EŞİK: Soyadı tartışması bitmedi, ertelendi

Kadının soyadı seçme hakkının ortadan kaldırılmaya çalışıldığı bir düzenlemenin de yer aldığı 9. Yargı Paketi, 1 Ekim’de başlayacak yeni yasama dönemine ertelendi.

Bu gelişme, iktidarın meclise getirdiği her şeyi geçirme eğiliminde olduğu bir dönemde büyük bir başarı olarak görülüyor. EŞİK’in aylardır yürüttüğü kampanya ve kadın hareketinin ortak mücadelesi, bu başarının belirleyici unsurları oldu.

Nazlıaka duyurdu: Soyadı düzenlemesi 9. Yargı Paketi’nden çıkarılacak

22 Temmuz 2024

EŞİK, 9. Yargı paketi içeriği basına sızdırıldığı andan itibaren çok ayaklı bir kampanya örgütledi.

Kampanyanın ana sloganı "9. Yargı Paketini Geri Çek" idi. Eleştiriler dört ana konuda yoğunlaştı: 6284 sayılı şiddet yasasının en önemli yaptırımı olan zorlama hapsine itiraz yolu açılması, evli kadının soyadı, etki ajanlığı ve mükerrir suçlulara getirilmek istenen af.

Kamuoyunun ve muhalefet partilerinin desteğiyle yürütülen kampanya sonucunda 9. Yargı paketinden üç konu çıkarıldı ve paket sadece soyadı ile ilgili 15 maddeyle meclise sevk edildi.

Bu aşamadan itibaren "Soyadı Dayatmasına Hayır" kampanyası yükseltildi. Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği ve kadına eşinin soyadını kullanma zorunluluğu getiren Medeni Yasa’nın 187. maddesi aynen geri getirilmek isteniyordu.

11-12 Temmuz 2024’te TBMM Adalet Komisyonu’nda soyadı maddesi, AKP ve MHP oylarıyla kabul edildi. Komisyon Başkanı Cüneyt Yüksel, değişiklik yapılma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtmişti. Ancak Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, komisyonda bu düzenlemeyi savundu.

Kadınların mücadelesi sayesinde konu, 1 Ekim’de başlayacak yeni yasama dönemine ertelendi. Adalet Bakanı Tunç, 30 Temmuz 2024 günü olumlu sayılabilecek bir görüş açıkladı. Ancak Tunç’un benzer sözleri daha önce de söylemesi, kadınların kaygılarını gideremedi.

Adalet Bakanı'nın "Medeni yasayı sil baştan yazacağız" sözleri büyük tepki çekmişti. Tunç, aile hukuku sorunlarını ele alacak bir sempozyum yapacaklarını ve bu sempozyumun çıktıları doğrultusunda önerilerde bulunacaklarını belirtti. Ancak kadın hakları savunucuları, bu tür açıklamalardan endişe duyuyor.

İki bakanlığa çağırdı

Eşitlik İçin Kadın Platformu- EŞİK’ten yapılan açıklamada şöyle denildi:

“Adalet ve İçişleri Bakanlarına açık çağrı yapıyoruz: Medeni Yasa başta olmak üzere kadınların kazanılmış haklarına dokunmayın. CEDAW, AİHS, Anayasa ve yasalara; AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararlarına uyun. Kadınların doğumla kazandıkları soyadlarını evlilik nedeniyle kullanamamaları eşitliğe aykırıdır ve cinsiyete dayalı ayrımcılıktır.”

“AYM’nin iptal kararı 28 Ocak 2024’te yürürlüğe girdiği halde, evli kadınlara ve yeni evleneceklere, kendi soyadları ile hayatlarına devam etme hakkı halen verilmemektedir. İçişleri Bakanlığı, bu hukuksuz dayatmaya son vermeli ve AYM’nin iptal kararı doğrultusunda işlem yapmalıdır.”