İHD'den ağız içi arama hakkında rapor: Uygulamaya son verilmeli

Haberin İngilizcesi için tıklayın

İnsan Hakları Derneği (İHD) Adana Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde yaşanan ağız içi arama uygulamasına ilişkin tespit ve değerlendirme raporu hazırladı.

Aynı hapishanede tutuklu bulunan ve kronik hastalığı olan, hastaneye götürülürken yapılan "ağız içi aramasını" kabul etmediği için tedavi olamayan Fatih Özgür Aydın'ın durumunu bianet gündeme taşımıştı.

Aydın'ın annesi, bu uygulamaya karşı pandemiyi de gerekçe göstererek suç duyurusu yapmıştı. 

TIKLAYIN - Hastane sevkine "ağız içi arama" engeli

9 mahpusla görüşüldü

İHD Adana Şubesi, mahpusların durumlarını paylaştığı raporunda şu ifadelere yer verdi:

"Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde tutulan mahpuslar farklı tarihlerde, birçok defa derneğimize mektup aracılığı ile başvuruda bulunmuş ve kendilerine hastane sevkleri esnasında 'ağız içi arama' uygulamasının dayatıldığını, bu uygulamayı insan onuruna aykırı buldukları ve bu uygulamanın mevzuata aykırı bir şekilde gerçekleştirildiği için bu uygulamayı kabul etmediklerini, uygulamayı kabul etmediklerinde ise hastane sevklerinin gerçekleştirilmediğini, bu nedenle birçok mahpusun hastaneye gidemediği için tedavi olmadığını belirtmişlerdir. Yine bu süreçte yakınları Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde bulunan mahpus aileleri tarafından da aynı ve benzer ihlallerin yaşandığı iddiası ile derneğimize başvurular yapılmıştır."

Yaşanan bu durum üzerine, İHD Adana Şubesi Hapishaneler Komisyonu üyesi avukatlar Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesine ziyaret gerçekleştirdi. Avukat heyeti, hapishanede bulunan 9 mahpus ile görüştü.  

"İnsan onuruna aykırı"

İHD'nin avukat heyetinin tespit ve değerlendirmeleri şöyle:

• Derneğimize yapılan başvurular ve görüşme gerçekleştirilen mahpusların anlatımları uyarınca Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde 2021 yılı Ağustos ayından bu yana "ağız içi arama" şeklinde uygulamanın var olduğu,
• Ağız içi arama uygulamasının, Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde görevli Jandarma personelleri tarafından gerçekleştirildiği,
• Ağız içi arama uygulamasının, Jandarma personelinin mahpusları hastane sevki için teslim aldığı esnada gerçekleştirilmek istendiği,
• Mahpusların, odalarından çıkıp Jandarma personelinin kendilerini teslim alacağı yere gelinceye kadar 4 ayrı üst araması, dedektörlü arama ve X-Ray aramasından geçtiği ancak buna rağmen Jandarma personelince mahpuslara ağız içi arama yapılmak istendiği,
• Mahpuslar tarafından, bu uygulamanın hekim nezaretinde ve mevzuata uygun bir şekilde yapılmadığı için keyfi olduğu ve bu uygulamanın Jandarma personeli tarafından yapılması nedeniyle insan onuruna aykırı olarak nitelendirildiği,
• Mahpuslar tarafından, bu uygulamanın doktor nezaretinde ve mevzuata uygun bir şekilde yapılması istenildiğinde ise Jandarma personeli tarafından "Aramayı kabul etmiyor" şeklinde tutanak tutularak hastaneye sevkin gerçekleştirilmediği tespit edilmiştir.

"İkincil mağduriyet"

Heyet raporun sonuç bölümünde şu taleplerde bulundu:

• Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde 2021 yılı Ağustos ayından bu yana mevzuatta belirtilen şartlar doğmamasına rağmen uygulanan, hapishane hekimi tarafından değil de Jandarma personeli tarafından gerçekleştirilen, insanlık onuru ve mahpus mahremiyeti gözetilmeden uygulanan ağız içi arama uygulamasına son verilmeli, bu hususta yetkili ve görevli kamu otoriteleri sorumluluk almalıdır.
• Ağız içi arama uygulamasını kabul etmedikleri gerekçesi ile hastaneye sevkleri yapılmayan mahpusların bir an önce hastaneye sevkleri gerçekleştirilmelidir.
• Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde tutulan hasta mahpusların tedavilerinin düzenli bir şekilde ve uygun koşullarda yapılması sağlanmalı, tedavisi cezaevinde yapılamayacak mahpusların tahliyeleri sağlanmalıdır.
• COVID pandemisinin yaşandığı bu süreçte makul bir gerekçe olmaksızın, temas konusunda hassasiyet gösterilmeden, hijyenik olmayan koşullarda hassas bölgelerde sistematik şekilde yapılan bu uygulama mahpuslar açısından ikincil bir mağduriyet yarattığı unutulmamalıdır.
• AİHM'in Gülay Çetin/Türkiye Kararında belirttiği hususlara uyulmalı, hasta mahpusların tahliye edilmemesinin AİHS'in 3. maddesinin ihlaline sebep verdiği hatırda tutulmalıdır.
• Yaşanan bu süreç nedeniyle derneğimize başvuruda bulunan ve hukuki destek talep eden mahpus ve ailelerine gerekli hukuki destek sağlanacak ve bu hususta yetkili tüm mercilere başvurularda bulunulacaktır.

(AÖ)