Türkiye’nin İlk Tiyatro Müzesi İçin Çalışmalar Başladı

Tiyatrocu, oyuncu ve akademisyenleri bir araya getiren Türkiye Tiyatro Vakfı, bir buçuk yıl önce başladıkları çalışmalar sonucunda Aralık 2019’da kuruldu. Şimdi ise, “Bize Bir Tiyatro Müzesi Gerek” sloganıyla Türkiye’nin önemli bir eksiği olan Tiyatro Müzesi’ni kurmaya hazırlanıyorlar.

*Esen Çamurdan

Türkiye Tiyatro Vakfı Kurucular Kurulu Başkanı Esen Çamurdan ile vakfın faaliyetlerini ve şu an altyapısı oluşturulan müzeyi konuştuk.

Türkiye Tiyatro Vakfı ne amaçla kuruldu?

Ülkemizde yerleşik bir geleneğe sahip olmasına karşın tiyatro sanatı alanında kapsayıcı ve bütünlüklü bir belleğin oluşturulmaması Türkiye Tiyatro Vakfı’nın kurulma nedenidir. Bir başka deyişle, vakıf bu değer yitiminin önüne geçmek, tiyatro sanatına boyut katmak, tiyatro kültürünün altyapısını oluşturmak amacıyla kuruldu. Doğallıkla ilk ve en önemli amacımız Türkiye Tiyatro Müzesi’ni oluşturmak.

Vakıfta kimler var?

Kurucular Kurulu’muz akademisyen, oyuncu ve araştırmacılardan oluşuyor, bir de bu konuda uzman avukatımız ile mali danışmanımız var.

“Müze için bina arayışındayız”

Ne gibi çalışmalar yapıyorsunuz?

Aslında vakıf kurulmadan bir buçuk yıl önce başladık biz çalışmalarımıza. Müzenin altyapısını oluşturma çabasındayız. Türkiye tiyatrosuna damgasını vurmuş kişiliklerle sözlü tarih yapıyoruz; ulaşabildiğimiz malzemeler derlenip tasnifleniyor ve dijitalize ediliyor, çağdaş arşivleme ölçütlerine uygun olarak kurgulanan bir envanter programıyla arşiv kayıt altına alınıyor. Ayrıca İÜ Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü son sınıf öğrencileriyle başladığımız ve süren bir literatür veri tabanı oluşturma çalışması var.

Bunu önce dijital kataloglarla sınırladık ve Türkiye tiyatrosu üzerine yayınlanmış tez, kuramsal kitap, biyografi, araştırma gibi, tek kaynak üstünden görüntülenmesini sağladık. Başta Ermeni tiyatrosu olmak üzere Türk tiyatrosuna önemli katkıda bulunmuş azınlık tiyatrolarıyla ilgili ekipler kuruldu. Yurtiçi ve yurtdışında tanıtım, bilgilendirme ve işbirliği oluşturma çalışmaları yapıldı. Bu arada yavaş yavaş bağışlar da çoğalmaya başladı. En önemlisi de müze binası arayışımız hızlandı, tabii sponsor arayışı içindeyiz.

Tiyatro belleği oluşturmak

Bizi nasıl bir müze bekliyor?

Geçmişi araştırıp ortaya çıkarırken, şimdiki zamana açıklık getiren, bir yerde geleceği de hazırlayan, çağdaş bir kültür merkezi işlevini de üstlenen bir müze hayaliyle yola çıktık. Müzemizin toplumda merak uyandırmasını, bilineni yeniden düşündürtmesini, ilgi çekmesini, bunları yaparken de ders verici havadan kaçınıp ziyaretçinin keyifli zaman geçireceği, çocuk ve engelli dostu bir yaşam alanı yaratmasını diliyoruz. 

Tarihsel anlamda Türkiye tiyatro kültürünü nasıl değerlendiriyorsunuz?

Tiyatro kültüründen kastettiğiniz tiyatro belleği ise bunun üstünde önemle duruyoruz, hatta yola çıkış nedenimiz olduğunu bile söyleyebilirim. Başta İstanbul olmak üzere Türkiye önemli tiyatro geçmişine sahip bir ülke, hem geleneksel/yerel hem de çağdaş anlamda.

Bizim bir avantajımız da, coğrafyasal konumumuz gereği çokkültürlü bir yapıya sahip olmamız, ki bu da zenginliğimizi artırıyor. Müthiş bir donanım bu! Düşünsenize bu ülkeden gelip geçen ya da kalan her uygarlık kendinden izler bırakmış, bundan tiyatro da nasibini almış ve tümü bir bütün oluşturmuş. Böyle bir ülkede tiyatro müzesi yok, ilgilenenin de olduğu söylenemez. İşte bu acıklı durum bizi hareketlendirdi ve sıfırdan başlayarak kolları sıvadık. İlerliyoruz da. 

(AB/SO)