BRICS, hızlı genişleme ve temkinli ilerleme arasında

Fotoğraf: BRICS'in hızlı genişlemesini savunun Çin lideri Şi, Johannseburg'da karşılanırken

Dikkatlerin beş ülkenin ortaklığının genişleyerek çok kutuplu bir dünyanın yeni denge unsuru olmayı başarıp başaramayacağına kilitlendiği 15. BRICS zirvesinde "C"yi temsil eden Çin Lideri Şi, güvenle zirvenin 'önemli bir kilometre taşı' olacağını söylerken "B" adına konuşan Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva BRICS'in gelişen Küresel Güney'i örgütlemeyi amaçladığını ve amaçlarının  ABD ve ya da G7 Grubu'nun zengin ülkeleriyle rekabet olmadığını vurguladı. 

Lula'nın yorumları, BRICS blokunun "Batı" karşısında bir mukabil odak olacak şekilde genişletilmesine ağırlık veren üyeler ile vizyon farkılılığının ipucu olabilecek gibi de görülüyor. 

Ukrayna savaşının yol açtığı artan küresel gerilimler ve Pekin ve Washington arasında artan rekabet Çin ve Başkanı Putin'in tutuklanma tehdidi altında zirveye sanal olarak katılacağı Rusya'yı BRICS blokunu tahkim arayışına yönlendiriyor. .

Buna karşılık ABD ve Avrupa'nın küresel hakimiyetine meydan okumak üzere genişletilecek bir BRICS vizyonunu kuşkuyla karşılayanlar da var. Reuters'in yorumuna göre, 15. Zirve'de gerçekleşecek genişleme konusundaki tartışma uzun zamandır uyum eksikliği nedeniyle eleştirilen bloğun geleceğini belirleyebilir.

Lula: "Kendimizi örgütlemek önemli"

Brezilya Cumhurbaşkanı Lula, Salı günü Johannesburg'dan yapılan bir sosyal medya yayınında "G7, G20 veya ABD'ye karşı bir hareket üssü olmak istemiyoruz" dedi. "Biz sadece kendimizi örgütlemek istiyoruz."

Zirveye ev sahipliği yapan Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, Salı sabahı BRICS'in genişlemesinin önde gelen savunucusu Çin Başkanı Şi Cinping'i karşıladı. Şi, "Yaklaşan zirvenin BRICS mekanizmasının gelişiminde önemli bir kilometre taşı olacağına eminim." derken Ramaphosa da görüşme sonrasında iki ülkenin genişleme konusunda "benzer görüşlere" sahip olduğunu söyledi.

Ramaphosa Çin liderine hitaben "Başkan Şi, BRICS'in küresel yönetişim reformu ve dünya çapında çok taraflılık ve işbirliğinin desteklenmesi açısından önemli bir role sahip yaşamsal önemde bir forum olduğu yönündeki görüşünüzü paylaşıyoruz" dedi.

Dolara karşı yerel para birimleri 

Zirve gündeminde genişleme sorununun ötesinde üye ülkelerin yerel para birimlerinin kullanımının artırılması da yer alıyor. Ancak Zirve'nin düzenleyicisi olan Güney Afrikalı yetkililer Brezilya'nın bu yıl başlarında dolara bağımlılığa alternatif olarak öne sürdüğü BRICS para birimi konusunda gündemde herhangi bir tartışmanın olmayacağını söylüyor.

Farklı hareket noktaları 

BRICS'i oluşturan ülkeler, halen ekonomik yavaşlamayla boğuşan dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin'den, günlük elektrik kesintilerine yol açan bir enerji kriziyle karşı karşıya olan Güney Afrika'ya kadar ekonomik sorun ve ihtiyaçları farklı bir topluluk oluşturuyor. 

▶ Ukrayna savaşı nedeniyle ABD ve Batı'nın yaptırımlarına uğrayan Rusya, zirvenin Batı'ya dünyada hâlâ dostları olduğunu göstermek için iyi bir vitrin olmasını istiyor. 

▶ Hindistan ise Batı'ya giderek daha fazla açılma eğiliminde.

Hindistan ve Çin, sınır ihtilafları dolayısıyla, sınır boylarında durup durup yeniden başlayan çatışmalar içinde. 

Bütün bunlar grupta fikir birliği ve bu birliğe dayalı kararlılık sağlama açısından büyük bir güçlük oluşturuyor. 

▶ Genişlemeye en sıcak bakan BRICS üyesi Çin. BRICS'in "C"si,  üye sayısının genişlemesinin halen dünya nüfusunun yüzde 40'ına ve küresel GSYİH'nın dörtte birine sahip bir topluluğu dünya çapında nüfuza kavuşturacağını umuyor. 

Hindistan Dışişleri Bakanı Vinay Kwatra Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Çin hakimiyetine karşı temkinli davranan ve alelacele genişlemeye karşı uyarıda bulunan ülkesinin "iyi niyetle ve açık fikirle" hareket ettiğini söyledi.

▶ Brezilya ise, BRICS'in hızla genişlemesinin nüfuzunu zayıflatacağından kaygılı ancak Lula Salı günü komşu Arjantin'in bloka katılmasını istediğini yineledi.

Liderler Salı akşamı küçük bir toplantı ve akşam yemeği düzenleyecek ve burada yeni ülkelerin kabulüne ilişkin çerçeve ve kriterlerin tartışılması bekleniyor.

▶ Rusya, yeni üyelerin katılmasını istiyor.

Nasıl genişleyeceği henüz havada kalsa da BRICS'in gelişmekte olan dünyanın savunucusu olma ve zengin Batılı ulusların egemen olduğu bir dünya düzenine alternatif sunma vaadi yankı uyandırmaya devam ediyor. 

(AEK)