Görme engellilerin tek başına imza kullanabilme hakkı yasal mevzuata rağmen hala ihlal ediliyor.
2005 yılından önce görme engelli birinin bankalarda, tapu müdürlüklerinde ve noterlerde yaptıkları işlemler, iki tanık tarafından imzalanmadıkça geçerli sayılmıyordu.
Ancak 2005’te yürürlüğe giren Engelliler Kanunu’yla bu düzenleme kalktı.
Borçlar Kanununda, Noterlik Kanununda, Türk Ticaret Kanununda değişiklikler yapılarak görme engellinin istemesi halinde tanık bulundurabileceği hükme bağlandı.
Ancak yasal düzenlemeye rağmen uygulamada hala ciddi sorunlar yaşanıyor. Özellikle noterlikler ısrarla görme engellilere iki tanık zorunluluğunu şart koşuyor.
Noter, ilgilinin işitme, konuşma veya görme engelli olduğunu anlarsa, işlemler engellinin isteğine bağlı olmak üzere iki tanık huzurunda yapılır. İlgilinin işitme veya konuşma engelli olması ve yazı ile anlaşma imkânının da bulunmaması hâlinde, iki tanık ve yeminli tercüman bulundurulur. |
Ayrımcılık davası açtı
bianet’e konuşan görme engelli avukat Olgun Yılmaz, geçen sene Ankara’da gittiği bir noterlikte kendisinden şahit istenmesi üzerine ayrımcılık davası açtı.
“İmza sirküsü için geçen sene Ankara’da bir noterliğe gittim. Noter önce işlemimi yapacağını söyledi, ardından işlem yapan kişi ne olduysa ‘şahit lazım’ dedi. Ben de şahit götürerek işlemimi yapmak zorunda kaldım. Ancak normalde Noter Yasası’nda açık. Şahide gerek yok. Başka bir noterlikte ‘tanık istemiyorum’ butonu işaretlendiğinde işlemimi yaptırdım.
"Ben avukatım, başkalarının vekaletini alıyorum ancak kendi işlerimi tek başına yapamıyorum. Bu sebeple Noterliğe yasalara aykırı davranarak ayrımcılık uyguladığı için dava açtım. Bunun emsal olmasını istiyorum.”
Olgun Yılmaz’ın yaşadığı münferit bir olay değil, pek çok görme engelli aynı uygulamayla karşı kaşıya kalıyor.
Görme engellinin akli melekeleri yerinde
İşte bu sebeple Türkiye Körler Federasyonu ve Engelsiz Erişim Derneği üyeleri bugün Noterler Birliği’ne 1200 dilekçe vererek noterlerin yasaya uyarak iki tanık istemekten vazgeçmesini talep ettiler.
Basın açıklamasında bu uygulamanın yasalara aykırı olduğu hatırlatılarak görme engelli kişinin istediğinde tanık isteyebileceğini ya da teknolojiden faydalanabileceği belirtildi.
* Görme engelli bireyin akli melikeleri yerinde; o, çıkarlarının farkında ve her türlü ayırt etme yeteneğine sahip. Yapacağı işlemde kendini sıkıntıya sokacak bir durum veya aldanma riski görürse güvendiği bir kişiyi yanında götürür. Bu yüzden tanığa veya vasiye değil erişilebilirliğe gereksinimi var.
Teknoloji var
* Bugünkü teknoloji görme engelli bir kişinin herhangi bir belgeyi kimsenin yardımına gereksinim duymadan okuma ve inceleme olanağı veriyor. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun tanımlar bölümünde kısa mesaj, elektronik posta, internet, disk, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya ortam kalıcı veri saklayıcısı olarak tanımlanıyor. Bütün bu araç ve ortamlar görme engelliler tarafından sesli olarak dinlenebiliyor.
* Ayrıca şu an burada gördüğünüz, üzerinde hem Latin hem Braille harflerin bulunduğu, ve yüzlerce vatandaş tarafından imzalanan dilekçelerimiz de, teknolojinin yaratacağı çözümlere bir kanıt niteliğinde.
* Noterlik Kanunu noteri hukuksal güvenliği sağlayan kamu görevlisi olarak tanımlıyor. Görme engelli bir birey hukuksal güvenliği sağlamakla yükümlü olan kamu görevlisine mi yoksa kendi iradesi hilafına alelade temin edilmiş iki tanığa mı güvenmeli? (NV)
