Sağlamcılığı anlamakta zorlananlara "Körcül Yaşam Rehberi"

Görsel betimleme:Görselde çocuklarıyla birlikte parka gitmiş kör çift çizilmiş. Bankta oturan çiftin hemen ilerisinde salıncakta sallanan iki çocuk var. Görselde bulunan gören kişi, kör çifte şöyle diyor: "Aaa… İki çocuk mu yaptınız? Siz de haklısınız tabii, büyüyünce size el-ayak olup bakarlar."

Körüz.biz ekibi, yaygın ve "olağan" görülen sağlamcılıkla mücadele etmek için görmeyen ve gören kişilere "Körcül Yaşam Rehberi" sunuyor. Ekip bu rehber ile körcül deneyimlerin "yaşamadan önce okuyarak" öğrenilmesini ve bağımsız yaşamı desteklemeyi amaçlıyor.

10-16 MAYIS DÜNYA ENGELLİLER HAFTASI

Sağlamcılık nedir, ne değildir?

13 Mayıs 2024

Bu rehber; market önerileri, doğru yazım, hoşlanmam&severim karikatürleri ve betimlemelerin yer aldığı 2 bin 500’den fazla içerikten oluşuyor.

Körüz.biz ekibi ayrıca, bu yıl ilk kez vereceği ‘Gostil Sağlamcılık Ödülleri’ ile de sosyal medya ve ana akımda yayımlanan sağlamcı söz ve davranışları görünür kılarak gündeme getirmeyi amaçlıyor.

Körüz.biz ekibinden Murat Kefeli ile Körcül Yaşam Rehberi'ni ve Gostil Sağlamcılık Ödülleri'ni konuştuk.

"Önemli olan tek şey devam etmeye odaklanmak"

Sizi tanıyabilir miyiz?

Adım Murat Kefeli. Körüz.biz Ekibi'ndeyim. Kör denecek kadar az gören, sağır denecek kadar az duyan ve yazarlık yapan biriyim. Son dönemlerde de engellilik hareketiyle/aktivizmiyle ilgileniyorum.

*Görsel betimleme: Murat Kefeli'nin arkası dönük şekilde bilgisayarla ilgileniyor. Bilgisayarda Körüz.biz'in internet sitesi açık. Kefeli'nin üzerinde koyu yeşil bir tişört var. Saçları uzun, arkadan toplanmış.

Murat Bey, daha önce radyoda çalışıyordunuz, işitme engelinizin başlamasıyla radyoculuğu bırakarak farklı bir alana ilerlediniz. Rahatsızlığınıza önce psikiyatrik tanı konulsa da nörolojik olduğu anlaşılmış. Ardından görme kaybınız başlayınca tekrar farklı bir alana ilerlediniz. Bu süreci biraz anlatabilir misiniz?

Evet, lise ve üniversite yıllarında radyo programcılığı yapıyordum. Sağırlık başlayınca yazılım sektörüne yöneldim ve bu alanda aktif olarak çalıştım. Sağlık sorunlarının asıl sebebi belirlenene kadar ciddi bir zaman kaybı yaşadığım da bir gerçek. Körlük ilerlerken de kitap yazarlığına başladım. Sağırlık nedeniyle ses bazlı olan körcül teknolojilerden doğrudan faydalanamadığım için kendi çözümlerimi geliştirmem gerekti. Sonrasında yeniden bilgisayar kullanma süreci başladı.

Yaşadığınız sorunlar sizin durmanıza neden olmamış. Bu mücadele başka engellilere örnek olabilir. O dönemlerde neler hissettiniz?

Dürüst olmak gerekirse ben bunu "mücadele" olarak nitelemiyorum. Belki doğru tanım "yaşama/devam etme içgüdüsü yoğunluğu" olabilir. Elinde üç beş portakal çeviren birini hayal edin. İzleme sürecinde aklınıza, "O portakalları şimdi bana verse ne yaparım?" sorusu gelmez. Ancak portakallar önünüze konduğunda ve çevirmeniz gerektiğine karar verdiğinizde yeni bir yürüyüşe başlarsınız. Yani daha açık konuşmak gerekirse yaşadığım deneyimlerin benzerleri fazla olsa idi muhtemelen daha çok benzer hikâyeler olurdu. Bu süreçte önemli olan tek şey devam etmeye odaklanmak. Ötesi kendiliğinden gelecektir.

