Siyasal İslam ve Liberalizm
Bu hafta tanıtacağımız ilk eser, şubat ayında Yakın Kitabevi tarafından yayınlanan dikkat çekici bir kitap: Siyasal İslam ve Liberalizm. 2006'da Dokuz Eylül Üniversitesi'nde gerçekleştirilen "İslam ve Liberalizm" başlıklı uluslararası sempozyumda sunulan tebliğlerden oluşan kitabı, yine aynı üniversitede çalışan akademisyenlerden Ayşen Uysal derlemiş. "Endonezya, İran, Mısır, Tunus, Türkiye" altbaşlığını taşıyan kitap, nitelikli ve çarpıcı makalelerden oluşuyor. Okuyucunun ilgisini çekebilecek makalelerden bazılarının başlıkları şöyle:
- İran İslam Cumhuriyeti'nde Thermidor Durumu ve Liberalizm
- İslam ve Modernlik Arasındaki İlişki: Çoğul Yorumlar ve Çoğul Deneyimler
- İslami Eğilimli Sivil Toplum Kuruluşları ve Sivil Toplum İçindeki Konumları
- İslam ve Sokakta Politika
Özellikle, sosyolog Bahattin Akşit'in yazdığı ve İslami sivil toplum kuruluşlarına ilişkin genel bir değerlendirmenin yanı sıra Türkiye'deki diğer STK'lerin panoramasını da içeren "İslami Eğilimli Sivil Toplum Kuruluşları ve Sivil Toplum İçindeki Konumları" başlıklı makale mutlaka okunmalı. Bu makalede, Türkiye'de faaliyet gösteren belli başlı STK'lere ilişkin kullanışlı bir sınıflandırmanın yapıldığının da altını çizelim.
Uysal'ın kaleminden çıkan ve İslami sokak siyasetinin görünüm ve niteliğini doyurucu bilgilerle ortaya koyan "İslam ve Sokakta Politika" başlıklı makaleyse gerçekten ilgi çekici veriler ve değerlendirmeler içeriyor (8 yıllık kesintisiz eğitimi protesto eylemlerinin illere göre dağılımı; bu eylemlerin hangi aktörler tarafından hangi mekânlarda gerçekleştirildiği, vs.).
Nihayet, kitabın sonunda, ilgili gazete referanslarını ve İnternet sitelerini de içeren zengin bir kaynakçanın yer aldığını belirtelim.
Uysal'ın bütün makalelerin genel ve kısa bir değerlendirmesini yaptığı "Siyasal İslam ve Liberalizm. Aynı Dünyalar mı Ayrı Dünyalar mı?" başlıklı sunuş makalesinde yazdığı gibi,
"Bu derleme İslam'ın bir yandan ekonomik liberalizm, dolayısıyla da küreselleşmeyle ilişkisini masaya yatırırken, diğer yandan da demokrasi ile karmaşık bağlarını tartışma konusu yapmaktadır. Söz konusu ilişkileri, çeşitli ülkelerden ve farklı siyasal, toplumsal ve ekonomik alanlardan olduğu kadar, farklı kuramsal pencerelerden hareketle ortaya koymaktadır. Bu zenginlik ve çok boyutluluk, aynı zamanda konunun çetrefilliğini ve üzerinde uzlaşmanın güçlüğü[nü] de gözler önüne sermektedir."
Özetle, Siyasal İslam ve Liberalizm, günümüz İslami pratiklerinde yaşanan dönüşümleri liberalizm perspektifi üzerinden düşünmek ve sorgulamak isteyenler için mutlaka okunması gereken bir eser:
Siyasal İslam ve Liberalizm, Ayşen Uysal (der.), Yakın Kitabevi, 2009, 254 sf.
Misafir İşçilikten Etnik Azınlığa Belçika'daki Türkler
Bu haftanın ikinci eseri, Türkçe literatürde fazla işlenmeyen bir konuyu, çalışmak için yurtdışına göç eden Türkiye vatandaşlarının serüvenini ve halihazırdaki toplumsal durumunu ele alan bir kitap: Misafir İşçilikten Etnik Azınlığa Belçika'daki Türkler.
