Türkiye'de vergi ödemeyen Mehmet Cengiz de Pandora Papers'ta

Rönesans Holding’in sahibi Erman Ilıcak’la annesi Ayşe Ilıcak'ın ‘vergi cenneti’ Britanya Virjin Adaları’na Türkiye’den 210 milyon dolar, tutuklu eski AKP Milletvekili İlhan İşbilen'le eşi Nebahat Evyap İşbilen’in 110 milyon dolar ve benzer şekilde Çalık Holding'in yönetim kurulu başkanı Ahmet Çalık’ın milyonlarca dolar kaçırdıklarının belgelenmesinin ardından bugün yeni bir ‘sızıntı haberi’ daha geldi.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (The International Consortium of Investigative Journalists / ICIJ) ifşa ettiği Pandora Papers’ı haberleştiren Deutsche Welle'den Pelin Ünker ile Serdar Vardar, AKP’ye yakınlığıyla bilinen, iktidardan aldığı ihaleler ve teşviklerle servetini katlayan Mehmet Cengiz’in ‘servetini vergiden kaçınmak için’ Virjin Adaları'na aktardığını yazdı.

TIKLAYIN - Cengiz Holding "meyve verecek ağaçları" nasıl yok etti?

Habere göre Mehmet Cengiz, Britanya Virjin Adaları merkezli MEFA Cengiz Limited şirketinin sahibi. Vergiden kaçınmak ve bunu yaparken ismini gizli tutmak içinse şirketin kuruluşunda vekil hissedar ve direktörler kullanıyor.

6 Nisan 2011'de kurulan şirketin hissedarlarından bir diğeri de aynı zamanda Cengiz Holding İcra Kurulu Üyesi olan Uğur Cengiz. 2015’e gelindiğinde Uğur Cengiz, MEFA Cengiz'in direktörlüğünü de üstleniyor. Aynı tarihte şirket hissedarlığı da vekil hissedarlardan alınıp bizzat Uğur ve Mehmet Cengiz'e geçiyor.

50 bin dolar sermayeyle kurulan şirketin kayıtlı olduğu servis sağlayıcı ise Trident Trust. Trident Trust gibi firmalar, müşterilerinin kimliğini ve varlıklarını gizlemek için iç içe geçmiş paravan şirketler ve vekil direktörler kullanıyorlar.

Adına Standard Chartered Bank'ta hesap açılan offshore şirketin yönetimi Standard Chartered Trust (Guernsey) Limited tarafından yapılıyor. Elde edilen belgelerde Cengiz Ailesi'nin yoğun programlarından dolayı MEFA Cengiz Limited ve varlıklarının yönetimi için profesyonel bir hizmet almak istediği belirtiliyor.

Offshore şirketin çalışanları İstanbul Havalimanı’ndan

Offshore şirketin yetkililerinin İGA İstanbul Havalimanı çalışanlarından seçilmesi ise dikkat çekiyor. 29 Haziran 2015'te havaalanı planlama müdürü olan Atınç Tuncalı MEFA Cengiz Ltd. şirketine sekreter olarak atanıyor. İGA İstanbul Havalimanı'ndaki Baş Planlama Görevlisi olan İsmail H. Polat ise Trident Trust ve MEFA Cengiz Ltd. arasındaki iletişimi yürütüyor.

Londra'da gayrimenkul aldı

Pandora Papers'a göre Cengiz Ailesi, MEFA Cengiz Limited şirketi üzerinden, "düşük vergili" ev alıyor. Trident Trust'ın kayıtlarına göre 2011’de Londra'da Brompton Road'da alınan ev için 3 milyon 750 bin pound ödendi.

Pelin Ünker ve Serdar Vardar’ın sorularına yanıt veren Mehmet Cengiz iddiaları doğrularken, havalimanı çalışanlarının, kendisine ait offshore şirketteki görevleri dolayısıyla fazladan bir maaş almadıklarını söyledi.

Cengiz ayrıca Londra’da ev almasıyla ilgili, 3 milyon 750 bin paunda verginin de dahil olduğunu, satış sırasında devir işlemlerini kolaylaştırdığı için bu yolu tercih ettiğini söyledi.

Satın alınan evi gerektiği zaman aile üyelerinin kullandığını söyleyen Cengiz, şirketin halen aktif olduğu, Uğur Cengiz'in de direktörlüğe devam ettiği bilgisini verdi.

MEFA Cengiz dışında kullandığı bir offshore şirketi daha olduğu bilgisini veren Cengiz, yurtdışındaki şirket ya da taşınmazlarını Türkiye makamlarına bildirmekle ilgili yasal bir zorunluluğu olmadığını söyledi.

