Türkiye Çocuk İşçiliğinde Afrikalaşıyor

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü’nün (DİSK-AR), dünya genelinde azalma eğiliminde olan çocuk işçiliğinin Türkiye’de kriz sürecinde tekrar canlandığını bildirdi.

DİSK-AR’ın hazırladığı raporda, çocuk işçiliğinin özellikle en kötü çalışma biçimlerinin olduğu tarım sektöründe arttığına dikkat çekildi ve ücretsiz aile işçiliğinin yükselmesinin endişe verici olduğu ifade edildi.

Ev içi çalışan çocuklar

Rapora göre, dünyadaki genel eğilimin tersine, 5-14 yaş grubu çocuklarda çalışma hayatına katılım arttı.

Raporda ev içi çalışan çocuk sayısındaki devasa artışa da işaret edildi.

“Kriz ile birlikte yükselen güvencesizlik zemininde, çocuklar ev içi hizmet üretimini (çocuk ve yaşlı bakımı, temizlik, yemek vb.) giderek daha fazla oranda üstlendi.”

Çocukların çocukluk düşlerini yaşayamadan, çocuk olma haklarını kullanamadan, eğitim hakkından yeterince yararlanamadan, ya serbest piyasanın görünmez eline teslim edildiği ya da ev içi görünmeyen emeğin bir parçası kılındığı belirtildi.

Ucuz istihdam stratejisi

Raporda dikkat çekilen noktaların bazıları şunlar:

* Her beş çocuktan biri çalışıyor.

“Dünya genelinde 2008 yılı itibari ile 5-17 yaş arasındaki çocuk sayısı 1 milyar 586 milyon iken çalışan çocuk sayısı (5-17 yaş) 306 milyon düzeyindedir. Toplamda ise 5-17 yaş arasındaki her beş çocuktan biri ise istihdamda görünmektedir.

Dünya geneli için çocukların istihdama katılımında bir azalma söz konusu iken Alt Sahra Afrika’da çocuk işçiliğinde artış gözlemlenmektedir.”

* Türkiye’de düşüş eğilimi durdu, yükseliş başladı.

“1999-2006 yılları arasında istihdam edilen çocuk sayısı 2 milyon 270 binden 890 bin düzeyine düşmüştür. 2006-2012 yılları ise çocuk işçiliğinde azalma eğiliminin durduğu ve özellikle tarım kesimindeki artış ile birlikte çocuk işçi sayısının tekrar arttığı bir dönem olmuştur. 2012 yılında çocuk işçi sayısı 893 bine ulaşmıştır.”

* Artış çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinde.

“2006’dan bu yana çocuk işçiliğinin en kötü biçimlerinin en yaygın olduğu ücretsiz aile işçisi çocuk işçilerin, toplam çocuk işçiler içerisindeki oranı yüzde 41’den yüzde 46’ya, sayısı ise 362 binden 413 bine yükselmiştir.

“Yine aynı kapsamda değerlendirilen tarım sektöründe çalışan çocukların sayısı da 73 bin kişi artış göstererek 326 binden 399 bine, toplam çocuk işçilere oran ise yüzde 37’den yüzde 45’e ulaşmıştır.”

* Toplamda da çalışan çocukların sayısı arttı.

“Raporda 4+4+4 sistemi ile ilişkilendirilen okula devam ederken çalışan çocukların sayısı, 2006-2012 yılları arasında yüzde 64 oranında artarak, 272 binden 445 bine yükseldi.

“Okuyan çocukların 2006’da yüzde 2’si ekonomik bir faaliyette çalışırken 2012’de bu oran yüzde 3’e ulaştı.

“Bu çocuklar arasında ev işlerinde çalışanların oranı da yüzde 43’den yüzde 50 seviyesine yükseldi.

“Okula devam etmeyen çocukların sayısı 2 milyon 314 binden 1 milyon 297 bine gerilerken, okula gitmeyen çocuklar arasında ekonomik faaliyetlerde çalışanların oranı yüzde 27’den yüzde 35’e yükseldi. Buna karşın ev işlerinde çalışan çocukların sayısı bu kategoride yüzde 44’den yüzde 39’a geriledi.”

Kayıtlı çocuk işçiler arttı

* Kayıtlı çocuk işçi sayısı katladı.

 “2006 yılı SGK İstatistiklerinde zorunlu sigorta kapsamında ücretli olarak çalışan çocukların (14-17 yaş) sayısı 14 bin 161 iken, 2012 yılında 62 bin 925’e yükseldi.”

* Ucuz istihdam stratejisi çocuk işçiliğini besliyor.

“Türkiye şimdi de çocuk işçiliğinde Asya tipi bir modeli benimsemiş görünmektedir. Ucuz İstihdam Stratejisi ve 4+4+4 sistemi bunun zeminini yaratma gayretinin ifadesidir.

“Çocuk işçiliği, yoksulluk ve güvencesizlik zemininde yükselen istihdam stratejilerinin yapısal olarak ürettiği bir sonuç olarak görülmelidir. Dolayısıyla çocuk işçiliği ile mücadele bu strateji ile mücadeleden geçmektedir” görüşlerine yer verildi.”

DİSK-AR Çocuk İşçiliği 2013 raporu 14 Mart 2013’te Adana'da haftalığı 100 TL’ye çalıştığı fabrikada kafası pres makinesine sıkışarak ölen 13 yaşındaki çocuk işçi Ahmet Yıldız’ın anısına ithaf edildi. (YY)