Yemen Barış Görüşmeleri'nde Hudeyde Uzlaşısı Sağlanamadı

Barış görüşmelerinde çatışmaların durması için öncelikli kent Hudeyde. Çünkü Yemen'e giren neredeyse tüm gıda ve yardım malzemeleri liman şehri olan Hudeyde’den üzerinden sağlanıyor.

İstanbul

Yemen Barış Görüşmeleri'nde Hudeyde Uzlaşısı Sağlanamadı

Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde 6 Aralık’ta başlayan Yemen barış görüşmelerinde masaya getirilen çatışmaların durdurulmasına dair ilk anlaşma önerisi taraflar tarafından reddedildi.

Yemen müzakereleri, İsveç'in başkenti Stockholm'ün 77 km uzağında Rimbo kasabasında Yemen hükümeti ile Huti temsilcileri arasında yapılıyor. Görüşmelere Birleşmiş Milletler (BM) Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths ile İsveç Dışişleri Başkanı Margot Wallström de katıldı.

İlk öneri Yemen’in Hudeyde şehrindeki çatışmaların son erdirilmesi konusundaydı.

Amerika’nın sesi haber sitesinin kaynağını açıklamadığı bilgiye göre ilk taslak öneri, Suudi liderliğindeki koalisyonun, İran destekli Hutilerin Hudeyde’den çekilmesi karşılığında silah bırakmasını öngörüyordu. Çekilmenin ardından şehrin denetiminin geçici olarak Birleşmiş Milletler gücüne verilmesi önerilmişti.

Yemen’de yaklaşık dört yıldır devam eden çatışmalar Kasım ayında Kızıldeniz kıyısındaki Hudeyde kentinde yoğunlaşmıştı.

Ülkeye giren neredeyse tüm gıda ve yardım malzemeleri liman şehri olan Hudeyde’den üzerinden sağlanıyor ve bölgede devam eden çatışmalar sevkiyatları engelliyor.

Birleşmiş Milletler Yemen Özel Temsilcisi Martin Griffiths önerinin yenileneceğini söyledi.

Diğer önemli görüşme Taiz için

Görüşmelerde bir diğer kilit bölge Yemen’ın üçüncü büyük şehri Taiz.

Griffiths görüşmelerde iki kente öncelik verildiğini söyledi:

“Eğer bu iki şehir konusunda uzlaşıya varabilirsek sanırım Yemen için büyük bir hizmet yapmış olacağız.”

Tutuklu değişiminde olumlu adım

Yemen hükümeti ve Huti temsilcileri hapishanelerdeki tutukluların değişimi konusunda neredeyse uzlaşıya varıldığını bu sürecin Uluslararası Kızılhaç Komisyonu tarafından denetleneceğini söylediler.

Hutiler ve Suudi önderliğindeki koalisyon tarafından desteklenen Yemen güçleri arasındaki çatışmalar 2014 yılında başladı ve şu ana kadar 10 binden fazla insan çatışmalarda hayatını kaybetti.

18 Milyon Yemenli açlık sorunu yaşıyor

Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı Direktörü David Beasley, 16 Kasım’da yaptığı açıklamada Yemen'de 18 milyon kişinin açlık tehdidi ile karşı karşıya olduğunu söyledi.

Yemen'de Husiler ile Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon birliklerince desteklenen hükümet güçleri arasında 3 yılı aşkın süredir yaşanan çatışmalarda en az 10 bin kişi yaşamını yitirdi. BM can kayıplarının neredeyse üçte ikisinin siviller olduğunu söylüyor.

2015'ten bu yana devam eden savaş, yüzbinlerce sivilin evlerini terk etmesine yol açtı ve büyük bir insani krizin yaşanmasına neden oldu.

BM ayrıca ülkede 22 milyon kişinin acil insani yardıma muhtaç olduğunu ve ablukanın kaldırılıp temel ihtiyaç maddelerinin ülkeye girişine izin verilmesi çağrısı yapıyor.

Yemen’in künyesi

Başkent: Sana

Nüfus: 28 milyon (BM verilerine göre 29,3 milyon)

Yüzölçümü: 527 bin 968 km2

Devlet Başkanı: Abdurabbu Mansur el-Hadi (Yemen devlet başkanı Ali Abdullah Salih'in başkanlık sarayında bir saldırıda yaralanmasından sonra 2011 Yemen protestoları sırasında 4 Haziran 2011 günü Cumhurbaşkanı Vekili olarak atandı. 22 Ocak 2015 tarihinde Husiler, Sana’yı ele geçirdiğinde “artık ülkeyi yönetemediğini” gerekçe göstererek istifa etti. Sana’dan kaçtıktan sonra 21 Şubat’ta istifasını geri aldı. Resmi olarak halen devlet başkanı olarak görülüyor.)

Konuşulan Dil: Arapça

Para Birimi: Yemen Riyali

GSYİH: 27,8 ABD Doları

Etnik Yapı: 28 milyonu aştığı tahmin edilen nüfusun çoğunluğunu “Kahtan” adı verilen Araplar oluşturuyor. Kızıldeniz kıyısında ise, yıllar önce Etiyopya, Eritre, Somali ve Cibuti’den Yemen’e göç eden Afrikalıların oluşturduğu ve daha farklı bir kültüre sahip olmakla birlikte Yemenlilerle büyük ölçüde kaynaşmış bulunan bir milyonu aşkın Afrikalı Arap bulunuyor. (Bu veriler Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın derlediği 2015 yılı verileri)

Al Jazzeera’nın ülke profiline göre ülkenin tamamı Müslüman ve yüzde 60’ı Sünni Şafi, yüzde 40’ı Şia’nın Zeydi koluna mensup. Farklı kaynaklar Yemen’de nüfusun yüzde 1’lik kesiminin Musevi, Hristiyan, Hindu gibi farklı dinî azınlık gruplarından oluştuğunu yazıyor.

Kaynaklar: Amerika'nın sesi, BBC, AA

Fotoğraf: Atila Altuntaş - Stockholm/AA