Avukat Sema Yurtbilir Yavuz, evlenmeden önceki soyadını kullanmak için mücadele eden kadınlardan biri.
Anayasa Mahkemesi (AYM), 28 Nisan 2023’te Türk Medeni Kanunu'nda yer alan ve kadının soyadı olarak yalnızca evlenmeden önceki soyadını kullanmasını engelleyen hükmü eşitliğe aykırı bulup iptal edince, ilk başvurusunu yaptı.
Yurtbilir Yavuz 29 Ocak 2024 Pazartesi günü, Nevşehir Nüfus Müdürlüğü’ne başvuru yaptı. AYM kararını ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ilgili kararlarını hatırlattı, “evlenmeden önceki soyadım olan Yurtbilir’i kullanmak istiyorum” dedi.
Başvurusunda, Türkiye’nin de imzacısı olduğu Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi (CEDAW) maddelerini de hatırlattı.
Başvurular yanıtsız kaldı
Başvurusuna yanıt alamadı, vazgeçmedi. Bu kez de Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) başvurdu. Başvurusunda, AYM’nin kararlarının tüm kurumları bağladığını yineledi.
Ancak, bu ikinci başvurusuna da yanıt alamadı.
Eşitlik İçin Kadın Platformu’nun da gönüllü avukatlarından olan Yurtbilir Yavuz, AYM’nin kararına ilişkin iktidarın eşitlikçi bir yaklaşımla yeni bir soyadı düzenlemesi yapmasını beklerken, 9. Yargı Paketi’nde kadınların soyadı hakkının ellerinden alındığı bir düzenleme ile karşılaştıklarını söyledi.
"İktidarın bahaneleri hukuk dışı"
9. Yargı Paketi’nde “sıkıştırılan” soyadı düzenlemesine dair iktidar temsilcilerinin ileri sürdükleri bahaneleri de hukuk dışı bulduğunu belirten Yurtbilir Yavuz, “Aile Bütünlüğünü bozar” yaklaşımının gerçeği yansıtmadığını söyledi. “Asıl kadınlar soyadlarını almak için mahkemelere başvurup mücadele etmeye başlayınca aile birliği bozuluyor” dedi.
Ayrıca “çocuğun kafası hangi soyadını kullanacağına ilişkin kafası karışır” ifadesinin de sadece bir bahane olduğunu söyleyen Yurtbilir Yavuz, “Çocukların kafası anneleri şiddet görürken karışıyor. Kadınları şiddete karşı korumayan iktidar, türlü bahanelerle kadınların var olan haklarını tırpanlamak istiyor. İktidar, kadınların haklarını gasp etmek için bahaneler üreteceğine eşitlik için çaba sarf etse eşitliği pekiştirecek politikalar için çalışsa daha yararlı olur” dedi.
"Hukuk herkes için gerekli"
Yurtbilir Yavuz, soyadı hakkının yasal güvenceye alınmasının sadece kadınların değil erkeklerin de sorunu olduğu görüşünde. Çünkü ona göre, bu bir hukuk sorunu.
Yurtbilir Yavuz’un son bir çağrısı da şöyle: “AYM’nin kararını tanımamak, hukuku keyfe göre, kendi ideolojisine göre şekillendirmek, hukuki güvencesizliğe de neden oluyor. Hukuk kuralları sadece kadınlar için değil erkekler için de toplumun tüm kesimleri için de gerekli.”
9. Yargı Paketi’ndeki kadının soyadı düzenlemesinin detayları
9. YARGI PAKETİ
Kadınların soyadı hakkı mücadelesi: Hukukun üstünlüğüne karşı ideolojik dayatma
(EMK)
