Türkiye'de İşkence ve Ümit Gül'ün AİHM kararı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), TİKKO örgütüne yardım ve yataklık ettiği iddiasıyla yargılanan Ümit Gül'e işkence yaptığı ve onu adil yargılamadığı gerekçesiyle Türkiye'yi 13 bin avro (29 bin TL) manevi tazminata mahkum etti.

Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin  (AİHS) 3. maddesinde yasaklanan "işkence ve onur kırıcı muamele" yaptığı ve Gül'ün avukatına erişme hakkını kısıtladığı ve adil yargılama yaptığı suçlamalarından Türkiye'yi suçlu buldu.

AİHM: İşkence şikayeti savcılarca önemsenmedi

Mahkeme, Gül Tunceli Emniyet Müdürlüğü Terörle Mücadele Şubesi'nde gözaltındayken hekimlerce düzenlenen dört ayrı raporun Avrupa Konseyi İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) ve İstanbul Protokolü'nün standartlarına aykırılıklar içerdiğini tespit ediyor.

AİHM'in bu hekim raporlarının "güvenilir olmadığının" altını çizdiğini ifade eden hukukçu Hüseyin Aygün, kararda Gül'ün gözaltından çıktıktan sonra kötü muamele gördüğü yönündeki şikayetinin savcılarca önemsenmediği ve yaşanan 37 günlük gecikmede "doktor yüzü görmediğine" dikkat çekildiğine işaret etti.

AİHM bekledi, hükümet yanıt vermedi

Aygün, AİHM'in savcıların bu ilgisizliğini de "kötü muamele şikayetlerini görmezden gelme" olarak değerlendirdiğini kaydetti.

AİHM, Gül'ün yaralanmasının "devlet kurumlarının elindeyken gerçekleştiğini" tespit ettikten sonra uzun süre hükümetten "mantıklı bir açıklama" ve yanıt bekledi. Ancak hükümet, bu konuya yanıt vermedi.

Aygün'e göre Gül ile ilgili elde bulunan iki raporda, bu kişinin, işkence şikayetlerini ve kollarından asıldığı iddialarını doğruluyordu.

"Hükümet sorumluluğunu yerine getirmedi"

AİHM, "işkence ve insanlık dışı muamele görmeme hakkı"nın "hem devamlı, hem prosedürel ihalinin" söz konusu olduğuna hükmetti; emniyet ve hapishane sürecinde ciddi rahatsızlıklara yol açan işkence şikayetlerine savcıların gereken önem ve değeri vermediklerini vurguladı.

"Uzun bir süre boyunca yetkili otoriteler hiçbir şey yapmadı. Gözaltı ve hapishane sürecinde alınan tıbbi raporlardan şikayetin ciddiyetle incelenmesine kadar Hükümet gereken sorumluluklarını yerine getirmedi. Ümit Gül'ün işkence şikayetinin incelenmesi sırasında yaşananlar da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 3. maddesinin ihlâlidir."

İşkence şikayetini inceleyen yetkilinin bir polis şefinin olması, kötü muameleyi yapan polislerin hiyerarşik amirinin soruşturma yürütmesinin yetkilendirilmesinin ise Valice gerçekleştirilmesinin de "bağımsız, adil ve etkili soruşturma yürütülmediğinin göstergesi" olduğu kaydedildi. (EÖ)