Sözde 'engelsiz bankacılık', pratikte sağlamcılık
*Görsel betimleme: Görselde bir kadın, dizüstü bilgisayar karşısında işaret diliyle konuşuyor ve bilgisayara gülümsüyor. Kadının üzerinde beyaz bir gömlek var. Kadının ev ortamında olduğu anlaşılıyor. Arkada çiçekler ve dolaplar görünüyor.
"Engelli bireyler, ne yazık ki gündelik hayatın birçok noktasında yaratılmış engellerle karşı karşıya kalarak zorluklar yaşıyor. Engelli bireylerin varlığı göz ardı edilerek düzenlenmiş olan dünya, bu kişilere iş hayatında, sokakta, alışveriş merkezlerinde ve hatta evlerde yaşamı zorlaştırıyor. Son dönemde bu problemi ortadan kaldırmak adına adım atan alanlardan biri de bankacılık sektörü olarak öne çıkıyor. Engelli bireylerin bankacılık işlemlerini çok daha kolay bir şekilde gerçekleştirebilmesi adına birçok banka tarafından çeşitli uygulamalar işleme alınıyor."
Bu sözler, QNB Finansbank tarafından kurulan dijital bankacılık uygulaması Enpara.com'un intermet sitesindeki 'Engelsiz Bankacılık' başlığı altında yer alıyor.
Ancak 'Engelsiz Bankacılık' hizmeti verdiğini öne süren Enpara.com, görme engelli Burak Sarı'yı kart alma sürecinde ayrımcılığa maruz bıraktı.
Burak Sarı, Enpara’dan kredi çekip, kart almak istedi. Ancak kartı teslim etmeye gelen kurye, Sarı’ya görme engelli olduğu için taahhütname imzalaması gerektiğini söyledi. Sarı bu dayatmayı kabul etmeyince kurye işlemi iptal edip, kartı teslim etmedi.
"Yönetmelikte böyle bir taahhütname yok"
bianet’e konuşan Burak Sarı, yaşananları şöyle anlattı:
“Kurye bana yazı yazıp yazamadığımı sordu. 'Evet, imza atabilirim' dememle taahhütname imzalatmak istedi fakat taahhütnamenin yanında olmadığını da ekledi. Çok uzun süredir bu kartı beklediğimi söyledim ve imzalatılmak istenen taahhütnamenin içeriğini sordum. Yönetmelikte böyle bir taahhütnamenin olmadığını da ekledim. Kurye ‘Hayır, var. Ben başka görme engellilere de imzalatıyorum’ cevabını verdi ve kartın teslimatını iptal etti.”
Sarı, olayın ardından banka ile görüştüğünü ve kendisine “Taahhütname olmadan işlem yapamıyoruz” denildiğini aktardı. Taahhütnamenin içeriğine ilişkin sorulara ise yanıt verilmediğini söyledi.
Vodafone bayisi, görme engelli öğretmeni okuryazar kabul etmedi
“Sağlamcılık sistematik bir akım”
“Sağlamcılığın sadece bir düşünce biçimi değil, toplumda nasıl sistematik bir akım olduğunu görüyoruz bu olayda” diyen Sarı, başvuru yaptığında ayrımcılığa uğrayacağı konusunda kaygı duyduğunu belirterek şunları kaydetti:
“Böyle bir durumun yaşanacağına dair kaygı duyuyordum çünkü çok başımıza geldi. Bankadan bankaya, personelden personele değişiyor uygulamalar. Bugün borçlar kanunun da böyle bir şey yok. Yönetmeliği hiçe sayıyorlar. Daha önce başka bir bankadan hesap kartı talebinde bulunmuştum ve hiçbir problem çıkmadı.”
Sarı ayrıca, başka görme engelli arkadaşlarının da bankayı kullandığını ancak hiçbirine böyle bir uygulama yapılmadığını söyledi.
10-16 MAYIS DÜNYA ENGELLİLER HAFTASI
Sağlamcılık nedir, ne değildir?
"Taahhüt alınması ayrımcılık suçudur"
Avukat Sevgi Mart Göcen, yaşanılan olayın bir ayrımcılık olduğunu belirterek, “BDDK’nin Bankacılık Hizmetleri’nin Erişimine Dair Yönetmeliği var. Burada körlerden tanık istenemeyeceği, taahhüt alınamayacağı belirtiliyor” dedi.
AYM’den görme engelliler için emsal karar
Avukat Göcen'in konuya ilişkin değerlendirmesi şöyle:
“Bir kuryenin, bir kişiye kart teslim ederken taahhüt alması söz konusu değil. Bunun hiçbir yasal dayanağı yok. Körlerin tek başlarına imza atabileceklerine ilişkin hem Borçlar Kanunu’nda hem de BDDK’nin kendi yönetmeliklerinde hüküm var. Dolayısıyla taahhüt alınması açıkça ayrımcılık suçunu oluşturuyor. Çünkü her kart teslim etmeye gittiğinde taahhüt alınmıyor. Bu sadece kör olduğu gerekçesiyle yapıldığı için bir ayrımcılıktır.”
Bankacılık Hizmetlerinin Erişilebilirliğine Dair Yönetmelik
Madde 8: Görme engelli müşteriler, bankacılık hizmetlerine ilişkin sözleşmelerle ilgili bilgi edinme ve inceleme haklarını kullanmaları akabinde sözleşmeye imza atabilirler. Bu kapsamda, kişinin talebi olmaksızın, engelli müşterilere yönelik farklı bir uygulamaya gidilmez.
(AD)