"Mayın Temizlemek İnsan Hayatından Pahalı Değil"

Hükümetin Suriye sınırındaki mayınları temizleme girişimi tartışılırken, Mayınsız Bir Türkiye Girişimi'nden Muteber Öğreten, "Bunun olumlu bir gelişme olduğunu fakat ülkedeki tüm mayınları kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini" söyledi.

Mayınların temizlenmesiyle ilgili tartışma bunun nasıl yapılacağı üzerine. Muhalafet, Genelkurmay'ın görev almasını isterken, asker gerekli donanımın olmadığını, hükümet de bunu sağlamanın masraflı olacağını belirtti. Hükümet, arazinin kullanılması karşılığında temizliği ihale etmeyi düşünürken, Genelkurmay da NATO'dan destek alınabileceğini belirtti.

MHP ve CHP'yse buna "güvenlik" ya da "yabancılara imtiyaz" sağlayacağı gerekçesiyle itiraz etti. Öğreten'e göre bu itirazlara "insan hakları yerine kendi politik pencerelerinden baktıkları için" karşı çıkıyor.

Suriye sınırında 600 bin mayın var

Türkiye devletinin 2004'de açıkladığı "Madde 7 Ön Raporu"na göre Suriye sınırına gömülen mayınlarla ilgili ulaşılabilen veriler şöyle:

Gaziantep (tarih belirsiz) 179 bin 723, Hakkari (1991-1994) 46 bin 104, İskenderun (tarih belirsiz) 23 bin 836, Mardin (1991-1994) 84 bin 899, Şanlıurfa (tarih belirsiz) 269 bin 163 ve Şırnak (1991-1994) 106 bin 278.

Raporda 2007 yılında 389 mayının temizlendiği söyleniyor. Temizlenen yerler ve bölgelerse belirtilmiyor.

Türkiye'de gömülü toplam mayın sayısıysa 982 bin 777.

Türkiye'nin 155 ülkeyle birlikte taraf olduğu Ottowa Sözleşmesi'nin gerekliliklerini yerine getirmediğini de belirten Öğreten, Türkiye devleti tüm mayınların temizlenmesi için belirlenen 1 Mart tarihini geçirdiğini, yeni bir tarih de verilmediğini belirtti.

Madde 7 Raporu'na göre 2007 yılından bu yana 101 kişinin mayınlardan zarar gördü. Bu kişilerden 28'inin hayatını kaybettiği, 73'ün de yaralandığı belirtilen rapora göre bu kişilerden 54'ü askeri personel, 36'sı sivil (24 yetişkin ve dokuz çocuk), 10'u köy korucusu ve bir tanesi güvenlik görevlisi.

Bir mayın 100 saatte imha ediliyor, fiyatı bin dolar

Öğreten bir mayının 100 saatte imha edilebildiğini, ederinin de bin ile bin 500 dolar arasında olduğunu söyledi, yöntemlerini anlattı:

"Yöntemlerden biri yerinden patlatarak imha etme. Bu yöntem içindeki patlayıcının toprağa karışması nedeniyle tercih edilmiyor. Diğer ve daha çok tercih edilen yöntem ise iki aşamalı; fünyeleri ayrılan mayının metal kısmıyla patlayıcı madde taşıyan kısmının birbirinden ayrılarak yapılıyor."

Ottowa Sözleşmesi'ne taraf ülkelerin mayın temizlemesi konusunda ciddi adımlar attığını ve bu işlemin insan hayatı açısından elzem olduğunu vurgulayan Öğreten, "Mayınları temizlemek pahalı olsa da insan hayatından daha pahalı değil" dedi.(BÇ)