2020: Sanatçı sustu, sanat çevrimiçi oldu

"Hayat durdu" dediğimiz 2020 hem başladığı gibi hiçbir şey katmadan bitti hem de çok şey alıp götürdü her birimizden. Toplumsal acıların yanında tek tek de çok yaralar açtı.

Covid-19'un ortaya çıkardığı koşullar nedeniyle pek çok alanda olduğu gibi kültür-sanat alanında da zor bir yıl olarak kayıtlara geçti.

Koronavirüs gölgesindeki 2020'nin geriye bıraktığı marazaları en iyi onaran, onaracak olan şeylerden biri de sanat kuşkusuz.

"Bugünleri atlattıktan sonra en çok sanata ihtiyaç duyacağız" demişti Tiyatro Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Iraz Yöntem. Bir sosyal medya kullanıcısı "Ah bi müze gezmek.. Tiyatroya gitmek..Ne çok özleniyorsunuz" diye yazmıştı.

Hatırlayalım, karantinanın başında "evlerdeyiz, güvendeyiz" diyerek mesajlar veriliyorken sanatı evlere taşıyordu çoğu kurum ve sanatçı.

Müzisyenler evlerinde sosyal medya hesaplarından canlı konserler verdi, müzeler interaktif olarak kurumlarının kapılarını ziyaretçilere açtı, filmler online gösterim yaptı, zoom'dan sanat konuşmaları, tiyatro oyunları, kitap okumaları... 

TIKLAYIN - Online Kültür Sanat: Kapılar Kapalı, Bilgisayarlar Açık

TIKLAYIN - #Evde Sanatla Kalın

TIKLAYIN - Arşivler Açık, Çocuk Kitapları Online, Konserler Canlı

Türkiye'de ilk koronavirüs vakası açıklanmasından kısa süre sonra "Setler durdurulmalı" çağrısı yapmaya başladı meslek örgütleri. Kimi yapım şirketleri setleri durdurdu. Yeni bölümleri yayınlanamayan diziler yerine başta TRT, 90'larda çocuk olanların, nostalji sevdalılarının rüyası eski dizileri sıraladı bir bir. "Perihan Abla"dan, "Gülşen Abi"ye, "Yeditepe İstanbul"dan, "Ferhunde Hanımlar"a...

Hatta "Aşk-ı Memnu'cu"lar bilmem kaçıncı kez izledi biricik dizilerini bu sayede tekrar.

Her şey başta çok güzeldi belki de... Evlerde, konforlu alanlarımızda sanat etkinliklerini takip ediyorduk, ancak aylar geçtikçe konu kültür-sanat emekçilerinin mücadelesine dönüştü.

TIKLAYIN - Dizi Setleri Ara Vermek için Resmi Açıklama Bekliyor

Yasaklar ve karantina en çok da tiyatro oyuncularını, müzisyenleri, sahne sanatçılarını, set emekçilerini etkiledi. Oyunlar sahnelenmedi, canlı müzik yapılan mekanlar kapandı, konserler durdu.

Devlet ya da özel sektör çeşitli destek paketleri açıklasa da bu yeterli olamadı. Başta özel tiyatrolar olmak üzere çeşitli kurumlar izleyenlerden de destek bekledi. Tiyatrocular "Susma" eylemine başladı. Ulusal ve uluslararası festivaller iptal edildi, ertelendi, bir kısmı online yapılacağını açıkladı.

Sanatçılar da pek çok emekçi gibi ekonomik olarak zor günler yaşıyor hâlâ.

TIKLAYIN - Koronavirüs İptalleri: 39. İstanbul Film Festivali Ertelendi

TIKLAYIN - 73. Cannes Film Festivali Koronavirüs Nedeniyle Ertelendi

TIKLAYIN - "Bologna Çocuk Kitapları Fuarı" Online Olarak Yapılacak

TIKLAYIN - Bağımsız Filmler Evlere Geliyor, Biletleri Sinemaya Destek Oluyor

TIKLAYIN - "Yeniden Buluşacağız, Birlikte Olacağız, Siz ve Biz, Yani Tiyatro"

15 Mart - Koronavirüs salgını nedeniyle kültür sanat alanında yaşanan iptaller üzerine Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, özel tiyatroların temsilcileriyle bir araya geldi.

16 Mart- Sinema, televizyon ve reklam sektörü çalışanları Türkiye'de yeni tip koronavirüs vakalarının açıklanmasının ardından setlerin geçici süre durdurulması talebinde bulundu. Sosyal medyada da #SetlereAraVerilsin etiketiyle kampanya başlatıldı.

17 Mart - Dizi, film ve reklam alanında çalışan on iki sendika ve dernek ortak bir açıklama yapmış ve her bir çalışanın potansiyel taşıyıcı olma ihtimali karşısında tüm çalışmaların en az 2 hafta ertelenmesi gerektiği vurgulanmıştı. Limon Yapım ve BKM yeni tip koronavirüs salgınına karşı setlerini durdurduklarını açıkladı.

