Meslek örgütleri: Şiddetin pornografisini yapmak size ne kazandırdı?

Fotoğraf: Evrim Kepenek/bianet

Antalya’da Mustafa Murat A., Akdeniz Üniversitesi gazetecilik bölümü öğrencisi Azra Gülendam Haytaoğlu’nun “öldürmekten” gözaltına alındı ve tutuklandı.

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Kadın Gazeteciler Komisyonu artan kadın cinayetlerine ve medyada kadın cinayeti haberlerinde kullanılan yazım dilindeki sorunlara dikkat çeken bir açıklama yaptı.

TIKLAYIN - toplumsal cinsiyet odaklı habercilik el kitabı

"Şiddetin pornografisinden vazgeçilmeli"

Şiddet pornografisinin üretildiğine işaret edilen açıklamada şu görüşler yer aldı:

 “İstanbul Sözleşmesi’nin (Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi) Cumhurbaşkanlığı kararı ile 20 Mart 2021 tarihinde geri çekilmesinin ardından neredeyse her gün bir kadının cinayete kurban gittiği Türkiye’de, vahşetin boyutu ve şekli de değişiyor.

"Sudan bahanelerle hemen her gün bir kadın cinayetinin işlendiği ülkemizde, medyadaki bazı yayınlarda yer alan sorunlu ifadeleri de üzüntüyle karşılıyoruz.

“Haberin detayları verilirken cinayet sırasında kullanılan testere, bıçak gibi aletlerle vahşetin nasıl işlendiğine dair ayrıntıların ön plana çıkarılması, failin mazerete dayalı söylem ve iddiaları, şiddetin pornografisini üretiyor. Haberde bu tip ayrıntılardan kaçınılmalı, potansiyel katillere yol göstermemek adına kadın cinayeti haberlerinde şiddetin pornografisinden vazgeçilmelidir.

“Gazetecilerin kadın cinayetlerine dair haberleri hazırlarken cinsiyet eşitlikçi bir dil kullanmaları zorunludur. Ayrıca meslektaşlarımızı, söz konusu haberlerle ilgili fikri takip yapılırken, caydırıcı ceza uygulanıp uygulanmadığının da takipçisi olmaya, kadın-erkek demeden tüm basın çalışanlarını kadına yönelik şiddetin önlenmesi için görevini yapmaya davet ediyoruz.”

"Şiddete yol göstermeyin" 

Türkiye Gazeteciler Sendikası Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu’ndan yapılan açıklamada da şöyle denildi:

“Şiddet bu kadar ortadayken bir de ayrıntılarını bilmek bize ne kattı? Soruyoruz! Şiddetin pornografisini yapmak size ne kazandırdı? Habere mi dikkat çektiniz? Biz TGS Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu olarak bu haberleri dehşetle okuduk.

"Haberde şiddetin detayları şiddeti yeniden üretir, katilleri özendirir, şiddete maruz kalanları nesneleştirir. Katledilen kadınlara saygı duyun, haberlerinizi etik gazetecilik çerçevesinde yapın.

"Bunun için hazırladığımız bir rehberimiz var, OKUYUN! Cinsiyetçiliği yok saymayın, yapmadığınızı varsaymayın!

"Sadece Azra Gülendam Haytaoğlu için değil, tüm şiddet haberleri için sorumluluğunuzu unutmayın, şiddete yol göstermeyin!”

Erkek şiddeti haberlerinde dikkat edilecek noktalar

1.    Melodramdan, sansasyon ve pornografiden kaçınılmalı. Cinayetin ayrıntılarını pornografik olarak resmederek şiddetin pornografisi üretilmemeli.

2.    Öldürülen kadının değil, sahadan kadın eylemlerinden fotoğrafları kullanılmalı.

3.    Haber fail ifadesine dayanarak yazılmamalı, ölen kadının katilin/failin iddialarını yanıtlayacak ve çürütecek durumda olmadığı unutulmamalı.

4.    Haberi yapan kişi psikolog, yargıç, falcı veya öykü yazarı değil, gazeteci olduğunu unutmamalı.

5.    Cinayetin sorumlusu olarak cinnet, kıskançlık, öfke, namus, iflas, psikolojik sorun vb. gibi cinayeti haklı gibi gösterecek, cinayeti meşrulaştırmaya çalışan ifadeler kesinlikle kullanılmamalı.

6.   Fail  için üretilen bahanelerin kadın cinayetlerinde meşrulaştırmanın yanı sıra haksız tahrik indirimi talebiyle mahkemede delil gösterilebildiği unutulmamalı.

7.    Kadınların -varsa- cinayet öncesi koruma talepleri, maktulün -varsa- karakol şikayetleri, hakkında verilmiş savcılık kararı, geçmişte şiddete maruz kalıp kalmadığı, gelenekler, destek olmayan aile vb. gibi etkenler mutlaka haberde yer almalı.

8.    Fikri takip yapılmalı. Cinayet haberinin ardından failin yakalanma, yargılanma süreçleri de takip edilerek haberleştirilmeli.

(EMK)