Devasa bir körcül rehber

Körüz.biz'den bahsedebilir misiniz? Nasıl ortaya çıktı? Ne yapıyor?

Körüz.biz 2014 yılında çevrimiçi bir site olarak kuruldu. Kör olmuştum olmasına ama körcül yaşamı "yaşadıkça" öğreniyordum. Site fikri aklıma geldiğinde projeyi kodladım. Sonrasında Körüz.biz Ekibi oluşmaya başladı. Kördaşların katkısıyla "deneyimlerin paylaşıldığı" ve "yaşamadan önce okunarak" öğrenilebilen körcül yaşam içerikleri genişledi. Şu anda barındırdığı 2.500'den fazla içerikle devasa bir körcül yaşam rehberine dönüştü.

Görselde mutfakta kahve içen biri kör iki kişi çizilmiş. Gören kişi, köre, dalga geçer bir edayla şöyle diyor: "kahveye şeker yerine tuz koymuşsun, seni istemeye gelmemiştik, tekrar yapalım şu kahveyi…" Üstte "Bir şeyi yanlış veya eksik yaptığım söylendiğinde kahrolmayacağımın bilinmesini severim!" yazıyor, altta körüz.biz logosu ve sosyal medya bağlantıları.

Körcül yaşam rehberi nedir?

Körcül yaşamı, körlerin kullandığı yöntem ve teknikler ile davranış biçimlerinin bütünü olarak tanımlıyoruz. Farklı yetilerden faydalanarak sonuca ulaşma biçimi olarak da ifade edilebilir. Bu yaşam biçimine ilişkin her şeyi kapsayan Körüz.biz'i de bu nedenle "Körcül yaşam rehberi" olarak tanımlıyoruz. Bu platformun en önemli özelliklerinden biri de doğrudan körler tarafından, bazen soru sorarak bazen cevap yazarak, sürekli güncelleniyor ve gelişiyor olması.

"Sağlamcılık tahmin ettiğinden daha da derinlere işlemiş durumda"

Körüz.biz bu zamana kadar birçok içerik, market önerisi, karikatür, betimleme, doğru yazım içeriği üretti. Bunlar nasıl ortaya çıkıyor?

Sık sık dile getirdiğimiz bir cümlemiz var: Körüz.biz projeleri çıplak gerçekten yani "gereksinimlerden" doğuyor. Körcül yaşamda var olan bir eksiklik veya desteklenip geliştirilmesi gereken bir olgu fark ettiğimizde çevrimiçi olarak çözümüne odaklanıyoruz ve en uygun iletişim teknikleriyle bağımsız ve özgün projeler geliştiriyoruz. Örneklersek, "Şu çikolatadan yedin mi?" sorusuna gelen "Hayır, çıktığından haberim bile yoktu" yanıtı "Market Önerileri", çok bilindik ve yaygın kullanılan bir sözcüğün ekran okuyucu hızı nedeniyle yanlış yazıldığını fark ettiğimizdeyse "Doğru Yazım" projeleri doğdu. Ürettiğimiz projeler interaktif oluyor. Bu sayede herkes içerik ekleyebiliyor veya var olan bir içeriğin geliştirilmesine katkıda bulunabiliyor.

Üstte, Uzaktan bağırılarak yönlendirilmekten hoşlanmam! yazıyor. Çizimdeyse bastonuyla ilerleyen bir körle uzaktan ona bağıran biri var. Bağıran kişinin konuşma balonunda şu yazıyor: "Sola git! Hayır! Hayır! Senin sağın, benim solum!"

Sokakta görme engelliye yapılmaması gereken 10 hareket

17 Haziran 2023

Türkiye'deki sağlamcılıkla mücadelede önemli bir yer tutuyorsunuz. İçeriklerinizden gören ve görmeyen bireyler oldukça faydalanabilir. Türkiye'deki sağlamcılığı ve engelli hakları mücadelesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Sağlamcılık bugün çoğumuzun tahmin ettiğinden daha da derinlere işlemiş durumda. Bu durum o denli yaygın ve "olağan" görülüyor ki, çoğu kişi sağlamcılığın ne olduğunu anlamakta ve ayırt etmekte zorlanıyor. Çözümler uygulanabilecekken engellilere yönelik fiziksel ve sosyal izolasyonun sürmesi bizi öfkelendiriyor. Türkiye'deki engelli hareketinin hızlı geliştiği bir gerçek; diğer bir gerçekse alınması gereken yolun çok uzun olduğu. Bu uzun yürüyüşe dahil olmaktan dolayı mutluyuz.

