EŞİK: Kadınlara soyadı dayatmaktan vazgeçin

Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK), kadınların soyadı hakkını savunmak için TBMM'de tartışılan yeni yasa teklifine karşı basın açıklaması yaptı.

Platform, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği "Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır" hükmünü yeniden yasalaştırmak isteyen teklifin TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edilerek Genel Kurul’a sevk edilmesine tepki gösterdi.

*11 Temmuz 2024 Perşembe günü saat 10:14’te başlayan Adalet Komisyonu görüşmeleri, ertesi sabah 12 Temmuz Cuma günü saat 06:27’de sona erdi.

20,5 saat süren nöbet boyunca, EŞİK ve muhalefet partilerinden kadın vekiller, soyadı ile ilgili 15. maddenin eşitlikçi yönde değiştirilmesi için çaba harcadı ancak tüm değişiklik önergeleri reddedildi. Adalet Komisyonu Başkanı Cüneyt Yüksel, eleştirileri dinlediklerini ve Genel Kurula kadar etki analizleri yaparak bir noktaya varılacağını belirtti. Ancak, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, yasa teklifini savunarak Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararının ardından yeni bir düzenlemenin gerektiğini vurguladı.

"AİHM ve AYM kararlarını uygulayın"

Komisyon görüşmeleri sırasında, AKP’li vekiller soyadı dayatmasının aileyi koruma amacı taşıdığını savundu. Ancak EŞİK, bu dayatmanın kadınları kendi ailelerinden kopararak yeni ailelerinde erkeğin soyadını taşımaya zorladığını, böylece kadınların öz aileleriyle bağlarının koparıldığını vurguladı. Ayrıca, kadınların doğum ile aldıkları soyadlarını kullanma özgürlüğünün, yeni kurdukları ailelerin birliğini olumsuz etkilemeyeceğini, aksine eşitliği pekiştireceğini belirtiyorlar.

EŞİK, Türkiye’de kadınların soyadı mücadelesinin uzun yıllara dayandığını ve çok sayıda AİHM kararı ile Anayasa Mahkemesi’nin Medeni Yasa’nın 187. Maddesini eşitlik ilkesine aykırı bulduğunu hatırlattı.

Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, tüm kişileri ve kurumları bağlamakta olup, bu karara rağmen iptal edilen hükmü geri getirmeye çalışmanın anayasanın hukuk devleti ilkesini ihlal edeceğini belirtti.

EŞİK’in Talepleri:

Soyadı ile ilgili yasalarda “erkeğin soyadı” ifadesinin olmaması gerektiği gibi, “kadının soyadı” ifadesi de olmamalıdır. Yasa maddeleri “eşler” kalıbıyla yazılmalıdır.
Kadınların evlilik sonrası doğum ile aldıkları soyadlarını kullanma hakkı tanınmalıdır.
Evlilikle kadının nüfus kütüğü değiştirilmemelidir.
Evlilikle kadınların kimlik belgelerinin değişmesi zorunluluğu kaldırılmalıdır.
Kadınlar çocuklarına kendi soyadlarını verebilmelidir.

EŞİK, kadınların soyadı hakkı konusunda eşit yurttaşlık ve insaniyet sınavından geçilmesi gerektiğini belirterek, iktidar ve muhalefete çağrı yaptı:

“Toplumda ve ailede eşitlikten vazgeçmeyeceğiz. AİHM ve AYM kararlarını uygulayın!”