Konuyu Belçika örneği üzerinden inceleyen kitap, iki akademisyenin, Cahit Gelekçi ve Ali Köse'nin kaleminden Phoenix Yayınevi'nden çıktı.
Belçika'da yaşayan Türklerin yabancı biriyle evlenmeye ve ırkçılığa bakışlarından, Türkiye'nin AB'ye üyeliğine ilişkin görüşlerine kadar pek çok meselenin, kitapta anlaşılır ve akıcı bir biçimde ele alındığı ve incelendiği görülüyor. Anket ve mülakat gibi pek çok farklı tekniğe dayanan verilerle Türkiye vatandaşlarının Belçika'ya göç ve yerleşme sürecinin değerlendirildiği kitap, otuzdan fazla tabloyla da zenginleştirilmiş.
Bu tablolarda verilen bilgiler arasında, "1950-1975 yılları arasında göç alan başlıca Batı Avrupa ülkelerinde azınlık nüfusu", "Belçika'da yaşayan Türklerin doğum yerine göre dağılımı", "Belçika'da yaşayan Türklerin kiminle/kimlerle yaşadığına göre dağılımı", "Belçika'da yaşayan Türklerin çocuk sayısı", "Belçika'da yaşayan Türklerin çocuklarına koydukları isimler" gibi pek çok ilginç ve düşündürücü veriler yer alıyor.
Bu tür çalışmaların başka ülkeler bağlamında da gerçekleştirilmesinin büyük bir ihtiyaç olduğu sonucuna götüren kitabın, en azından Belçika örneği üzerinden bu açığı bir ölçüde kapattığı söylenebilir.
Özetle, "Misafir İşçilikten Etnik Azınlığa Belçika'daki Türkler", sadece sosyologlar, siyaset bilimciler ve dışişleri bürokratları için değil, Türkiye'deki ve Avrupa'daki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için de okunması gerekli ve zevkli bir çalışma.
Misafir İşçilikten Etnik Azınlığa Belçika'daki Türkler, Cahit Gelekçi / Ali Köse, Phoenix Yayınevi, 2009, 304 sf.
Marksizm Nedir?
Bu haftanın son eseri, ocak ayında Yordam Kitap'tan çıkan bir el kitabı: Marksizm Nedir? Emile Burns imzalı kitap, boyundan büyük bir işi –"Marksizm" olarak adlandırılan şeyin ne olduğunu kısaca açıklamayı– akıcı, anlaşılır ve zevkle okunan bir dil ve içerikle başarıyor.
Marksizm gibi geniş bir konuyu küçük bir el kitabıyla tüketmek elbette mümkün değil; zaten kitabın amacı da bu değil. Burns, Marksizm'le yeni tanışan ve onu ana hatlarıyla kavramak isteyenler için giriş niteliğinde bir kitap yazmış sadece. Ancak Burns'ün, bu yola başvurarak, günümüzün "hız" ve "zaman darlığı" dünyasında her halükârda faydalı bir iş çıkardığı söylenebilir.
Gerçekten de, her biri 20 sayfayı bile geçmeyen toplam 8 altbölümden oluşan kitap bir çırpıda okunabiliyor. Üstelik, kitabın sayfalarının el kitabı boyutunda olduğunu bir kere daha hatırlatalım.
Böylece, neredeyse bir günde okunabilen bu el kitabı sayesinde, Marksizm'in "ne"liğine ilişkin en azından başlangıç düzeyinde doyurucu bir bilgiye ulaşmanın ve bundan sonra gerçekleştirilebilecek okumaların bina edilebileceği bir temel kurmanın mümkün olduğu söylenebilir.
Elbette, bu konuda derinleşmek ve daha ileriye gitmek isteyenlerin bu bilgi temelini başka okumalarla zenginleştirebileceklerini belirtelim.
Özetle, "Marksizm Nedir ?" zor bir konuya kolay bir başlangıç yapmak isteyenler için en uygun kitaplardan biri olarak gözüküyor.
Marksizm Nedir, Emile Burns, Yordam Kitap, 2009, 112 sf. (ECG/TK)