Rahim Ağzı Kanserini Önlemek Mümkün

Her yıl tüm dünyada 470 bin kadın rahim ağzı kanserine yakalanıyor.

Cervix uteri bölgesi, uterusun vajinaya açılan ilk bölümü. Bu bölge kanserleri, kadın üreme yolları kanserlerinin sıralamasında ikinci sırada yer alıyor. Rahim ağzı (serviks) kanserinin en büyük sorumlusu Human Papilloma Virüs (HPV) adlı bir virüs.

HPV insanda cinsel yollardan bulaşan hastalıklardan biri. HPV'nin 40'tan fazla çeşidi bulunuyor. 

Rahim ağzı  kanseri en çok yaşları 40-55 arasında olan kadınlarda görülüyor. Hastalığın minimal servikal displazi denilen aşamadan kanser aşamasına gelmesi yıllar alıyor.

Öte yandan, rahim ağzı kanserini, henüz hiçbir semptom yokken teşhis etmek mümkün. Bu, kadınların her yıl geçmesi gereken pelvis muayenesi sırasında serviksten hazırlanan yayma preparatının sitolojik muayenesiyle sağlanıyor.

Bu yöntemle erken dönem serviks neoplazilerinin yüzde 90'ını teşhis etmek mümkün. Bu erken müdahale sayesinde rahim ağzının bir kısmı alınarak şüpheli hücreler yok edilebilir.

Aşılar

Daha ileri vakalardaysa tedavi cerrahi, radyoterapi ve kemoterapi olarak sıralanabilir. Ama iki yıldan beri varolan iki çeşit aşı sayesinde bu hastalıktan korunmak mümkün.

Gardasil, Sanofi laboratuvarının ürünü olup yüksek riskli serviks displazilerinden korunmada kullanılan bir aşıdır. Cervarix de Glaxo-Smith-Kleine laboratuvarının hazırladığı bir diğer aşı. Bu aşıda HPV'nin sadece 16 ve 18 tiplerine karşı etkili.

Bu iki aşının nasıl etkili olduğunu açıklamak için HPV'ye bir geri dönüş yapmak gerek:

HPV'nin farklı türleri çeşitli numaralarla anılıyorlar ve virüsün bütün tiplerine karşı etkili olan bir aşı henüz mevcut değil.

Bu yüzden varolan iki aşı da en sık görülen tiplere karşı etkili. Bu tipler de -yani tip 6, 11, 16, 18- ancak yüzde 70 oranında rahim ağzı kanserinden sorumlu.

Diğer ifadeyle yüzde 30 oranında rahim ağzı kanserinin sebebi olan HPV tiplerine karşı koruyucu aşı mevcut değil. Aşıların etkili olduğu HPV tiplerinde etki seviyeleri oldukça yüksek; yüzde 97-99 oranında.

Cinsel ilişki döneminden önce uygulanmalı

Diğer bir tespit de, bu aşıların daha önceden aynı HPV tipleriyle karşılaşmış kadınlarda işe yaramaması, hiçbir koruyucu etkisinin olmaması.

İşte bu sebepten aşı HPV enfeksiyonuyla karşılaşmadan önce, örneğin Fransa'da 14 yaşındaki kız çocuklarına öneriliyor. Bu aşının genç kadınlara kontrasepsiyon (gebelikten korunma) bilgilerinin de verildiği bir konsültasyon sırasında teklif edilmesi öngörülüyor.

Aşının üç enjeksiyon şeklinde 0, 2 ve 6. ayda yapılması ancak bu sonucu garantiliyor. Aşının ikinci hedeflediği kesim de 15-23 yaş arasında olup ya hiç cinsel ilişkiye girmemiş ya da bir yıldan az bir süredir cinsel ilişkisi olan genç kadınlar.

Bu kesim için aşıdan önce kontrol yapılması tavsiye ediliyor. Şu anda mevcut olan bilgiler ışığında, virüsün dçrt tipini de kapsayan aşı tavsiye ediliyor; bu da Gardasil.

Erkeklerde etkisiz

HPV tipleri insanda görülen genital bölge enfeksiyonlarının bir çoğundan sorumlu tutuluyor, örneğin penis, vulva ve vajinal bölgedeki verrau ya da condylomes gibi enfeksiyonlar ya da anal bölgedeki ve rectum girişindeki enfeksiyonlar.

Erkeklerde bu aşının etkili olduğunu gösteren bir çalışma mevcut değil. Erkekler taşıyıcı olmaya devam ediyorlar.
Bu durumda kız çocuklarını en erken yaşlarda (14) aşılamak gerekiyor.

Bu hastalığın boyutlarını anlatmak için 2006 Kahire Forumu'nda açıklanan rakamları sıralamakta fayda var:

• ABD'de her yıl 450 bin servikal displazi vakası tanınmakta; dünyada bu sayı yılda 10 milyon. Ayrıca her yıl ABD'de 21 bin dünyada ise 470 bin yeni rahim ağzı kanseri vakasıgörülüyor.
• HPV kökenli anal kanser ise ABD'de yılda 5 bin vaka olarak belirleniyor.
• Bütün bu vakalar ABD'ye yılda 6 milyon dolara mal oluyor. Dünyadaki maliyetiyse bilinmiyor.

Dikkat edilmesi gerekenler

• Serviks kanserinde erken tanı hayat kurtarıyor.
• Serviks frottisinin (yayma preparat) her kadına belli aralıklarla yapılması servikal displazinin tek teşhis yolu.
• 25-65 yaş arasında kadınların ilk iki yılda her yıl yaptırmaları öneriliyor. Eğer ilk iki frottis normalse bundan sonra üç yılda bir yapılabilir.
• Aşı 14 yaşındaki kızlarda ya da 15-23 yaş arasındaki genç kadınlarda üç enjeksiyon şeklinde yapılır.
• Prezervatif bütün cinsel hastalıklarda kullanılacak en etkili yöntem olmaya devam ediyor.
• Daha önce HPV tipleriyle karşılaşan kadınlarda aşının hiçbir koruyuculuğu yok.
• Aşının erkekler üzerindeki etkisi kanıtlanamamıştır.
• Quadrivalent (HPV 6,11,16,18) tipleri en etkili aşıdır.(ÇŞ/EZÖ/EÜ)