TIKLAYIN - Biz Tiyatrocuyuz, "Tuzu Kurular" Değil

TIKLAYIN - Tiyatro Emekçilerinden İmza Kampanyası: Kaynaklar Paylaşılsın, Tiyatromuz Yaşasın

TIKLAYIN - "Set Çalışanlarını Evde Kalanlar Eğlensin Diye Tehlikeye Atmayın"

27 Mart - İstanbul'un en eski iki bağımsız sinema salonu; Kadıköy'deki Rexx ve İstiklal Caddesi'ndeki Atlas kapanıyor. Koronavirüs salgını nedeniyle kapılarını kapatan iki sinema da son zamanlardaki mevcut koşullar nedeniyle de bilet satışı sıkıntısı çekiyordu.

11 Mayıs- #BizdeYerinAyrı seyirci destek programı ile tiyatroseverler, yeni sezonda tiyatrolarda yerlerini önden alarak bugünden tiyatroların, tiyatro oyuncularının ve tiyatro emekçilerinin yanında olabilecek.

22 Mayıs - Pandemi nedeniyle çalışmaları kesintiye uğrayan yapımların, kamera arkası çalışanlarına Netflix, İKSV ve Sinema-TV Sendikası işbirliğiyle 4 milyon TL tutarında destek dağıtılacak. Netflix'in 4 milyon TL'lik katkısıyla oluşturulan desteğin yönetimini ve dağıtımını İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) ve Sinema Televizyon Sendikası üstlenecek.

TIKLAYIN - Tiyatrocular: "Tiyatroların Bu Ortamda Normalleşmesi Zor"

4 Eylül - Koronavirüs pandemisi sırasında film festivallerinin tarihlerinde hiç olmadığı kadar kötü bir dönem geçiridiğini savunan Uluslararası Film Yapımcıları ortak bir bildiri yayınladı.

10 Eylül - Gece 12'den sonra cafe, bar ve restoranlarda her türlü müzik yayınının yasaklanması üzerine sektör çalışanları profillerini kırmızı yaparak kararı protesto ediyor.

TIKLAYIN - "Müzisyenler bu dönemde aletlerini satmak zorunda kaldı"

TIKLAYIN - "Salgın müzisyenlerin hayatlarını rezil etti"

17 Eylül - Yüzlerce müzisyen, koronavirüs salgınında sektörün geldiği son durum ile ilgili, #MüziğeSesVer diyerek ortak bir çağrıda bulundu.

24 Eylül - Sinema TV Sendikası, #ÖnceSağlıkSonraÇekim diyerek, 12 dizi, 4 reklam ve 1 sinema filmi olmak üzere toplam 17 farklı sette 42 pozitif vakanın olduğunu ve 1 kişinin öldüğünü açıkladı.

MECLİS ARAŞTIRMA ÖNERGESİ - "Ekonomik olarak yıpranan sanatçılar için önlem alınmalı"

TIKLAYIN - "Sahnemize veda ediyoruz, Bakanlık seyrediyor"

1 Aralık - Oyuncular Sendikası, pandemi döneminde sektör çalışanlarının kaderine terk edildiğini belirterek, "Sektörü görmezden gelmeyin, meslektaşlarımızı ve haklı taleplerimizi görmezden gelmeyin! Bizi görün ve artık gereğini yapın!" dedi.

TIKLAYIN - Kültür Bakanlığı'ndan müzisyenlere destek: 1000 TL

Koronavirüs üretimleri

Salgındaki ilhamla sanatçılar üretimlerine devam etti.

Serkis'ten sağlık kurumları için Orta Dünya'da 12 saatlik maraton

"Yüzüklerin Efendisi" filminde Gollum karakterini canlandıran İngiliz oyuncu Andy Serkis, yeni tip koronavirüs salgınında yardım toplanması için "Hobbit" kitabını baştan sona canlı okudu.

TIKLAYIN - Sanatçılar Sağlık Çalışanlarının Portrelerini Çiziyor

Pandemi Günlerinde Sanat: İzole Project

Hikâye anlatıcılığını merkeze alarak bireysel hafızaya odaklanan sanatçıların kimisi camına her gün açıklanan vaka sayılarını çizdi, kimi pandeminin yarattığı duygu durumunu kolajlara aktardı, kimisi eski fotoğraflarını ziyaret ederek onları tekrar renklendirdi.

Beklenmedik: Maskemizi ceket gibi asmak

Aslı İnandık, Naz Çağla Irmak, Can Evrenol, Nilipek, Ali Elmacı gibi tanıdık isimlerin de yer aldığı "Beklenmedik" sanat projesi, bireysel evde olma halini kolektif bir duyguya dönüştürüyor.

Hayatını kaybedenler...

