Duygu: Žena, život, sloboda!

*Fotoğraf: Pomak düğünlerinde gelinler özel olarak evde geleneksel olarak süsleniyor, trakyabalkan.org'dan alındı.

Türkiye’deki Pomak yurttaşlardan olan Duygu Doğan, anadili savunuculuğuna 14 yaşında babaannesinden duyduğu Pomakça kelimeleri kayıt ederek başlıyor.

O günden beri de imkân bulduğu her ortamda anadilini savunuyor, sonraki kuşaklara aktarılması için çalışmalar yapıyor.

Anadili mücadelesinde kadınların daha etkin olduğunu belirten Duygu, “Žena, život, sloboda! -Kadın, Yaşam, Özgürlük-“ diyor.

ÖNERİ: Duygu,bu haberi okurken, bu şarkıyı dinlemenizi öneriyor.

“Anadilim benim için babaanne kokusu”

Duygu anlatıyor.

“Ben annesi Boşnak – Arnavut, babası Pomak olan bir ailede doğdum.

“Anadili, başkaca insanlardan farklı olduğum konusu ve bu durumun dikkatimi çekmesi çok erken yaşlarıma tekabül ediyor.

“Ben anadili/ dilleri ile karşılaşma konusunda görece şanslı bir insandım. Görece diyorum çünkü Pomakça’yı biliyor, anlıyordum lakin konuşamıyordum.

“Çünkü Türkçemiz bozulmasın, aile içi konuşmaları anlamayalım diye bir bariyer vardı aile büyüklerimizle aramızda.

“Pomakça üzerinden konuşursam, Pomakça’yı ilk duyduğumda da sonraki süreçlerde de farkındalığımı derinleştirecek tüm çalışmalarımdaki tek motivasyonum “Babanne Kokusu”ydu.

"14 yaşında Pomakça kayıtlara başladım"

"Ben kendimi bildim bileli Pomakça derlemeler yapıyorum. İlk ayakları yere basan çalışmam da 14 yaşımdayken, babaannemin ağzından çıkan tüm cümleleri kendi not defterime yazma girişimimle başladı. Ve bir daha hiç sonlanmadı.

“Öncelikle Pomak/Boşnak bir kadın olarak, anadilinin sadece anadili olmadığı, bir kültür, bir değerler bütünü bir kendini yaşayabilme özgürlüğü olduğunun bilincinde olarak yetiştirildim.

“Anadiliniz farklı olunca kültürel olarak da farklılaşıyorsunuz, çünkü bu genlerinizden tutun da insan ilişkilerinize kadar işliyor. Bugün insanlar “aile dizimi” konusunu konuşuyor.

“Göç vurgusu ile devinen bir dil ve kültürden bahsetmek istiyorum. 3. Kuşak, Türkiye doğumlu bir kadın olarak, bu topraklarda anadili başka başka olan insanların hayatı farklı algıladığını da bilmek lazım.

“Bu da müthiş bir özgüven çeşitlilik fırsatı veriyor. Bence anadilimi konuşmak, eğer konuşabilseydim, babaannemin kokusunu doya doya koklamak adına çok değerli ve önemli olacak.

“Anadilimi savunuyorum çünkü “kendim” olarak yaşamaya ve kabul görmeye ihtiyacım var. Babaanne – anneanne kokusu ile yola çıkan, yolda karşılaştığı her şeyi heybesine atan ve bu yolda yanındakine yoldaş olan, tüm Dünya Halklarının Anadil Günü’nü kutlarım.

“Pomaklar sadece Pomak’tır”

“Türkiyeli, 3. Kuşak Pomak/Boşnak bir kadın olarak, Pomak Kadınlarını temsil etmiyorum. Pomaklık olmanın dramasını ya da ajitasyonunu yapmıyorum. Halkım için projelerim var, buradayım!

"Bir mücadele veriyorum ve ne olursa olsun, bu mücadele için babaanne kokusu ile yola çıktığımı tüm insanlığa haykırmak istiyorum. Pomaklar, sadece ve sadece Pomaktır! Žena, žıvot, slobodna! (kadın, yaşam, özgürlük")

Okuma Önerileri

Tuncay Bilecen (Derleyen), İbrahim Dizman (Derleyen)/ Aşrı Memleket / İletişim Yayınları/ 2017

Georgi Zelongona/ Türkiye'deki Pomaklar / Türk Tarih Kurumu Yayınları / 2017

İzleme Önerileri

Pomak Gözyaşları (Pumaski Sılzi) belgeseli. 1893 yılının sonlarında bir grup Pomak’ın Rodop dağlarından, Çanakkale’nin Çan ilçesinde İlyas ağanın çitliğine yerleşmesini ve zamanla İlyasağa köyünü kurmalarını konu alan belgesel.