Temiz Hava Hakkı İçin Toplanan 60 Bin İmza Mecliste

Meclis Genel Kurulu’nda bugün görüşmeye açılacak Maden Kanunu Teklifinde yer alan 45. maddenin geri çekilmesi talebi ile başlatılan imza kampanyasına 60 bin kişi katıldı.

Filtre, baca gazı arıtma tesisi, kül barajı gibi çevre yatırımlarına 2 yıl daha erteleme getiren 45. maddeden faydalanacak kömürlü termik santrallerin bulunduğu illerdeki yerel gruplar bugün mecliste siyasi parti grup başkan vekillerini ziyaret edip 60 bin imzayı teslim etti.

6 yıldır sürüyor

2013’te kömürlü termik santrallerin özelleştirilmesinin ardından, bu santrallerin çevre yatırımlarını tamamlamaları için 2019’un sonuna kadar süre tanınmıştı.

Bu süre içerisinde santraller, filtre ve baca gazı arıtma sistemleri gibi çevre yatırımlarını yapmadan altı yıl boyunca zehirli gazları doğrudan havaya saldı.

Bugün yeniden meclis genel kurul gündemine gelecek yasa teklifinde yer alan madde 45, Çanakkale, Kahramanmaraş, Karabük, Kütahya, Manisa, Muğla, Sivas, Şırnak ve Zonguldak’ta bulunan en az 10 santrale iki yıl daha havayı kirletme özgürlüğü tanıyacak.

Üç günde 60 bin kişi “temiz hava haktır” dedi

Türk Tabipleri Birliği, TEMA Vakfı, Greenpeace Akdeniz, HEAL, 350.org, WWF-Türkiye, Halk Sağlığı Uzmanları Derneği ve Türk Toraks Derneği gibi çevre ve sağlık alanında çalışan 17 kuruluşun üyesi olduğu Temiz Hava Hakkı Platformu’nun madde 45’in sebep olacağı kirliliğe dikkat çekmesinin ardından, bahsi geçen santrallerin bulunduğu bölgelerden yerel gruplar, change.org aracılığı ile bir imza kampanyası başlattı.

Kampanyaya üç günde, 60 bin kişi katıldı.

Birçok ünlü isim ile birlikte taraftar grupları da kampanyanın çağrısına katılarak, #temizhavahaktır #2yılbeklemez etiketleri ile çağrıya destek verdi.

İmzalar teslim edildi

İmza kampanyasını başlatan TEMA Zonguldak Temsilciliği, Yaşanabilir Zonguldak Platformu, Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu Elbistan, Muğla Çevre Platformu, Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği ve Temiz Hava Hakkı Platformu adına, Yaşanabilir Zonguldak Platformu ve Salihli Çevre Derneği temsilcileri, bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, 60 bin imzayı, tüm siyasi parti grup başkan vekillerine teslim etti.

Tasarıda başka neler var?

Sanayi Komisyonu'nda kabul edilen Maden Kanunu ve Bazı Kanunlar Hakkında değişiklik öngören torba yasa tasarısı ile devlet, maden işletmelerinden alacağı haktan vazgeçiyor ve orman alanlarındaki izinsiz enerji tesislerinin, başvuru tarihlerindeki bedellerinin ödenmesiyle izinli hale gelmelerini sağlıyor.

Ancak gerekli izin alınmadan enerji tesisi kurulması 6831 sayılı Orman Kanunu'nun ihlal edilmesi anlamına geliyor. Böylelikle suç sayılması gereken bir eylem, hem verilen izin ile hem de geçmiş yıllara dair ödemelerden muaf tutularak ödüllendiriliyor ve affa uğruyor.

Söz konusu yasa tasarısındaki 45. madde ise termik santrallerin çevre yatırımlarını tamamlamadan iki yıl daha çalışmasına izin veriyor.

Ne olmuştu?

2013’te, 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ilk yürürlüğe girdiğinde, yasanın Geçici 8. maddesi; özelleştirme kapsamına alınan termik santrallerin rehabilitasyon ve filtrasyon sistemi kurmalarının 3 yıl ertelenmesini öngördü.

İlk olarak 2013’te kömürlü termik santrallerin özelleştirilmesinin ardından, bu santrallerin çevre yatırımlarını tamamlamaları için 2018’e kadar süre tanındı.

2014’te Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın 56. maddesi gereğince, çevre yatırımlarının bu kadar ertelenmesinin anayasaya aykırı olduğuna karar vererek Geçici 8. maddeyi iptal etti.

2016’da kanunda tekrar düzenleme yapıldı ve çevre yatırımlarının tamamlanması için verilen süre Aralık 2019’a kadar uzatıldı.

2018’de dönemin Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanı Berat Albayrak, Çan Termik Santrali ziyaretinde, santrallerin çevre için gerekli yatırımları yapması için verilen sürenin 2019 sonunda biteceği ve bir daha böyle bir erteleme olmayacağı sözünü verdi.

Mecliste bugün görüşülecek olan düzenlemenin diğerlerinden farkı, çevre muafiyeti için süre uzatmayı şarta bağlıyor olması. İşletmelere Haziran 2019’a kadar yatırımlara ilişkin hazırlıklarını (iş temrin/yatırım planları) tamamlamaları şartıyla Aralık 2021’e kadar süreyi uzatıyor.

(TP)