Genişleyen BRICS'e altı yeni ülke daha katılıyor

Fotoğraf: BRICS liderleri (soldan) Lula, Cinping, Ramaphosa, Mondi, Lavrov (Putin yerine)

22 Ağustos'ta başlayan 15. BRICS Zirvesi 24 Ağustos Perşembe günü sonuçlandı. Zirvenin ev sahibi Güney Afrika'nın Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa Arjantin, Mısır, İran, Etiyopya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin 1 Ocak 2024'ten başlayarak blokun yeni üyeleri olmaya davet edildiğini açıkladı.

Cyril Ramaphosa bu sonucu "BRICS bu zirveyle yeni bir sayfa açıyor," diye tanımladı.

Genişleme kazandı

Üye devletler Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın ilk harflerinden oluşan BRICS'e genişlemeden sonra yeni harfler eklenmeyecek. Yeni "BRICS+" formülü ittifakın genişleyebildiği kadar genişlemesine açık kapı bırakıyor. 

2009'da kurulan BRICS'in 15. Zirve'sinin merkezi meselesi olan genişlemeyle 23'ü özel olarak olmak üzere 40 ülke ilgileniyordu. Ramaphosa, ev sahibi olarak sonuç bildirgesini karşılıklı müzakere yoluyla herkes için kabul edilebilir bir formata taşıma görevini üstlendi. 

Ramaphosa, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ve Vladimir Putin'i temsilen Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un eşliğinde sonucun ilan edildiği basın toplantısında, zirvenin amacının "genişleme sürecinin yol gösterici ilkelerini, standartlarını, kriterlerini ve prosedürlerini belirlemek" olduğunu ifade etti.

Ramaphosa, üyeliğe davet edilen ülkelerin Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan BRICS blokuna katılışlarının "genişleme sürecinin ilk aşaması" olacağını söyledi. "BRICS ile ortaklık kurmaı arzusunda olan diğer ülkelerin ilgilerine değer veriyoruz" diye devam eden Ramaphosa, çekirdek ülkeler üyelik kriterleri üzerinde anlaştıktan sonra bu aşamayı gelecekte diğer genişlemelerin takip edeceğini de sözlerine ekledi.

Çin'in istediği oldu

2010'da Güney Afrika'nın BRIC'e katılmasından bu yana BRICS'in 15. Zirvede gerçekleşen ilk genişlemesi, zirve öncesinde gelişmiş ekonomilerin G7 blokuna daha güçlü bir rakip oluşturmak üzere BRICS'in hızlı genişlemesinde ısrarlı olan Çin açısından büyük bir kazanım oluşturuyor.

ABD dışında dünyanın en büyük petrol üreticileri olan İran ve Suudi Arabistan'ın Ortadoğu'dan kabul edilen ilk BRICS üyeleri arasına katılmaları da Beycin'in bu yıl Riyad ve Tahran arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için sürdürdüğü arabuluculuk çabalarının eseriydi. 

Putin: "Daha da genişlemek gerek..."

Zirveye doğrudan katılması halinde Ukrayna'da savaş suçu işlediği iddiasıyla uluslararası tutuklama emriyle tutuklanacak olan Putin kapanışa video bağlantısıyla katıldı ve beş ülkenin herkes tarafından kabul edilen bir formül bulma çabalarını takdir ettiğini söyledi. "BRICS'in dünya çapında daha da genişletilmesi çağrısında bulunmak istiyorum. Daha çok genişlemeye yönelik prosedürler geliştireceğiz" dedi.

Bu zirveden genişleme kararıyla çıkılmasının hararetli destekleyicilerinden olan Putin, Reuters'in haberine göre, "Anlaşılacağı üzere, bu iş hiç kolay değildi ve Başkan Ramaphosa, BRICS'in genişlemesi dahil tüm tutumlarıyla inanılmaz diplomatik beceriler gösterdi." dedi.

Modi: "BRICS'in büyümesi ve
modernleşmesi değişim için gerekli"

Başlangıçta BRICS'in genişlemesi konusunda daha isteksiz olan Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Çarşamba günü fikir birliği oluşması halinde yeni üyelere onay vereceğini belli etmişti. BRICS'e katılan altı yeni ülke BAE ve Mısır gibi Yeni Delhi'nin stratejik savunma ortaklarını da içeriyor.

Modi, kapanışta Güney Afrika'yı zirvenin başarısından dolayı tebrik etti. "Hindistan her zaman BRICS'i genişletmeye inandı çünkü ona yeni bir ivme kazandırmamız gerekiyor. Tüm yeni üyelerle eski ilişkilerimiz var. BRICS'in büyümesi ve modernleşmesi bize tüm küresel kurumların zaman içinde değişmesi gerektiğini gösteriyor." dedi.

Lula: "Yeni üyelerle BRICS'in küresel
satın alma gücü yüzde 4 arttı"

Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva, yeni üyelerin BRICS'in küresel GSYİH'sindeki payını satın alma gücü paritesi bazında yüzde 32'den yüzde 37'ye çıkaracağını söyledi. "BRICS liderliğinin vizyonuna saygı duyuyoruz ve BAE'nin bu önemli gruba üye olarak dahil edilmesini takdir ediyoruz." dedi.

Yeni katılan ülkeler, BAE Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed el-Nahyan, Mısır Cumhurbaşkanı Abdel Fattah al-Sisi, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, BRICS, ve Arjantin Cumhurbaşkanı Alberto Fernández, zirve sonucunu büyük memnuniyetle selamladılar. 

Adaylıklarını sunan ancak şimdilik BRICS'e katılmayan ülkeler arasında Cezayir, Bangladeş, Küba ve Vietnam yer alıyor. Buna ek olarak, Meksika, Pakistan ve Türkiye, diğerlerinin yanı sıra, resmi bir başvuruda bulunmadan ilgilerini dile getirdiler.

Guterres: "Çok kutuplu bir dünyaya gidiyoruz, bu çok olumlu..."

BRICS+'nın ilanı, BM Genel Sekreteri António Guterres tarafından da memnuniyetle karşılandı: Perşembe günü Johannesburg'daki BRICS zirvesinde, çok taraflı kurumların reforme edilmesinden yana konuştu. Guterres, beş üyeli BRICS grubunun 1 Ocak 2024'te altı üye daha ekleyeceğini açıklamasından kısa bir süre sonra "Çok kutuplu bir dünyaya doğru ilerliyoruz ve bu olumlu bir şey" dedi.

 (AEK)