TSK Süleyman Şah Türbesine Operasyon Düzenledi

Suriye'nin Halep iline bağlı Karakozak Köyü sınırları içinde bulunan ve Türkiye’nin kendi sınırları dışındaki tek toprağı olarak kabul edilen Süleyman Şah Türbesi ve Saygı Karakolu’na Türkiye ordusu tarafından operasyon düzenlendi.

IŞİD’in kontrolü altında bulunan bölgede yer alan Süleyman Şah Saygı Karakolu’ndaki 38 asker sekiz ayı aşkın süredir karakoldan ayrılamıyorlardı ve nöbet değişimi yapılamıyordu.

Dün gece düzenlenen operasyonla karakolda bulunan askerler ve Süleyman Şah’ın naaşı Türkiye’ye getirildi.

Operasyon sırasında fotofilm merkezinde kameraman olarak çalışan başçavuş Halit Avcı adlı Türkiye askeri hayatını kaybetti. Ancak Genelkurmay’dan yapılan açıklamada askerin çatışmada ölmediği, yaşanan bir kaza sonucu hayatını kaybettiği iddia edildi. Avcı'nın başına tank kapağı düştüğü ifade ediliyor.

Türbe ne oldu?

Süleyman Şah Saygı Karakolu'nda Urfa'da bulunan 20. Zırhlı Tugay 3. Hudut Alayı 2. Tabur Komutanlığı'na bağlı zorunlu askerlik yapan 38 kişi nöbet tutuyordu.

Başbakan Davutoğlu’nun ifadesiyle “Ecdadımızın emaneti”, Genelkurmay Başkanlığı’nın ifadesiyle “Ecdat yadigarı” olan türbe ve karakoldaki önemli eşyalar ve Süleyman Şah'ın naaşı alındıktan sonra türbe ve karakol Türkiye askerleri tarafından kullanılmaz hale getirildi ve bölge terk edildi.

Süleyman Şah'ın naaşının bulunduğu bina ile karakol olarak kullanılan bina ve müştemilatların “istismar edilmesinin önüne geçmek için” imha edildiği açıklandı. Bunun IŞİD ya da bölgedeki farklı silahlı grupların karakol binasını el geçirerek kullanmasını engellemek için yapıldığı tahmin ediliyor.

Türbe ve karakolun Türkiye sınırına 200 metre mesafede bulunan Suriye Eşmesi köyüne taşınacağı belirtildi. 

Davutoğlu ölen askerle ilgili de söz söylemedi

“Şah Fırat” adı verilen operasyonla ilgili Twitter hesabından açıklama yapan Başbakan Ahmet Davutoğlu şunları söyledi:

“Ecdadımızın emaneti Süleyman Şah'ın naaşı Suriye içindeki yeni mekanına geçici olarak nakledilmek üzere ülkemize getirilmiştir.

“Bugüne kadar büyük bir onur ile görev yapan Süleyman Şah Saygı Karakolu personeli de TSK'nın Şah Fırat operasyonu ile yurda dönmüşlerdir.

“Süleyman Şahın naaşının nakledileceği Suriye Eşmesinde bir bölge ordumuz tarafından kontrol altına alınmış bayrağımız göndere çekilmiştir.

“Her türlü riski barındıran çatışma ortamında Suriye toprakları içesinde gerçekleştirilen bu son derece başarılı operasyon nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerimizin kahraman personelini bir kez daha tebrik ediyorum."

Genelkurmay: Asker kazayla öldü

Genelkurmay Başkanlığı'nın internet sayfasından operasyonla ilgili yapılan açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:

“Uluslararası Antlaşmalar ile Türk toprağı olan Süleyman Şah Saygı Karakolu’ndaki manevi değeri yüksek ecdat yadigârı emanetler, Suriye'de ortaya çıkan güvenlik sorunları ve askerî zaruretler nedeniyle, haklarımız saklı kalmak üzere geçici olarak yine Suriye topraklarında bulunan Suriye Eşmesi Köyüne taşınmak üzere getirilmiştir. Geride değerli emanet bırakılmamıştır.