Çoğumuzun hayatında ürettikleriyle iz bırakan sanat insanları aramızdan ayrıldı. Muhterem Nur, Timur Selçuk, Kirk Douglas, Muzaffer İlhan Erdost, Ulay, Suat Yalaz, Abdullah Turhan, Güler Yücel, Cengiz Bektaş, Albert Uderzo, Çağlan Tekil, Nevzat Erkmen, Hikmet Dikmen, Mory Kante, Ayşegül Atik, Recep Aktuğ, Jale Aylanç, Eddie Van Helen, Little Richard, Haldun Boysan, Ennino Morricone, Adalet Ağaoğlu,Seyfi Dursunoğlu,Olivia de Havilland, Oruç Aruoba, Alan Parker, Üstün Asutay, Cihan Murtezaoğlu, Birol Ünel, Hikmet Karagöz, Sean Connery, Kim Ki-duk, Erkut Taçkın...

Mory Kante'nin efsane şarkısı "Yeke Yeke."

2020'de başka neler oldu?

Performans sanatının divası Abromoviç İstanbul'da

2020'nin ilk önemli sanat olayı, Marina Abramoviç'in "Akış/Flux" sergisi 26 Nisan'a kadar Sakıp Sabancı Müzesi'nde meraklısıyla buluştu. Sanatçının Türkiye'deki bu ilk sergisinin "Akış / Flux" isminin arkasında "güç", "akım", "dönüşüm", "hareket" ve "topluluk" gibi performans sanatı için temel öneme sahip kavramlar bulunuyor.

TIKLAYIN - Performans Sanatının Divası Abramoviç İstanbul'da: Hareket ve Hareketsizlik İç İçe

Kurt Cobain'in gitarı 6 milyon dolara satıldı

Nirvana'nın solisti Cobain'in, MTV Unplugged performansında çaldığı 1959, Martin D-18E model gitarı, Avusturyalı iş insanı ve Rode Mikrofon'un kurucusu Peter Freedman satın aldı.

TIKLAYIN - Kurt Cobain'in gitarı 6 milyon dolara satıldı

İBB Bellini'nin Fatih portresini satın aldı

İtalyan ressam Gentile Bellini'nin 1480'de yaptığı Fatih'in başka bir kişi ile resmedilen tek portresi, İngiltere'nin başkenti Londra'daki dünyaca ünlü Christie's Müzayede Salonunda alıcıların beğenisine sunuldu. Eseri İstanbul Büyükşehir Belediyesi satın aldı. Yapıt, 400-600 bin sterlinden satışa çıktı.

Akademi'deki değişim Oscar Ödüllerine de yansıdı

Güney Koreli yönetmen Bong Joon-ho'nun "Parazit"i En iyi Film, En İyi Yönetmen ve En İyi Özgün Senaryo ödüllerini alması Oscar tarihinde bir ilk oldu. İngilizce dışında çekilen bir filme bu ödüllerin değer görülmesi snema eleştirmenleri tarafından "Akademi'nin değişim rüzgarı" olarak tanımlandı. 

Tek bir Hasankeyf vardı, onu da kaybettik

12 bin yıllık tarihe sahip Hasankeyf'in Ilısu Barajı nedeniyle sular altında kalmasının ardından yeni görüntüleri paylaşıldı. Hasankeyf için mücadele veren Hasankeyf Koordinasyonu'ndan gazeteci Mehmet Kızmaz da "Tek bir Hasankeyf vardı, onu da kaybettik" dedi.

Cannes Festivali'nin ilk siyah jüri başkanı Spike Lee 

Lee yaptığı açıklamada, "Afrika diasporasından Cannes jürisine ve ana film festivaline başkanlık yapan ilk kişi olmaktan onur duyuyorum. Barış ve Sevgiyle.." dedi.

Beethoven 250 yaşında

Bonn'lu bir dünya vatandaşı, müzisyen, hümanist, vizyoner, doğa dostu... Ludwig van Beethoven'ın 250. doğum yılı tüm dünyada farklı etkinliklerle kutlandı. 

İBB'de sahnelenecek ilk Kürtçe oyuna yasak

İBB Şehir Tiyatroları Gaziosmanpaşa Sahnesi'nde sahnelenecek olan "Bêrû" (Yüzsüz) adlı Kürtçe tiyatro oyunu, Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı tarafından yasaklandı. TJN tiyatrocularından Ömer Şahin, hukuki ve yasal bütün kanalları işleteceklerini söyledi.

Bakan Soylu sanatçıları hedef aldı

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, sanatçı Jülide Kural'ın Selahattin Demirtaş'ın "Devran" kitabını sahneye taşımasının ardından etkinliğe katılanları hedef aldı.

TIKLAYIN - Soylu, "Devran"ın Okuma Tiyatrosuna Gidenleri Hedef Aldı

TIKLAYIN - Sanatçılardan "Devran" Tepkisi: Siyasiler Gider, Sanat Kalır

Berlin Film Festivali'nden cinsiyetsiz ödül

Berlin Film Festivali gelecek yıldan itibaren oyunculuk ödüllerinde cinsiyet ayrımı yapmayacağını duyurdu. İlk defa performans ödülleri cinsiyet ayrımı gözetmeyen bir şekilde tanımlanacak ve En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Kadın Oyuncu ödülleri yerine, "En İyi Performans için Gümüş Ayı" ve "En İyi Yardımcı Performans için Gümüş Ayı" verilecek.

(AÖ)