Trump'ın kayıtları ve Nixon ikilemi

*Fotoğraflar: AA (Arşiv). 

Amerika Birleşik Devletleri'nde Eski Başkan Donald Trump'ın, 6 Ocak'ta ABD Capitol saldırısıyla ilgili kayıtları Temsilciler Meclisi'nden saklama girişimi ABD Yüksek Mahkemesini yeni bir yasal ikilemle karşı karşıya bırakacak .

Ancak, CNN'in analizine göre belgeleri gizli tutmak için yürütme ayrıcalığı iddialarını içeren geçmiş kararlar, üçü Trump tarafından atanan dokuz üyeli Yüksek Mahkeme'de elini zayıflatabilir. 

Trump atanan bu giderek muhafazakar yüksek mahkeme tarafından duyulsa bile, Trump'ın zayıf bir davası olduğunu gösteriyor.

Yüksek Mahkeme, 1977'de eski Başkan Richard Nixon'la ilgili mihenk taşı niteliğindeki kararında, "Ayrıcalık, bir birey olarak Başkanın yararına değil, Cumhuriyetin yararınadır" demişti.

Daha yakın bir zamanda da, yani geçen yıl, başkanlık belgelerine yönelik kongre taleplerinin, bir başkanı taciz etmek ve resmi görevlerine müdahale etmek gibi "izin verilmeyen amaçlardan" kaynaklanabileceğine dair endişelerini dile getirdiler.

Ancak bu yeni durumda, Trump'ın artık görevde olmaması nedeniyle bu gerekçe ortadan kalkıyor.

Salı günü geç saatlerde bir kararda, ABD Bölge Yargıcı Tanya Chutkan, Trump'ın ayrıcalığın kontrolünü elinde bulundurduğu argümanını bir kenara iterek, "Başkanlar kral değildir ve Davacı Başkan değildir. Kayıtlarının ayrıcalıklı olduğunu iddia etme hakkını saklı tutar, ancak görevdeki Başkan onu anayasal olarak onurlandırmak zorunda değildir" demişti.

40 sayfalık belge 

Ulusal Arşiv birimi,  Beyaz Saray ziyaretçisi ve çağrı kayıtları ile eski Beyaz Saray genelkurmay başkanı Mark Meadows'un dosyalarından el yazısıyla yazılmış üç not da dahil olmak üzere 6 Ocak ile ilgili 40 sayfadan fazla belgeyi Cuma günü teslim edecek.

Meclis komitesi, kayıtlara acilen ihtiyacı olduğunu iddia ediyor. Meclis komitesi Çarşamba günü bir mahkeme dosyasında "Kamuya potansiyel zarar çok büyük. Demokratik kurumlarımız ve demokrasimizin temel bir özelliği olan gücün barışçıl transferi tehlikede" dedi. 

Trump'ın davasının esasına ilişkin bir sonraki temyiz başvurusu, yüksek mahkemeye gitmeden önce, Columbia Bölgesi Temyiz Mahkemesi'ne yönlendirilecek.

İstenen materyaller ne?

Trump ile ilgili aranan materyaller arasında yazılı iletişimler, takvim kayıtları, 6 Ocak mitingiyle ilgili videolar ve Beyaz Saray'ın Capitol'deki şiddete tepkisi yer alıyor.

Kongre, 2020 başkanlık seçimlerinde Trump'ın Biden'a kaybettiği seçmen oylarını saymaya hazırlanırken, isyancılar binadaki barikatları aştı. Trump o günün erken saatlerinde mitingde konuşmuş, hiçbir gerçek temele dayanmadan, seçimin kendisinden "çalındığı" ve takipçilerinin "cehennem gibi savaşması gerektiği" yönündeki iddialarını tekrarlamıştı.

Nixon'ın kaset girişimi

Mevcut anlaşmazlık için Yüksek Mahkeme'nin yapısı, üç yıl görevden alınan Nixon'ın Watergate teyp kayıtlarını ve belgelerini koruma çabasıyla Başkanlık Kayıtları ve Malzeme Koruma Yasasına itiraz ettiği 1977 yılına dayanıyor.

Yargıç Tanya Chutkan, Nixon'ın kasetleri yok etmeyi planladığını söylediğini yıllardan bu yana, Kongre'nin, bir başkanın resmi dosyalarının sahipliğini özelden kamuya değiştiren Başkanlık Kayıtları Yasasının kabul edildiğini belirtti. 

Meclis komitesi, yasanın şartlarına göre arşivlenmiş Trump dosyalarını arıyor.

Nixon 1977'de Yüksek Mahkemede 7-2 oyla kaybetti. Nixon'a karşı Genel Hizmetler Yöneticisi davasında yargıçlar için eşik bir soru, eski bir başkan olarak Nixon'ın yürütme ayrıcalığı ileri süreyip iddia edemeyeceğiydi.

Daha önceki bir davada, 1974 Amerika Birleşik Devletleri - Nixon davasında, mahkeme, Nixon'ın bir ceza soruşturması için Watergate kasetlerini teslim etmesini gerektirdiğinden, ayrıcalığın mutlak olmadığını söylemişti. (Nixon bu karardan kısa süre sonra istifa etti.)

1977 Nixon anlaşmazlığında yargıçlar, eski bir başkanın görevden ayrıldıktan sonra bile yürütme ayrıcalığı iddia edebileceğini söyledi.

Yargıç William Brennan çoğunluk için "Ayrıcalık, bireysel Başkanın görev süresi boyunca hayatta kalır," diye yazdı.

(PT)