“Suriye Eşmesi'nde naaşın nakledileceği bölge birliklerimiz tarafından kontrol altına alınmış, bayrağımız göndere çekilmiştir.

"Şah Fırat Operasyonu sırasında herhangi bir çatışma yaşanmamış, başlangıç evresindeki intikal esnasında bir personelimiz geçirdiği bir kaza sonucu şehit olmuştur.” 

Süleyman Şah Türbesi **

Selçuklu Devleti Sultanı Alp Arslan’ın Malazgirt savaşından sonra yeni vatan edinmek maksadıyla batıya yönelen Oğuz boyları arasında Süleyman Şah önderliğindeki Kayı Boyu da bulunmaktaydı. Süleyman Şah, yeni yurt aramak üzere çıktığı bu yolculukta Halep yakınlarındaki Caber Kalesi’ne gelir ve Fırat Nehri boylarına yerleşir. Buradan tekrar yeni yurt aramak üzere yola çıkar, ancak 1227 yılında Fırat Nehri’nin karşı kıyısına geçmeye çalışırken muhafızları ile birlikte Fırat sularında boğulur. Süleyman Şah’ın naaşı ve iki askeri Caber Kalesi eteklerine bir kümbete defnedilir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde imparatorluk sınırları içerisinde olan mezarın bulunduğu yere bir türbe yapılarak buraya “Türk Mezarı” adı verilir.

Türbe ve Caber Kalesi, Osmanlı İmparatorluğu yıkılınca Fransız Suriye Mandası sınırları içerisinde kalmıştı.

20 Ekim 1921 tarihinde Türkiye ile Fransa hükûmetleri arasında imzalanan Ankara Antlaşması'nın 9. maddesi ve 24 Temmuz 1923 Lozan Antlaşması'nın 3. maddesi gereğince Caber Kalesi ve türbe müştemilâtı ile berâber Türkiye Cumhuriyeti toprağı olarak kabul edilmiş ve Türkiye'ye burada muhâfız bulundurma ve bayrağını çekme hakkı tanınmıştı.

Ankara Hükûmeti ile Fransa Caber Kalesi ile türbenin Türk toprağı olmasını öngören Ankara Anlaşması'nı 20 Ekim 1921’de imzaladı.

Suriye hükûmeti, Fırat Nehri üzerinde 1968 tarihinde başlattığı Tabka Barajı'nın 1973 yılında tamamlanacağını ve barajın su toplamaya başlamasıyla Caber Kalesi ve Süleyman Şah'ın türbesinin tamamen sular altında kalacağını ileri sürerek Türk Hükûmeti'nden türbenin yerini değiştirmesini ya da türbenin Türkiye'ye naklini talep eden bir nota gönderdi. Türkiye de buna karşılık Suriye'ye bir nota verdi ve Keban Barajı'nın kapaklarını kapatarak Fırat Nehri üzerinden Suriye'ye su akışını engelledi. Karşılıklı bu restleşmenin ardından Türkiye bölgeye Devlet Su İşleri'nde (DSİ) görevli uzmanlar ve mimarlar gönderdi ve türbenin nereye taşınabileceğinin tespit edilmesini istedi. Ankara ve Şam hükûmetleri arasında uzun süren müzakerelerin ardından bir anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre;

* Türbe, müştemilatı ile birlikte Halep-Hasseki yolu üzerinde bulunan Karakozak köyü yakınlarındaki yeni yerine nakledilecek

* Barajın kenarında türbenin bugünkü konumuna en yakın yerde mermerden bir kitabe dikilecek

* Türbenin bugünkü yerini tespit etmek amacıyla göl üstüne bir şamandıra konacaktı.

1973 yılında türbe ve karakol, Halep'e 123, Şanlıurfa'ya 92 km uzaklıktaki Fırat'ın doğu kıyısındaki Karakozak köyündeki 10.096 metrekarelik yeni yerine taşınmıştı. (EKN)

* Fotoğraf: Okan Özer / AA

** Bu bölümde wikipedia'dan yararlandık