Offshore'a müdavim

ICIJ’nin 2016’da yayınladığı Panama Papers sızıntılarında da Mehmet Cengiz'in Panama merkezli hukuk şirketi Mossack Fonseca'nın (MossFon) müşterilerinden biri olduğu ortaya çıkmıştı. Niue ve Britanya Virjin Adaları'nda toplam altı tane offshore şirketi bulunan Cengiz'in, servetini aktardığı bu şirketler aracılığıyla alım-satım, piyasa araştırması, danışmanlık hizmeti ya da gümrük anlaşması yaptığı MossFon kayıtlarına yansımıştı.

Yine belgelerde Mehmet Cengiz'in kardeşi Ekrem Cengiz ile birlikte, Ankara merkezli Digital İnternet Hizmetleri adlı şirketin gizli sahibi iken bu şirket üzerinden Britanya Virjin Adaları'ndaki şirketi Digital European Company Ltd'ye para aktardığı görülüyordu.

Mehmet Cengiz ve Cengiz Holding hakkında

Mehmet Cengiz, kamu ihalesi rekorlarıyla tanınıyor. Cerattepe’den Kazdağları’na kadar Türkiye’nin dört bir yanındaki ağaçları kesen şirketi Cengiz Holding’in sahibi.

İstanbul Havalimanı ihalesini, Limak, Kolin, Kalyon ve Mapa ile birlikte kurduğu ortak girişim grubuyla 3 Mayıs 2013’te 22 milyar 152 milyon euroya almıştı. Bugün havalimanını 2043'e kadar işletme hakkına sahip firmalardan birisi.

Aynı zamanda Cengiz Holding Dünya Bankası'nın raporuna göre dünyada en fazla kamu ihalesi alan üç şirket arasında. Holding'in 2002-2020 yılları arasında aldığı ihalelerin toplam bedeli 42,1 milyar doları buluyor.

Aldığı ihaleler arasında Ankara Hızlı Tren Garı, Kuzey Marmara Otoyolu Avrupa ve Asya Kesimi, Rize-Artvin Havalimanı, Ordu-Giresun Havalimanı, Gebze-Halkalı Banliyö Hattı, Eti Bakır AŞ Murgul HES, Eti Alüminyum, Yusufeli ve Ilısu Barajı gibi projeler var.

30 kez vergi borcu silindi

Sıfır vergi avantajından yararlanmak için vergi cennetlerini tercih eden Cengiz Holding'e Türkiye'de iktidar tarafından yapılan çok sayıda vergi indirimi de söz konusu.

Ekim 2020'de CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır'ın dönemin Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'a verdiği soru önergesine gelen cevaba göre son 10 yılda Cengiz İnşaat için 30 defa vergi indirimi yapıldı.

Rakamsal olarak ne kadar indirim yapıldığına dair bilgi kamuoyuyla paylaşılmasa da Maliye Bakanlığı'nın açıklamasına göre 2010’de şirketin yaklaşık 425 milyon liralık vergi borcu tek kalemde silinmişti.

Teşvik, teşvik, teşvik

Holding'e iktidarın sağladığı olanaklardan biri de teşvikler. Son verilen teşvik, Eylül’deki Resmî Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararına dayanıyor. Buna göre 2004'te özelleştirme kapsamında Cengiz Holding'in bünyesine katılan Eti Bakır AŞ'nin, Samsun'daki 1,6 milyar TL'lik katot bakır ve kimyasal gübre üretim tesisine proje bazlı devlet desteği verilmesi kararlaştırıldı.

Şirket, Temmuz’da da Eti Bakır'ın Adıyaman'daki tesisi için 72 milyon liralık teşvik almıştı. Holding'in Ağustos 2020'de Rize'de açılışı yapılan Ricosta Otel için aldığı teşvik ise 49 milyon 630 bin lira oldu.

Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) yönetmeliğinden muaf tutularak başlanan ve milyonlarca ağacın katledildiği Kuzey Marmara Otoyolu'nun hizmete açılan bölümlerinde "araç geçişlerinin garanti sınırının altında kalması" nedeniyle ise Cengiz Holding'in de aralarında olduğu işletmecilere 2020 yılında 1,4 milyar TL ödendi.

TIKLAYIN - Pandora Papers: Dünya liderlerinin gizli serveti ve ilişkileri

TIKLAYIN - Tutuklu eski AKP'li vekilin yurtdışına kaçırdığı mal varlığı Pandora Papers'ta

TIKLAYIN - Çalık Holding'in 'offshore şirketleri' de Pandora Papers'ta

(HA)