Utku Çakırözer raporu: "Yazılımcılar Türkiye’den gidiyor" demek bile yasak

Fotoğraf: TELE1 ekibene saldırı (ekran görüntüsü)

CHP Eskişehir Milletvekili ve eski gazeteci Utku Çakırözer, aylık olarak açıkladığı basın özgürlüğü raporunun sonuncusunu paylaştı.

Aralık 2022’yi kapsayan rapora göre Türkiye’de gazeteciler yılın son ayında da mesleklerini yaparken hapis, dava, soruşturma, gözaltı, şiddet ve tehdit gibi özgürlüklerini kısıtlayıcı birçok müdahale ile karşılaştı.

Aralık’ta 50’nini üzerinde gazeteci hakim karşısına çıktı, 6 gazeteci gözaltına alındı, televizyonlara yayın yasakları getirildi, gazetelere ağır tazminat davaları açıldı.

Erişim yasakları Aralık’ta da devam ederken, ‘30 bin yazılımcı Türkiye’den gitti’ haberine Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi talebiyle ‘kişilik haklarının ihlali’ gerekçesiyle yasak getirilmesi dikkat çekti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun yargılandığı davanın savcı ve hakimlerinin AKP’lilerle bağlantılarına ilişkin tüm haberlere de erişim yasağı getirildi.

Çakırözer, “Aralık maalesef ilk 11 aydan farksızdı. Gazetecilere yönelik giderek artan baskılar, tehditler, cezalar yılın son ayına da damgasını vurdu. 2023 gazetecilerin mesleklerini özgürce yapabildikleri, haberi sosyal medya paylaşımları nedeniyle yargılanmadıkları, hapse atılmadıkları bir yıl olsun! 2023 basın özgürlüğü yılı olsun” dedi.

'Dezenformasyon'dan ilk tutuklama

Çakırözer’in paylaştığı Aralık Basın Özgürlüğü Raporu’nda yer alan ihlaller şöyle:

• Bitlis Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Sinan Aygül sosyal medyadan yaptığı ancak sonrasında silip özür dilediği paylaşım nedeniyle yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçlamasıyla tutuklandı. ‘Dezenformasyon yasası’ olarak adlandırılan yeni düzenleme nedeniyle tutuklanan ilk gazeteci olan Aygül, bir hafta tutukluluğun ardından serbest bırakıldı.
• Belgesel yönetmeni Sibel Tekin çekimlerinde polis aracını görüntülediği gerekçesiyle terör suçlamasıyla tutuklandı.
• Gazeteciler Hayri Demir ve Özgür Boğatekin 3 yıl 5 ay 6 gün hapis cezasına çarptırıldı.
• Gazeteciler Hakan Tosun, Mehmet Zeki haber takibi sırasında, Çetin Desde, Fatih Yaşlı, İsmail Cengiz Mumcu ise haklarında yapılan ihbar ve soruşturmalar gerekçe gösterilerek gözaltına alındı.  

Sokak röportajına yumruklu saldırı

• Bartın’daki bir spor müsabakasında polisin taraftar grubuna müdahalesini görüntüleyen Halkın Sesi gazetesinin sahibi Halil Tekin polis şiddetine maruz kaldı.
• İBB Başkanı İmamoğlu’na verilen hapis cezasıyla ilgili röportaj yapan TELE1 Youtube ekibi provokatör bir grubun yumruklu saldırısına uğradı.
• Hiranur Vakfı kurucusunun 6 yaşındaki kızını imam nikahı ile evlendirmesini haberleştiren gazeteci Timur Soykan sosyal medyada hedef gösterildi.

Retweete hakaret ve hedef gösterme davası

• Evrensel ve Yeni Yaşam gazeteleri yöneticilerine Sedat Peker’in iddialarını haberleştirdikleri için davalar açıldı.
• Gazeteci Mustafa Sönmez için sosyal medya paylaşımı, Levent Gültekin için ise televizyon yorumu gerekçe gösterilerek ‘Cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla dava açıldı. Sözcü yazarı Yılmaz Özdil hakkında köşe yazısı, gazeteciler Semra Çelebi, Oktay Candemir hakkında da haber ve sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek davalar açıldı. Gazeteci Nazlan Ertan hakkında da yaptığı retweet nedeniyle hakaret ve hedef gösterme davası açıldı.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, akrabasının aldığı bir ihaleyi haberleştiren BirGün muhabiri İsmail Arı’dan şikâyetçi oldu.

Tazminat cezaları

• Cumhurbaşkanına hakaret ettiği gerekçesiyle daha önce 40 gün tutuklu kalan gazeteci Sedef Kabaş 35 bin TL manevi tazminat ödemeye de mahkum edildi.
• Kastamonu Üniversitesi Rektörü’nün akrabalarını işe yerleştirdiğine ilişkin Sayıştay Raporlarını haberleştiren Evrensel’e 10 bin lira tazminat cezası verildi.
• Köşe yazarı Bülent Şık hakkında da yazıları gerekçe gösterilerek bir şirketin şikayeti üzerine 101 TL’lik tazminat davası açıldı.
• AKP Cumhuriyet gazetesine ‘partinin kişilik ve saygınlığına saldırıda bulunduğu’ gerekçesiyle 100 bin liralık manevi tazminat davası açtı.

RTÜK cezaları

• RTÜK Aralık’ta da televizyon kanallarına program sunucuları ve konukların kullandığı ifadeleri gerekçe göstererek ceza verdi. Halk TV'de yayınlanan Medya Mahallesi programına üç ayrı ceza verilirken, TELE1’e yüzde 3 idari ve para cezası, FOX TV’ye yüzde 3 idari para cezası verdi.

"Yazılımcılar gidiyor" demek yasak

• Yılın diğer aylarında olduğu gibi Aralık’ta da haberlere getirilen erişim yasağı uygulaması artarak devam etti. Türkiye’den beyin göçünü konu alan “Bir yılda 30 bin yazılımcı yurt dışına gitti” haberi, Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi’nin talebiyle ‘kişilik haklarını ihlal ettiği’ gerekçesiyle erişime yasaklandı.
• İBB Başkanı İmamoğlu’nun yargılandığı davaya bakan hakim ve savcıların AKP ile olan bağlantılarına ilişkin haberlere erişim yasağı getirildi.
• Eskişehir’de İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün başarı ve üstün başarı belgesi alanlara verdiği ödülde ayrımcılık ve fişleme yaptığı iddialarına ilişkin haberlere erişim engeli getirildi.  
• Barış Pehlivan’ın bir uyuşturucu kaçakçısı, Yargıtay üyesi ve eski istihbaratçı hakkındaki iddiaları kaleme aldığı “Mide bulandıran öykü” başlıklı köşe yazısı erişime engellendi.
• Dicle Fırat Gazeteciler Derneği’nin günlük olarak yayımladığı hak ihlalleri tablosuna erişim engeli getirildi.
• EngelliWeb verilerine göre, Aralık 2022’de bir Cumhurbaşkanı danışmanının gelirinin Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne üst düzey yönetici olarak atanması haberi, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ndeki yolsuzluk haberleri ve MET-GÜN İnşaat ve sahibinin belediyenin AKP tarafından yönetildiği dönemden kalan borçlarına ilişkin haberler erişime engellendi.

(HA)