HAYKURDER: Bakanlık HADMEK yönetmeliğini değiştiriyor

* Fotoğraf: Pixabay

Hayvanları Koruma Kurtarma ve Yaşatma Derneği (HAYKURDER), Tarım ve Orman Bakanlığı’nın kamuoyundan ve sivil toplum kuruluşlarından (STK) gizli bir çalışma yürüterek Hayvan Deneyleri Etik Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelikte değişiklik için hazırlık yaptığını duyurdu.

HAYKURDER’in açıkladığı detaylara göre, Bakanlık bu yönetmelik ile Hayvan Deneyleri Merkezi Etik Kurulunda (HADMEK) yapısal değişikliğe gidiyor ve hayvanseverlerin bütün itirazlarına rağmen deney için hayvan yetiştiren bir dernek olarak bilinen Laboratuvar Hayvanları Bilimi Derneğini kurulda göreve atıyor.

Aynı zamanda üye sayısı 15’e düşürülerek hayvan sağlığına yönelik meslek birliği olan Türk Veteriner Hekimleri Birliğini ve TÜBİTAK temsilcisini de HADMEK’ten çıkarıyor. Türk Tabipler Birliğinin kuruldaki üyeliğini ise sonlandırıyor. 

Bir değer öne çıkan detay ise hiç uygulanmamış olan ve yargıya konu edildikten sonra yargı kararıyla kesinleşen hayvanları koruma alanındaki STK temsilcisi üye kontenjanının da kaldırılıyor olması. Yani kurulda yarısı bakanlık bürokratı, geri kalan yarısı da bakanlığın seçeceği hayvan deneyi yapan ilgililer kalıyor.

Konu daha önce yargıya taşınmıştı

HADMEK, mevcut yönetmeliğe göre 21 üyeden oluşuyor. Kurulda Hayvanları Koruma alanında faaliyet gösteren bir STK’nın bulunması gerekiyor. 

Hayvan hakları ya da hayvanların korunmasına yönelik bir faaliyeti ve amacı olmayan Laboratuvar Hayvanları Bilimi Derneğini uzun süredir HADMEK’e hayvan hakları kontenjanından görevlendiriyordu.

Hayvanseverler bu durumu yargıya taşıdı ve yıllar süren mücadele sonunda mahkeme Haziran 2020’de üye seçiminin iptaline hükmetti. Bakanlık bu kararı istinafa taşıdı. Ankara Bölge İdare Mahkemesi bakanlığın itirazını yerinde bulmadı ve üye seçiminin iptali yönündeki kararı oybirliği ile onadı. Böylece karar kesinleşti.

TIKLAYIN - Mahkeme: Hayvan Deneyleri Kurulu seçimi hukuka aykırı

Ancak şu anki durumda Bakanlık, yargının kararını tanımak yerine yasayla bu kararı ortadan kaldırıyor.

Paçalı: Etik bunun neresinde?

Hayvan deneylerinin yasaklanması, en azından sınırlandırılması ve şartların hayvanlar lehine onarılması gereken bir çağda buna yönelik en ufak koruyucu düzenlemelerin bile adım adım ortadan kaldırıldığını söyleyen Türkiye Hayvanları Koruma Vakfı Başkanı Erman Paçalı’nın konuya ilişkin açıklamaları şöyle:

“Yargı kararına uyması gereken bakanlık ise mahkeme kararını uygulamamak için hukuka uygun davranmak yerine, durumu hukuka uydurma yoluna gitmeye karar verdi ve yönetmeliği değiştirmek için kolları sıvadı. Ve ne yazık ki hazırlanan taslak durumu facia olarak niteleyebileceğimiz bir rezalete, vahşetin eşiğine getiriyor. Bu nasıl bir bakanlık? Bu nasıl hukuk devleti? Bu nasıl hayvan korumak? Etik bunun neresinde?

“Hayvan Deneyleri ile ilgili etik kuralları belirleyen ve hayvan deneyleri hususunda en üst kurul olan merkezi etik kurulda yapısal bir değişikliğe gidiliyor ve olması gereken mevcut olandan bir adım daha modern, çağdaş bir düzenleme olması gerekirken ne değişiyor diye baktığımızda karşımıza izahı olmayan, aklın ve vicdanın kabul etmeyeceği bir tablo çıkıyor. 

“Nasıl daha fazla sömürebiliriz diye düşünüyorlar”

“Meslek birlikleri, TÜBİTAK, Hayvanları Koruma alanındaki STK’lar hayvan deneylerinin etiği üzerine söz sahibi olamıyorsa bu hayvanlar üzerinde en korkunç deneysel uygulamaların etik sınırlarını belirleyecek ve etik kuralları oluşturacak kişiler kimler? Yarısı bakanlık bürokratı, geri kalan yarısı da bakanlığın seçeceği hayvan deneyi yapan ilgililer. Yani, hayvan deneylerinin etik sınırları bunların insafına bırakılıyor. Akıl alır gibi değil.

“Hayvanları nasıl daha fazla istismar etmenin önünü açabileceği, hayvanları daha fazla nasıl sömürebileceği üzerine adeta özel olarak çalışıyorlar gibi. Başka bir izahı yok bu olan bitenin. 

“Zulmü tarif etmeye kelime kalmadı”

“Hayvanı korumaya, hayvanseveri, yaşam hakkı savunucusunu desteklemeye, hayvan hakları konusunda farkındalığa, vatandaşları koruyucu yaklaşıma teşvike dair en ufak bir adım atmayıp ve hatta önüne engeller koymaya, yıldırmaya, sindirmeye çalışan düzenlemelerle hayvanlara daha çok acı, daha çok eziyet ve hayvan sırtından vahşice kazanç sağlayanlara kanlı mazbata vermeye yönelik bir misyon üstlenmiş, bu amaca hiçbir sınır tanımadan koşuyor, her gün yeni bir düzenlemeyle. 

“Bakanlık adeta yoldan çıktı ve hükümet bu bakanlığın bu uygulamalarına dur demiyor. Hayvanların acıya, işkenceye, zulme mahkum edilmesine izin veriyor. Tüm bu olan biten rezillik ve vicdansızlığı, zulmü tarife kelime kalmadı artık adeta.”

Hayvanlara ilişkin ikinci yönetmelik

HAYKURDER, Aralık 2021'de yine Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hazırladığı Hayvanları Koruma Kanunu Uygulama Yönetmeliğine ilişkin taslak metne ulaşmış ve bunu da kamuoyu ile paylaşmıştı.

TIKLAYIN - Bakanlık evdeki hayvanların sayısına sınırlama getiriyor

48 maddelik taslakta, daha önce tartışmalara sebep olan evdeki hayvan sayısına sınırlama içeren düzenlemenin yer aldığı ortaya çıktmıştı. Bakanlık hazırladığı uygulama yönetmeliği taslağının 12. Maddesi e bendi uyarınca site ve apartmanlarda 3 köpek veya 5 kedi şeklinde sınırlama getirmeyi hedefliyordu.

HAYKURDER'in metni paylaşmasının ardından Bakanlıktan taslağın doğru veya yanlış olduğuna dair herhangi bir açıklama yapılmamıştı.

(TP)

* Yönetmeliğin tam metnine ulaşmak için tıklayın

* Yönetmeliğin eski ve yeni halinin karşılaştırması için tıklayın