Dolmalık Kurutma / Hışkırına Kodıkan

*Fotoğraf galerisi için tıklayın.

Zeliha atölye çalışmasında fotoröportaj konusu olarak dolmalık kurutma hikayesini seçti.

Seralar yaygınlaşmadan önce bütün evlerde sebzeler mevsiminde ve taze olarak yenirken bir kısmı da kış aylarında tüketilmek üzere kurutulurdu. Günümüzde seralarda yetiştirilen sebzeler her mevsimde bulunuyor. Bu duruma dikkatimizi çeken Zeliha, bazı evlerde hâlâ süren kış için dolmalık kurutma geleneğinin bir süre sonra tümüyle terkedileceğini öğrenmişti. Kırsal kesimde devam eden dolmalık kurutma geleneği Zeliha'nın yaşadığı Aydınkonak köyünde hâlâsürüyordu.

Zeliha'nın "dolmalık kurutma" hikayesinde yer alan Hanife Yenge 33 yaşında, 2 çocuk annesi. 25 kişinin bir arada yaşadığı üç katlı bir eve gelin gelmiş. Hediye Yenge ise 30 yaşında ve 3 çocuk annesi, o da aynı evin gelini. Hikayede bir de Zeliha'nın kuzenlerinden biri görülüyor.

Atölye süresinde Zeliha'nın çektiği fotoğraflardan yapılan seçkide üç kadının dolmalık kurutmak için çalışmaları anlatılıyor. Oyulduktan sonra ipe dizilen sebzeler, damda yattıkları tahtların korkuluklarına asılarak kurutuluyor. Güneşli günlerde bütün aile kurutmak üzere asılmış sebzelerin arasında yaşıyor. Serinin son fotoğraflarında ise kış günlerinde pişirilmek üzere saklanacak kurutulmuş dolmalıkların çuvallara doldurulması görülüyor. (Zeliha Çetinkaya 13 yaşında)

Hışkırına Kodıkan

Zelîhaye di dema xebata atolyeyê de, wekî mijara hevpeyvîna bi wêne, çîroka hişkirina fêkî ya ji bo kodikan hilbijart.

Berî ku sera pir bibin, li hemû malan, di demsalên fêkî de ku hîn teze dihatin xwarin, hinek jî ji bo zivistanî bên xwarin, dihatin hişkirin. Îro fêkiyên ku li serayan tên çandin, di hemû demsalan de tên ber be. Zelîhayê bala me kişand ser vê yekê. Ew hîn bûbû ku çanda hişkirina fêkiyên a ji bo kodikan dê êdî ji holê rabe. Çanda hişkirina fêkî li gundê Aydinkonak ê ku Zelîha lê dijî, berdewam bû.

Hanîfe Xanim a ku di çîroka "Hişkirina Kodikan" de cih digire, 33 salî ye û diya 2 zarokan e. Li malek sêqat ku 25 kes lê dijîn, bûk e. Hediye Xanim jî 30 salî û diya 3 zarokan e, ew jî bûka heman malê ye. Di çîrokê de yek ji xwarziyên Zelîhayê jî xwiya dike.

Di dema atolyeyê de, bijareya wêneyên Zelîhayê kişandine 3 jinên ku fêkî hişk dikin, xwiya dikin. Piştî fêkî dibin kodik, li ta tên xistin û li textên ser xênî tên daliqandin, da ku li per tavê hişk bibin. Di rojên xweş de hemû malbat di nav kodikên daliqandî de dijîn. Di wêneyên dawî yên hilbijartî de, di dawî de kodikên ku tên berhevkirin û di kîsan de ji bo zivistanê tên hilanîn, xwiya dikin. (Zelîhaye Çetinkaya 13 salî)

* Anadolu Kültür'ün 2002'den beri kültür ve sanatın sivil alanların oluşmasına destek sağlayacağına ve çatışmalı ortamlarda barışa katkı sunacağına inanarak Anadolu'da çalışmalar yürütüyor. Açık Toplum Vakfı ve Chrest Foundation'ın da destek verdiği "Fotoğrafla Hatırlamak: Çocuk ve Gençlerle Fotoğraf Atölyeleri" projesi onlardan biri.

59 genç fotoğrafçı üç ay süren atölyeleri boyunca kendi yaşadıkları yerleri ve kendi hikayelerini fotoğraf aracılığıyla anlattı. Şırnak, Batman, Van, Mardin ve Yüksekova'dan 2011 yılına dair birer belge olan bu çalışmalar, Türkçe ve Kürtçe olarak hazırlanan kitap Anadolu Kültür tarafından yayınlandı. Bu başarılı projede üretilen fotohikayeleri, bianet'ten dizi olarak bu linkten izleyebilirsiniz.