Suriye Ateşkesinin İlk Beş Gününde Yaşananlar

Halep 2016. Fotoğraf: Baladi News/Nour Martini

Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu'nda (BMGK) Suriye'de insani yardım ve tedavi için sivillerin tahliye edilmesine olanak tanıması planlanan 30 günlük ateşkes kararını ilk olarak 22 Şubat'ta oylamaya sundu.
Hazırlanan ilk tasarı Rusya tarafından veto edilen ilk karar taslağında, söz konusu ateşkesin IŞİD, El Kaide ve El Nusra Cephesi'ne yönelik operasyonları kapsamayacağı ifadesi yer alıyordu.
Rusya, karar taslağına "bu örgütlerle işbirliği yapan diğer grupların" ibaresi eklenmesini talep etti. Yapılan görüşmelerin ardından kabul edilen taslakta bu örgütler de yer aldı.

"Suriye'nin tüm bölgelerinde" ibaresi yer aldı

24 Şubat'ta 15 üyesi oy birliğiyle hafta sonu yapılan oylamada Suriye'de insani yardım ve tedavi için sivillerin tahliye edilmesine olanak tanıması planlanan 30 günlük ateşkes kararı aldı. Ateşkeste "nationwide" (ülke çapında) ibaresi yer aldı.
72 saat içinde uygulanmaya başlanması planlanan karar "Suriye'nin tüm bölgelerinde ateşkes ilan edilmesini" öngörüyordu. Suriye yönetimi tarafından yoğun saldırı altında tutulan Doğu Guta bölgesine de 48 saat içinde insani yardım ulaştırılmaya başlanması kararlaştırıldı.

Fotoğraf: BM/ Manuel Elias/ 24 Şubat 2018

ABD'nin BM Büyükelçisi Nikki Haley, ateşkesin zaman kaybetmeden hayata geçirilmesi gerektiğini ancak Suriye hükümetinin buna uyup uymayacağına dair soru işaretleri olduğunu açıkladı.

Kararın ardından Türkiye tarafından ilk açıklama Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy'dan geldi. Aksoy, Bakanlık adına kararın alınmasını memnuniyetle karşıladıklarını kaydederken, "Açlığa mahkûmiyetin sivil halka karşı bir silah olarak kullanılması kabul edilemez. Bugünkü kararda da atıfta bulunulan 2268 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararının tam olarak uygulanması çağrısına desteğimiz tamdır" dedi ve ekledi: "Türkiye, Suriye'nin toprak bütünlüğünü tehlikeye atan terör örgütleriyle mücadelesini sürdürecektir".

Cumartesi günü BM'de kabul edilen ateşkes kararına karşın Suriye yönetimi Pazar günü Doğu Guta'ya yönelik karadan ve havadan yeni bir saldırı başlattı. Bazı yaralıların klor gazı saldırısı belirtileri taşıdığı iddia edildi.
İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson, klor gazı iddialarının doğru olması halinde yapılacak uluslararası bir müdahaleye İngiltere olarak havadan destek vereceklerini açıkladı.
Ateşkese rağmen Doğu Guta'da çatışmaların durmamasına Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, sivillerin ayrılabilmesi için bir "insani yardım koridoru"nun oluşturulmasını istedi. Günlük ateşkes önerisinde bulundu. Putin'in sözkonusu talimatları Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu tarafından duyuruldu.
RIA haber ajansının geçtiği habere göre ise Savunma Bakanı Şoygu, ateşkesin günlük olarak uygulanacağını ve sabah 9'dan öğleden sonra 2'ye kadar geçerli olacağını söyledi.

Doğu Guta'da saldırılar sürerken Türkiye'nin Afrin'e yönelik "Zeytin Dalı Operasyonu" da gündeme geldi. Türkiye yaptığı ilk açıklamanın hemen ardından kafalarda oluşan soru işaretleri üzerine Afrin operasyonunun ateşkese dahil olmadığını söylemişti.
Ateşkesin kabul edilmesinden hemen sonra Suriye'nin BM Temsilcisi Beşşar el Caferi, kararın Afrin Bölgesi, Golan toprakları ve ABD güçlerinin bulunduğu bölgeler dahil olmak üzere Suriye'nin tamamında uygulanması gerektiğini vurguladı.

Pazartesi günü Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Cumhurbaşkanı Erdoğan bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmenin ardından AA ve Reuters farklı açıklamalar duyurdu. Reuters'ın Fransa Cumhurbaşkanlığı kaynaklarına dayandırarak verdiği habere göre, Macron telefonda Erdoğan'a ateşkese tam manasıyla uyulmasının bir zorunluluk olduğunu dile getirdi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, Fransa Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamanın aksine, görüşmede Macron'un 2401 sayılı Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararından bahsederken Afrin'e atıfta bulunmadığını bildirdi.

Başbakan Binali Yıldırım, salı günü yapılan AKP haftalık grup toplantısında "Afrin'de yürüttüğümüz Zeytin Dalı Harekatı'nı Doğu Guta ile karıştıranlar var. BM Konsey kararının Doğu Guta ile ilgili olduğu aşikardır. Çünkü Türkiye sivillere değil, eli kanlı terör örgütlerine karşı ve orada yaşayan sivilleri kurtarmak için bir temizlik harekatı yapıyor" ifadelerini kullandı.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert, dün Türkiye'nin Afrin'e yönelik sürdürdüğü Zeytin Dalı harekatının ateşkes kapsamında olup olmadığının sorulması üzerine ise şunları söyledi: "Haritayı açıp bakarsanız Afrin'in Suriye sınırları içerisinde olduğunu görürsünüz. Türkiye'ye bir kez daha açıp BM tarafından kabul edilen ateşkes kararını yeniden okumasını öneririm".
Dışişleri Bakanlığı ise hemen ardından ABD'nin bu açıklamasına "ABD'nin ifadeleri her türlü temelden yoksundur" şeklinde cevap verdi.
Uluslararası Af Örgütü, Afrin ve Azez'de Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve YPG arasındaki çatışmalarda sivillerin de hedef olduğu açıklamasında bulundu. Uluslararası Af Örgütü Ortadoğu araştırma direktörü Lynn Maalouf, Afrin'deki TSK ve YPG arasındaki çatışmaların bugüne kadar pek çok sivilin ölümüne neden olduğunu ve yüzlerce kişinin hayatının da tehdit altında olduğunu söyledi ve ekledi: "Gerçekleştirilen bombardımanlar son derece tedirgin edici. Ağır silahlar ve diğer patlayıcıların sivillerin yaşadığı bölgelerde kontrolsüz kullanımı uluslararası insan hakları hukuku tarafından yasaklı ve tüm taraflar bu saldırılara derhal son vermeli". Afrin operasyonu an itibareyle 40. gününü tamamlıyor. (PT)