Sudan: Soykırım ve Etnik Temizlik

Hükümetin, 21 yıl önce, çoğunluğu Hıristiyan olan ya da yerel dinlere inanan Sudan'da, şeriat hukukunu uygulamaya çalışması üzerine başlayan iç savaş geçtiğimiz günlerde yapılan anlaşmayla sona erdi ama ülkenin batısında yer alan Darfur bölgesinde çatışmalar devam ediyor.

Etnik temizlik

Darfur'da geçtiğimiz yıl başlayan çatışmalar, binlerce insanın ölmesine ve bir milyondan fazla insanın evlerini terk etmesine yol açtı. Birleşmiş Milletler'in (BM) Sudan temsilcisi Mukesh Kapila, hükümet yanlısı Arap milislerin, halka sistematik olarak tecavüz ve işkence uyguladığını söylüyor.

Darfur'daki durumu 1994'te Ruanda'da yaşananlarla karşılaştıran Kapila, "etnik temizlik" yapıldığını söylüyor.

İki hafta önce, bir kasabada "iki saat içinde 100'den fazla kadına tecavüz edildiğini" söyleyen Kapila, Arap milislerin hükümetin de desteğiyle Fur, Masalit ve Zigawa kabilelerine karşı etnik temizlik uyguladığını belirtiyor.

Müslüman Araplar; Hıristiyan Afrikalılar

Yoksul bir bölge olan Darfur'daki çatışmalar, hükümetin bölgeyi yok saydığını söyleyen Afrika kökenli grupların, hükümet hedeflerine saldırılar gerçekleştirmesiyle başladı.

Bunun üzerine başkent Khartoum'da bulunan hükümet bölgedeki Arapları silahlandırarak isyancılara karşı bir milis gücü oluşturdu.

Şu an sayıları sekiz bini bulan Arap milisler, hükümete bağlı hava güçleri tarafından bombalanan kasabalara saldırılar düzenliyor. İnsan hakları grupları milisleri yağmacılık, tecavüz ve cinayet işlemekle suçluyor.

Hükümet bölgede kontrolü sağladığını iddia etse de isyancılar bunu reddediyor.

Darfur'a çözüm yok

SPLA ile hükümet arasında geçtiğimiz günlerde yapılan barış anlaşması yönetimin ve toprağın iki taraf arasında bölüşülmesini öngörüyor. SPLA'nın kontrolünde bulunan güney bölgeler altı yıl süreyle özerk olarak kalacak ve daha sonra bağımsızlık için bir referandum yapılacak.

Anlaşmaya göre, her iki taraftan güçlerin katılacağı 39 bin kişilik bir ordu kurulacak.

Anlaşma Darfur'da süre giden çatışmalarla ilgili bir çözüm içermiyor. BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Çad'ın Darfur sınırına mülteci kampları kurmaya başladı fakat UNHCR de mali sorunlar yüzünden yeterince etkili olamıyor.

Bölgeyi kontrol altında tutmak isteyen Amerika Birleşik Devletleri (ABD), her iki tarafa da çatışmaların bitmesi için baskı yapıyor. ABD Başkanı Bush 2001 yılında Sudan'a bir özel elçi atadı; Colin Powell da, iç savaş bittiği takdirde Sudan'a uygulanan yaptırımların kaldırılacağını açıkladı.

ABD, bölgenin terör grupları tarafından kullanılabileceğinden endişe ediyor. Usame Bin Ladin'in 1990'ların başlarında Khartoum'da yaşadığı biliniyor. (EÜ/BB)

* Bu yazıyı Erhan Üstündağ BBC ve UNHCR'nin web sitelerinden derleyerek Türkçeleştirdi.