Türkiyenin Hâlâ Mayın Eylem Merkezi Yok

Şırnak'ın Aslanbaşar köyü çıkışında oyun oynayan iki çocuk, buldukları metal parçasının patlaması sonucu yaralandı. 11 Temmuz'da meydana gelen patlamada vücutlarının değişik yerlerinden yaralanan 10 yaşındaki İbrahim Halil Acet ile 8 yaşındaki Ahmet Ertaş, hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındı.

Hakkari'nin Şemdinli İlçesi Yukarı Kayalar Köyü yakınlarında 11 Temmuz akşamı evine giden 18 yaşındaki Medeni Çakmak, yerde bulup kurcaladığı el bombası patlaması sonucu öldü.

Şırnak'ın Silopi ilçesi yakınlarında petrol arama çalışmaları yapan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) görevlilerinin taşıyan aracın 11 Temmuz'da PKK'nin yola döşediği mayına çarpması sonucu dört kişi yaralandı.

Bitlis merkeze bağlı İçgeçit köyü yakınlarında askeri aracın 13 Temmuz'da mayına çarpması sonucu 5 asker öldü, 4 asker yaralandı.

Mayınları gören yok

Tüm bu olumsuzluklara karşın Türkiye'nin mayınlı alanlar temizlenmesi, risk altındakilerin bilgilendirilmesi ve mağdurların tedavi, rehabilitasyon ve istihdamı konularında atılmış somut adımlar yok.

bianet'in görüştüğü Mayınsız Bir Türkiye Girişimi' nden Muteber Öğreten, Türkiye'de hâlâ mayın temizliğinden mayın mağdurlarına yardıma kadar uzanan tüm faaliyetlerin sürdürüldüğü bir "Mayın Eylem Merkezi"nin bulunmadığına dikkat çekiyor.

Öğreten, sorunun görünür olmasında ve bütünlüklü çözümünde böyle bir merkezin büyük önem taşıdığını ve Türkiye'nin de 2003'te imzaladığı Ottowa Sözleşmesi' ne taraf olmuş devletlerin pek çoğunda Mayın Eylem Merkezi bulunduğunu ifade ediyor.

"Bu merkezlerde hem ülkenin mayınsızlaştırılması hem de mayın mağdurlarının kendi ayakları üzerinde durabilmesi için yapılması gereken tüm etkinlikler gerçekleştiriliyor. Ülkede ne kadar mayın mağduru var, bu mağdurların ihtiyaçları neler, mayınların bulunduğu yer, mayın temizliği, mayınların bulunduğu yerde yaşayan insanların mayın tehlikesine karşı eğitilmesi, mayın mağdurlarının topluma yeniden kazandırılması..."

Siviller BM'ye sunulan raporlarda yok

Öğreten, Ottowa Sözleşmesi gereği 2003'ten bu yana Birleşmiş Milletler'e (BM) sunulan raporlarda askeri personel dışında sivillere yönelik, kaç kişinin öldüğüne ve sakatlandığına kaç kişinin rehabilitasyon çalışmalarının tamamlandığına ve kaç kişinin istihdam edildiğine ilişkin verilerin yer almadığını belirtiyor ve ekliyor:

"Hükümet eğer mayın mağdurlarına ilişkin çalışmalarını daha etkin ve seri yapmak istiyorsa bu bilgilere ihtiyacı var".

11 ilde beş bin okula afiş

Mayın risk eğitiminin önemine değinen Öğreten, "Siviller ve çocukların mayın ve patlamamış askeri malzemeye karşı uyarılmaları konusunda Türkiye'de ne yazık ki yeterli bir bilinçlendirme ve bilgilendirme çalışması yapılmıyor" diyor.

Mayınsız Bir Türkiye Girişimi, uluslararası kurumların görsel malzemelerinden yararlanarak özellikle çocuklara bilgilendirmeye yönelik bir afiş hazırlamış.

Yapılan görüşmeler sonrası Meclis İnsan Hakları Komisyonu afişin resmi kurumlarda yer almasını üstlenmiş. İçişleri ve Milli Eğitim Bakanlıkları afişin okullarda asılmasını uygun bulmuş. Meclis basımı üstlenmiş.

Mayıs ayı sonunda mayın olaylarının en fazla görüldüğü 11 ilde yaklaşık beş bin ilköğretim okuluna ve kamuoyunun rahatlıkla görebilmesi için çeşitli kurumlara valilikler aracılığıyla gönderilmiş.

Afişin gönderilmesi planlanan iller ve okul sayıları şöyle: " Ağrı(670), Batman (392), Bingöl (335), Bitlis (393), Diyarbakır (1070), Elazığ (430), Hakkari (250), Siirt (341), Şırnak (250), Tunceli (47), Van (794)."

Afişler okullara ulaşmamış ya da geç ulaşmış

Öğreten, "Biz afişlerin okullar tatile girmeden önce okullara asılmasını istiyorduk ki çocukların hafızalarından en azından bir yer bulsun. Ama afişin okullara gönderiminde bazı gecikmeler söz konusu ve halen bazı okullarda örneğin Sirt'teki okullara ne yazık ki afişin ulaşmadığını öğrendik" diyor ve ekliyor:

"Afişler zamanında gönderilseydi ve ulaşsaydı belki çocukların ölümlerine ve sakatlanmalarına neden olayların önlenmesinde önemli bir engelleyici rol oynayabilirdi."

Türkiye'de döşeli 1 milyon mayın var

* Türkiye'de toprağa döşeli 1 milyon mayın bulunuyor! Türkiye'nin 2013 yılına kadar, toprağa döşeli mayınları temizlemesi gerekiyor.

* Türkiye'de stoklarda 3 milyon mayın bulunuyor! Türkiye'nin 2007 yılına kadar. stoklarındaki mayınları imha etmesi gerekiyor.

* Mayınsız Bir Türkiye Girişimi'nin verilerine göre 2005'te meydana gelen mayın ve savaş atığı patlamalarında 68 kişi öldü, 152 kişi yaralandı. (KÖ)