“Türkiye, şu anda stoklarındaki mayınların imhasını tamamlayamayan üç ülkeden birisi. 2007 sonu itibariyle Türkiye’nin stoklarında 2 milyon 616 bin 770 mayın bulunuyor. 2008 yılının Haziran ayında Türkiye elinde kalan bütün mayınların fünyelerinin çıkarıldığını bildirdi."
Uluslararası Mayın İzleme’nin “Mayınsız Bir Dünyaya Doğru 2008 Raporu”nu basına duyuran Mayınsız Bir Türkiye Girişimi’nden Muteber Öğreten, Türkiye’nin ilerleme kaydetmediğini ve imzaladığı Ottowa Sözleşmesi’ni ihlal ettiğini söyledi.
"Bu mayınların imha süreci içinde atılmış önemli ve geri dönüşü olmayan bir adımdır. Ancak, imha sürecinin tamamlanmamış olması ve buna ilişkin bir tarihin verilmeyişi bu konudaki kaygılarımızı sona erdirmiyor.”
Rapora göre Türkiye, 2007 yılı sonu itibariyle topraklarında toplam 982 bin 777 mayın bulunduğunu, bunun 818 bin 220’sinin antipersonel mayın ve 164 bin 497’sinin araç patlatan mayın olduğunu bildirdi.
Bunun Temmuz 2008’e kadar elinde en çok eğitim ve araştırma amaçlı mayın bulunduran Taraf Devlet’in Türkiye olduğunu gösterdiğini söyleyen Öğreten, raporda Türkiye’yle ilgili yer alan verileri şöyle özetledi:
Örneğin; Türkiye-Suriye sınırında bulunan mayınların temizliği ile ilgili yasanın komisyonlarda onaylanması ve Meclise gönderilmesi gibi. Bu yasaya göre, Türkiye-Suriye sınırındaki mayınlar en geç 5 yıl içinde temizlenecek. Ancak diğer alanların temizlenmesi için Türkiye’nin nasıl bir plana sahip olduğu bilinmiyor.
Mayın Eylem Programı
2007 Kasım ayında Türkiye, Başbakanlık altında ulusal bir mayın eylem merkezi kurma yönündeki çabalarının devam ettiğini söylemişti. Bugün Türkiye’de hala bir mayın eylem otoritesi ya da mayın eylem merkezi bulunmuyor.
Mayın temizleme
Türkiye’nin son Madde 7 raporunda, 2007 yılında 389 mayının temizlendiği söyleniyor. Temizlenen yerler ve bölgeler belirtilmiyor.
Akçakale ve Nusaybin sınır kapılarının değişikliği nedeniyle toplam 207 bin 175 metrekarelik bir alan mayınlardan temizlendi. (Akçakale’de 7 bin 175 m2; Nusaybin’de 200,000m2 alan.)
Mayından etkilenen alanların işaretlenmesi ve etrafının çevirilmesi
Türkiye’nin Madde 7 raporları mayınlı alanların uluslararası ve NATO standartlarına uygun olarak işaretlendiği ve bu alanların etraflarının çevirildiği yönündedir. Fakat bu bilgilerin doğruluğu şüphelidir.
2007 yılından bu yana 101 kişinin mayınlardan zarar gördüğünü, bunlardan 28’inin hayatını kaybettiği, 73'ünün de yaralandığı belirtilen rapora göre bu kişilerden 54’ü askeri personel, 36’sı sivil (24 yetişkin ve dokuz çocuk), 10’u köy korucusu ve bir tanesi güvenlik görevlisi.
Türkiye Madde 7 raporunda, 2007’de 66 mayın/ERW/IED kurbanının fiziksel rehabilitasyonunu tamamladığını bildirdi ve şu anda askeri merkezlerde 138 kişinin rehabilitasyonunun devam ettiğini söyledi. Bu kurbanlar içindeki sivil sayısı belirtilmedi.
Öğreten raporun Türkiye’nin mağdurlara yardım konusunda da yetersiz kaldığını kaydetti. (BÇ)
