"Yıkımlar ve dökümler böyle devam ederse yaşamları yok ederiz"

6 ve 20 Şubat depremlerinin büyük yıkıma yol açtığı Hatay'da enkaz kaldırma çalışmaları devam ediyor. Ancak süreç, hem çalışanlar hem de depremzedeler için ciddi sağlık sorunlarına neden olabilecek şekilde ilerliyor.

bianet'in ulaştığı ve kentte yıkımın en çok yaşandığı ikinci ilçe olan Defne'ye bağlı Harbiye'de çekilen görüntülerde, ağır hasarlı bir binanın yıkım çalışmaları görülüyor.

Güvenlik ile çevre koruma tedbirlerinin alınmadığı görülen yıkım kapsamında, bir ekskavatör, ağır hasarlı altı katlı binayı kepçesiyle iterek yıkıyor. Görüntülerde ayrıca, yıkım sırasında alanda sulama aracının olmadığı ve binanın yıkılıp ortalığın toz içinde kalmasıyla birlikte çevredeki yurttaşların alandan uzaklaştığı da görülüyor.

ASUD: "Bu son derece tehlikeli bir yıkım şekli"

bianet'e yazılı demeç veren Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, İmar Kanunu kapsamında idarelerce yapılacaklar ile tescilli yapıların yıkımları hariç, afetler sonrası acil yıkımların 1 Temmuz 2022 tarihinde yürürlüğe giren "Binaların Yıkılması Hakkındaki Yönetmelik"e göre yapıldığını belirtti.

Yönetmeliğin amacının, "binaların yıkım faaliyetlerinin çevre ve insan sağlığı ile güvenliğine zarar vermeyecek şekilde gerçekleştirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek" olduğunu vurgulayan Ensari, söz konusu yıkım görüntülerine ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:

Ancak görüyoruz ki bırakın deprem bölgesindeki yıkımların istisna kabul edilmesini kentsel dönüşümlerde yapılan yıkımlarda dahi yönetmelik uygulanmamaktadır.

Özellikle videoda görüleceği gibi:

Yapının alt kat kolonlarının zayıflatılarak toptan göçmesi sağlanıyor.

Bu son derece tehlikeli bir yıkım şeklidir, ancak yıkım firmalarının işine gelmektedir. Doğrusu, yapının yukarıdan aşağıya doğru stabilitesinin bozulmadan yıkımının yapılmasıdır. Ancak firma için bu yıkı şekli (zaman, çalışan ve yakıt harcaması) ekonomik olmaktadır. Yani "Rant mı, hayat mı" sorusunun cevabı 'RANT'tır.

Oradaki işçi sağlığı ve güvenliği ile çevre kirliliği önemli değildir.

Bu yıkım ve molozların taşıtlara yüklenmesi süresince gerek videodaki yıkımda ve gerekse diğer yıkımlarda sulama sisteminin olmadığını görmekteyiz. Bu durumda tozlar çevreye yayılmakta ve içinde bulunan başta asbest, silika ve diğer tehlikeli maddelerin ortama hızlı bir şekilde yayılarak gerek çalışanların ve halkın bu tozları soluması ve gerekse çevrenin kirlenmesi zehirlenmesi ortaya çıkmaktadır.

"Canlı yaşamı risk altında"

"Yapıların yıkımı güvenlik açısından çok tehlikeli iştir" diyen Ensari, görüntülerde çevre güvenliğinin ve emniyetinin sağlanmadığının görüldüğünü belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:

Bu molozlardan fırlayacak parçaların çevrede bulunanların ölümüne kadar götürecek bir riskten bahsetmekteyiz. Yapının yıkımından çıkan tüm molozlar bizim için tehlikeli atıktır, zira artık tehlikeli maddeler barındırmakta ya da tehlikeli maddelerle kontamine olmuştur. Yani bu molozlara hafriyat toprağı gibi yaklaşım tamamen yanlıştır. Son olarak ülkeme olan sosyal sorumluluğum gereği şunu söylemeliyim: Yıkımlar ve moloz döküm yerleri bu şekilde devam ederse hiç şüphesiz burada çalışan işçilerin tamamını, bölgede yaşayan insanlarımızı ve hatta bölgenin tarım ürünlerinden kaynaklı riskler nedeniyle yaşamlarını yok ederiz.

Yaşam Meclisi'nin 'sulamalı yıkım' ısrarı sonuç verdi

Defne'ye bağlı Aşağıokçular Mahallesi'nde faaliyet gösteren 'Yaşam Meclisi', bölgede sulama yapılmaksızın başlayan enkaz kaldırma çalışmalarına karşı "Sulama olmadan yıkıma izin vermeyeceğiz" diyerek harekete geçti.

bianet'e konuşan Aşağıokçular Yaşam Meclisi'nden Erkan Avşar, Aşağıokçular ve çevresinde 'sulamalı yıkım' yapılmasını sağladıklarını belirterek, "Burada hem kısa hem de uzun vadede halk sağlığına zarar verebilecek uygulamaların önüne geçmeye çalışıyoruz. Bulunduğumuz bölgede sulama yapılmaksızın başlayan yıkım çalışmalarını durdurduk. Dün (9 Nisan) Harbiye Mahallesi'ndeydik ve orada da sulama yapılmaksızın devam eden bir yıkımı durdurduk. Yaşam Meclisi olarak halk sağlığı için önleyici sağlık hizmetleri kapsamında bu adımları atmaya devam edeceğiz" ifadelerini kullandı.

Defne’nin Aşağıokçular Mahallesinde sulamasız bir yıkım yapılmasına, halkın toza boğulmasına müsaade etmiyoruz.

Hafriyat işçileri ve mühendisler sadece burada sulamalı yıkım yapıldığını söylüyor. Çünkü burada halk sağlığı için seferber olan Yaşam Meclisi var. pic.twitter.com/oEDAOQqhU2

— Hatay Halkevi (@hatayhalkevi) April 9, 2023

 (VC)