“Tavan fiyatın işe yaraması, Çin, Hindistan ve Türkiye’ye bağlı”

* Fotoğraf: Canva

Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle başlayan savaş, bugün (5 Aralık) itibariyle 285. gününde devam ediyor.

İşgal karşısında Rusya'ya bir dizi yaptırım uygulayan Avrupa Birliği'nin (AB) deniz yoluyla taşınan Rusya petrolüne varil başına 60 ABD doları tavan fiyat uygulaması bugün itibariyle yürürlüğe girdi.

Rusya'nın Sputnik haber ajansı, tavan fiyat uygulamasıyla birlikte yürürlüğe giren Rusya petrolüne yönelik AB-G7 ambargo kararına ilişkin haberinde, brent ham petrolün varil fiyatının arttığını yazdı.

Buna göre, brent ham petrolün varil başına fiyatı yaklaşık yüzde 1'lik bir artış göstererek Asya pazarında 86 doların üzerine çıktı.

Öte yandan, Rusya basını gibi Avrupa basını da AB'nin aldığı tavan fiyat kararının ne kadar etkili olabileceğini tartışıyor.

Avusturya'nın Der Standard gazetesi tavan fiyat uygulamasının etkilerini öngörmenin zor olduğunu söylerken Polonya'nın Polityka dergisi bu kararla birlikte finans piyasalarının daralacağı görüşünde.

Konuyla ilgili Avrupa basınından öne çıkan yorum ve değerlendirmelere euro|topics'in derlemesiyle aktarıyoruz:

"Kremlin'in çıkarına hizmet edenlere bağlı"

Der Standard'a göre, "petrole tavan fiyat uygulamasının etkisinin ne olacağına dair şu anda ancak tahminde" bulunulabilir:

"Aylardır mücadelesi verilen bu girişimin başarılı olup olmayacağı, Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelere ve aynı zamanda Türkiye'ye, dolayısıyla farklı yollarla Kremlin'in çıkarlarına hizmet eden devletlere bağlı.

"Her anlamda riskli bir operasyon bu, çünkü şimdilik yalnızca teoride etkili bir tedbir söz konusu. Kulağa akıllıca ve mantıklı gelen bu yaptırımın hangi tali zararları beraberinde getireceğini öngörmek zor."

"Bu tedbir gerçekten işe yarayabilir"

Rusya'nın Radio Kommersant FM radyo kanalı, "tavan fiyatın daha yürürlüğe girmeden etkisini gösterdiği" kanısında:

"Tek başına tartışmanın kendisinin bile, Rusya ham petrolünün fiyatı üzerinde bir etkisi oldu. Kasım ayı sonuna kadar, Ural petrolünün satışında uygulanan indirim büyük ölçüde arttı. Bloomberg'in aktardığı bilgiye göre bir varil petrolün 52 dolardan işlem görmesi mümkün, bu da Brent petrolden 30 dolar daha ucuz olacağı anlamına geliyor.

"Dolayısıyla 60 dolarlık sınır, ironik bir şekilde Ural'ın mevcut fiyatından bile daha yüksek. Ama asıl can alıcı konu bu değil, Batı'nın bu tedbirinin gerçekten işe yarayabilecek olması."

"Kabul görme ihtimali yüksek tutuldu"

Almanya'nın Süddeutsche Zeitung gazetesi, "30 dolarlık daha radikal bir tavan fiyatın iyi bir fikir olmadığını" yazdı:

"[Rusya Devlet Başkanı Vladimir] Putin'in tehdidini gerçeğe dönüştürerek Asya'ya ve Afrika'ya yönelik ihracatı durdurması, büyük bir tehlike teşkil ederdi. Petrol fiyatlarının dünya çapında fırlamasına ve özellikle de yoksul ülkelerin üzerine ağır bir yük binmesine neden olurdu.

"Çok düşük bir tavan fiyat uygulaması, Hindistan ve Çin gibi büyük alıcıların bu uygulamayı görmezden gelme riskini de artırırdı.

"Düzenleme, Batılı gemicilik şirketleri ile gemi sigortacılarının yüksek fiyata satılan petrolün nakliye sürecine dahil olmasını yasaklıyor.

"Ancak Rusya, Çin ve Hindistan, kendi tanker filolarını ve kendi sigorta şirketlerini işin içine sokabilirler. Bu sayede tamamen önleyemeseler bile, en azından kısmen de olsa boykotun önüne taş koyabilirler.

"Dolayısıyla, tavan fiyatı belirlerken ihtiyatla hareket edip kabul görme ihtimalini yüksek tutmak daha iyi olacaktır."

"Finans piyasası daralacak"

Polonya'nın Polityka dergisi, "kararın ne AB ne de G7 üyesi olan ülkelere yönelik ihracatı da etkileyeceğine" dikkat çekti:

"G7'nin uygulayacağı tavan fiyat meselesi büyük önem taşıyor, çünkü AB'li ve Büyük Britanyalı şirketleri, Rusya petrolünü (örneğin Asya'ya ya da Afrika'ya) kararlaştırılandan daha yüksek bir fiyata taşıyanlara finansal hizmetler (sigorta, kredi) ve nakliye hizmetleri sunmaktan menediyor.

"AB ve Büyük Britanya finansal hizmetler pazarına hâkim durumdayken, daha az güvenilir alacaklıların ve kredi verenlerin kapısını çalmak zorunda kalmak, Rusya petrolüyle yapılacak ticaretin maliyetini kat kat artıracaktır."

"Yeni şartların hemen kabullenilmesi olası değil"

Ekonomi profesörü Evgeny Smirnov, Rusya'nın İzvestiya gazetesine "tavan fiyatın etrafından dolaşılacağını" yazdı:

"Rusya'nın yıllardır iyi işleyen bir petrol ihracatı var ve piyasa katılımcılarının yeni şartları hemen kabullenmesi pek olası değil.

"Bu yüzden de satıcılar, AB'nin isteklerinin etrafından dolaşmak için boşluklar arayacaklardır. Rusya da Asya ülkelerine yönelik ihracatını daha da artırmaya ve bu amaçla Hindistan ve Çin'deki gemicilik ve sigorta şirketlerinin sunduğu hizmetlerden faydalanmaya çalışacaktır.

"Ayrıca, yüksek kapasiteli bir 'gölge tanker filosu' Rusya'nın petrol ihracatı sürecine dahil olabilir. Sonuç olarak piyasa katılımcılarının takınacağı tutum, tavan fiyat uygulamasının beklenen etkiyi gösterememesine yol açacaktır." (SD)