Tartışmalı Mayın Temizleme Yasası Yürürlükte

Suriye sınırındaki mayınlı arazinin nasıl temizleneceğini belirleyen yasa, bugünkü Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yasayı Cumhurbaşkanı Abdullah Gül dün (16 Haziran) onayladı.

Muhalefet partileri, arazinin temizliği yapan şirkete en çok 44 yıllığına tarım amaçlı kullanmak üzere verilebilmesini sağlayan yasa maddesine karşı çıkıyor.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Deniz Baykal, daha önce, Gül'ün yasayı Meclis'e geri göndermesini istemiş, yürürlüğe girmesi halinde iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurabileceklerini açıklamıştı.

Yasa ne getiriyor

5903 sayılı yasaya göre, Türkiye-Suriye kara sınırındaki antipersonel, antitank kara mayınları ve patlamamış mühimmat beş yıl içinde temizlenecek. Bu süre, Türkiye'nin, Ottawa Sözleşmesi gereğince, topraklarındaki mayınları temizlemek için son tarih olan 2014'e denk geliyor.

Öncelik Savunma Bakanlığı'nda: Mayın temizleme işini, öncelikli olarak Milli Savunma Bakanlığı yaptıracak.

İkinci seçenek: Bu yöntemle olmazsa, temizleme işini Maliye Bakanlığı, hizmet satın alarak yaptıracak. Mayından temizlenen alanlardaki Hazine'ye ait taşınmazların tasarrufu Maliye Bakanlığı'na geçecek. İhale, Kamu İhale Kanunu'na tabi olacak. İhalenin komisyonlarının oluşumunu Maliye Bakanlığı belirleyecek. İhale şartnamesinin hazırlanması, yapılacak işin muayene ve kabulü Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı temsilcilerinden oluşan ortak bir komisyon tarafından yapılacak.

Üçüncü seçenek: Bu iki yöntemle de olmazsa, tasarının ilk halindeki yöntem uygulanacak.

• Mayın temizliği, toprakların en fazla 44 yıllığına tarım için kullandırılması karşılığında temizleyen şirkete verilecek.

• Bu ihale, Devlet İhale Kanunu ve Kamu İhale Kanunu'na tabi olmayacak. Koşulları Maliye Bakanlığı belirleyecek.

• İhale, toprakların kullanım süresinden en çok indirim yapana verilecek.

Askeri bölge verilmeyecek: Arazideki askeri yasak bölge ve sınırdaki güvenlik sistemi için ihtiyaç duyulacak alanlar da temizlenecek, ancak temizliği yüklenene kullandırılmayacak.

Parça parça ihale edilebilecek: Her üç seçenekte de, ihaleyi yapan bakanlık arazinin temizlenmesini bir bütün olarak veya kısımlara ayırarak ihale edebilecek. Temizlenecek mayınlı alanların öncelik sırası Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı'nın mutabakatıyla belirlenecek.

Maden ve petrol için farklı uygulama: Mayınlı alanda bulunan maden ve petrol gibi yeraltı zenginlikleri için, bu yasa değil, mevcut yasalar geçerli olacak.

"Topraksız çiftçilere verilsin"

Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu, arazinin Türkiye'nin en değerli tarım arazisi olduğunu, organik tarım projesi kapsamında topraksız çiftçilere verilmesi gerektiğini savunuyor. Mayınlardan mağdur olan çevredeki köylüler de toprakların kendilerine verilmesini istiyor.

Uluslararası mayın uzmanı Stuart Casey-Maslen, Türkiye'nin ihaleyi uzman uluslararası sivil toplum örgütlerine de açmasını salık vermişti. (TK)