Elinde bastonu olan bir kadına yaklaşarak fiziksel temas kuran birisi çizilmiş. Kadın, "Sen ne yapıyorsun ya!" diye tepki gösteriyor. Olaya tanık olan üçüncü kişi tacizciye şöyle diyor: "Eline hâkim ol!" Taciz eden yanıt veriyor: "Bacımıza yardım ediyordum ki ben…" Üstte "Yardım ediyormuş gibi taciz edip "Kızımsın. bacımsın" diyerek kendini aklayan erkeklerden hoşlanmam" yazıyor, altta körüz.biz logosu ve sosyal medya bağlantıları.

Görme engelli kadınlar: Vücut bütünlüğümüz yok sayılıyor

27 Mayıs 2023

Ve bu yıl sahiplerini bulacak Gostil Sağlamcılık Ödülleri var. Biraz Gostil Sağlamcılık Ödülleri'nden bahsedebilir misiniz?

Gostil Sağlamcılık Ödülleri, engelli ayrımcılığına ve sağlamcı tutumlara yönelik dikkat çekmeyi hedefleyen ilk yarışma. Her alanda ve hemen her yerde karşılaşılan her türden sağlamcılığın yıl boyunca afişe edildiği bir sürecin ardından, üç ayrı kategoride "Gostil Sağlamcılık Ödülleri" verilecek. Ödülü "hak edenler" yıl sonunda ilan edilecek. Dileyen herkes web sitemiz üzerinden hızlıca ve kolayca kendi adayını ekleyebilir. Bugüne kadarki tüm adayları ve aday olma gerekçelerini sosyal medyada #gostillendiniz bağlantısında bulabilirsiniz.

*Görsel betimleme: Gostil Kart: Yılın Gostil Ödülü Adayı: İstanbul Büyükşehir Belediyesi - Adaylık sebebi: Engellilerin kullandığı kaldırım rampası üzerine yerleştirdiği ATM'lerle geçişi kapatması.

Bostancı'da 'çevre dostu', engelli düşmanı ATM'ler

19 Nisan 2024

"Gostil" ne demek?

Gostil, Karadeniz'de kullanılan bazı lehçelerde farklı anlamları olan bir sözcük. Çoğunlukla "patates" anlamına geliyor. Bu sözcüğü seçmemizin ardında çok haklı ve mantıklı gerekçeler yok, tıpkı sağlamcılıkta olduğu gibi.

Adaylar nasıl belirleniyor? Ödül sahipleri nasıl seçilecek?

Aday belirleme süreci herkese açık. Sağlamcı bir davranış, tutum, hizmet vb. bir durum tespit edenler internet sitemiz üzerinden adayını ve gerekçelerini bize iletiyor. Yıl sonundaysa hak temelli çalışmalar yapan STK temsilcileri ve aktivistlerden oluşan seçici kurul, yılın sağlamcılık ödüllerini hak edenleri belirleyecek.

Neden böyle bir ödül verme ihtiyacı duydunuz?

Körüz.biz, Engelli Kültürünü ve Toplumsal Bilinci Geliştirme Derneği'nin bilindik adı. Derneğimiz hem körcül yaşamı hem de toplumsal bilinci geliştiren projeler üzerinde çalışıyor. Sağlamcı uygulama ve söylemlerin yaygınlığı bizi çok uzun zamandır rahatsız ediyordu. Üstelik bunların normalleşmiş ve sıradan durumlar olarak görülmesi de kabul edilebilir değil. Bu durumu gündemleştirmek ve ortak bir tepki ve bilinç oluşturabilmek amacıyla Gostil Sağlamcılık Ödülleri'ni başlattık.

Son olarak eklemek istediğiniz bir husus var mı?

Okuyucularınızı, sosyal medya platformlarında Körüz.Biz'i takip etmeye davet ediyoruz. Bu, bizim için oldukça önemli bir durum. Çünkü paylaştığımız içerikler yalnızca körcül yaşamla sınırlı değil. Aynı zamanda toplumsal yaşayışta engellilere dair sorunlara yönelik çalışmalar da paylaşıyoruz. Kişilerin edineceği "doğru" bilginin engellilere yönelik "yanlış" yaklaşımların değiştirilmesine aracılık edebileceğine inanıyoruz.

X: koruz_biz Instagram: koruzbiz Facebook: koruzbizface

(AD)