniyle büyük mağduriyetler yaşıyor.
Engelliler, bu sorunu yıllardır gündeme getiriyor ve çözümün gelişen teknoloji sayesinde bilgisayarlı sınav sisteminde olduğuna dikkat çekiyor.
Engelli aynı sınava 2, engelli olmayan 6 kez girebiliyor
Ancak buna rağmen Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin (ÖSYM) 2014 yılından beri Elektronik Yabancı Dil Sınavı (e-YDS) adıyla bilgisayar ortamında yaptığı sınava engelliler başvuramıyor.
ÖSYM, yılda iki defa yapılan Yabancı Dil Sınavı'na (YDS) ek olarak bu sınavı 2014 yılından itibaren Elektronik Yabancı Dil Sınavı (e-YDS) adıyla da düzenlemeye başladı. e-YDS, belirlenen sınav merkezlerinde, bilgisayar destekli sınıflarda gerçekleşiyor.
Ancak sınav başvuru kılavuzunda, e-YDS’nin uygulanmasında engelli/sağlık sorunu olan adaylarla ilgili bir düzenleme bulunmadığı, bu kişilerin kendileri için gerekli fiziki ortam sağlanıncaya kadar e-YDS’ye başvurmaması gerektiği ifade ediliyor.
Yani bir engelli yılda sadece iki kez sınava girebiliyorken, engelli olmayan biri aynı sınava yılda altı kez girebilecek.
Danıştay: Çalışmalar devam ediyor
Eğitimde Görme Engelliler Derneği, bu uygulamanın doğrudan engelli ayrımcılığı olduğu gerekçesiyle dava açmıştı.
Ancak Danıştay 8. Daire davayı reddetti.
Gerekçesinde ise “e-YDS sınavının yeni yapılmaya başlanan, yalnız belli merkezlerde ve belli alt yapıya sahip binalarda yapılan ve teknik altyapı gerektiren bir sınav olması ve sınavın herkesin girebileceği şekilde yapılabilmesinin dava konusu işlemin tesis edildiği tarih itibariyle teknik olarak mümkün olmamasına karşın, idarece, tüm yurtta ve herkesin girebileceği nitelikte sınav yapılması için çalışmalar yürütüldüğünün anlaşılması nedeniyle bazı engelli adayların, kendileri için fiziki ortam sağlanıncaya kadar sınav başvurusunun sınırlandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı kanaatine varılmıştır” dendi.
"Evrensel tasarıma aykırı"
Eğitimde Görme Engelliler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Merve Erten, elektronik ortamda yapılacak bir sınavın, görme engelli adaylar için şu ana kadar okuyucuların doğru biçimde soruları okuyamamasından kaynaklı sorunların biteceği anlamına geldiğini ve bu nedenle E-YDS'ye son derece önem verdiklerini vurguladı.
"ÖSYM net olarak engelli adaylara "siz bu sınava giremezsiniz" diyebiliyor. Üstelik ulusal ve uluslararası mevzuatı açık açık ihlal ediyor. Ülkemizin taraf olduğu BM Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'de yer alan "Evrensel Tasarım" İlkesi, bir hizmetin henüz tasarım aşamasında herkesin yararlanabileceği şekilde düzenlenmesini şart koşuyor. ÖSYM ise yaptığı savunmada; iki yıl geçmesine rağmen, bu sınavın çok yeni olduğunu ve engelli adaylar için çalışmaların sürdüğünü belirtiyor. Ancak çalışmaların ne olduğu ve hangi tarihte sonuçlanacağı hakkında bilgi vermiyor. Yine de Danıştay bu savunmayı yeterli görüyor"
Dernek, kararı temyiz etti. Sonuç alınmazsa Anayasa Mahkemesine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuracak. (NV)
