SIPRI’den Avrupa’da silahlanma uyarısı

Fotoğraf: mapio.net

Uluslararası resmi silah ticaretini izleyen Stockholm Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) bugün 2012-2016 ile 2017-2021 dönemini karşılaştırdığı raporunu açıkladı.

Dünya genelinde silah ticaretinde 2012-2016 dönemine kıyasla yüzde 4,6’lık bir düşüş gözlemlenen rapora göre Avrupa, Doğu Asya ve Okyanusya'da kayda değer oranda artış var.

Avrupa’da artış yüzde 19’a ulaşırken Avrupa’nın küresel silah ticareti küresel ticaretin yüzde 13'ünü oluşturuyor.Avrupa'nın en büyük silah ithalatçıları ise İngiltere, Norveç ve Hollanda.

Rapora göre diğer Avrupa devletlerinin de yakın zamanda büyük silahlar, özellikle de ABD'den savaş uçakları için büyük siparişler vermiş olmaları nedeniyle önümüzdeki 10 yılda silah ithalatlarını önemli ölçüde artırmaları bekleniyor. 

Rapor, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı işgale ilişkin verileri içermezken, savaşla birlikte artışın katlandığı tahmin ediliyor.

TIKLAYIN - NATO Ukrayna'yı silaha boğuyor

SIPRI'nin Avrupa Güvenliği Bölümü Başkanı ve Rusya Uzmanı Ian Anthony’a göre Avrupa’daki silah ticareti artışında NATO'nun 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhakına ve Donbass'taki Rusya saldırganlığına verdiği karşılık pay sahibi.

Anthony, NATO'nun yıllarca yürüttüğü savunma harcamalarını azaltma politikasından 2014 yılından itibaren geri döndüğünü ve bu alana daha fazla harcama yapmaya yöneldiğini belirtti.

SIPRI’nin Silah Transferleri Programı Kıdemli Araştırmacısı Pieter D. Wezeman ise Avrupa’nın silah ithalatındaki büyümenin nedeni olarak Rusya’yla ilişkilerin bozulmasını gerekçe gösterdi.

Doğu Avrupa’da kendi savunma ihtiyaçlarını karşılayamayan devletlerin yaptığı ithalata vurgu yaptı.

Wezeman artış için “Endişe verici” derken küresel anlamdaki küçük düşüşün, bölgesel eğilimler arasındaki büyük farklılıkları maskelediğini söyledi.

Orta Doğu'nun silah ithalatında gerileme var

Orta Doğu ülkeleri ise, 2017-2021 döneminde 2012-2016 döneminden yüzde 2,8 daha fazla silah ithal etti. 

Bu artış 2007-2011 ve 2012-2016 yılları arasında bölgeye yapılan silah ithalatında yüzde 86'lık artışın yanında çok ufak bir oran.

Rapora göre bu dönemde Yemen'deki çatışmaların devam etmesi, İran ile bölgedeki diğer devletler arasındaki tansiyonun yüksek seyretmesi, Körfez ülkelerindeki güvenlik endişeleri silah ithalatının artmasında ve devam etmesinde en önemli etken.

Orta Doğu'daki bu gerilemeye rağmen dünyanın en büyük ikinci silah ithalatçısı olan Suudi Arabistan'ın silah ithalatı 2012–16 ve 2017–21 arasında yüzde 27 artmış durumda. 

Katar'ın silah ithalatındaki artış ise bu iki periyotluk dönemde yüzde 227. Bu durum Katar’ı en büyük 22’inci silah ithalatçısından 6’ncı en büyük silah ithalatçısı konumuna getirdi.

Buna karşılık, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından yapılan silah ithalatı 2012–16 ve 2017–21 arasında yüzde 41 daraldı. BAE, dünyanın en büyük 3’üncü silah ithalatçı konumundan 9’unculuğa geriledi.

Buna ragmen Suudi Arabistan, Katar, BAE ile birlikte Kuveyt’in önümüzdeki yıllarda teslim edilmesi planlanan büyük silah siparişleri var.

ABD ve Fransa'nın silah ihracatı artıyor

Dünya silah ticaretinin merkezindeki ABD ise tüm bu süreçte ihracatını katladı. ABD 2012-16 ve 2017-21 yılları arasında yüzde 14 büyüyerek küresel silah ihracatındaki payını yüzde 32'den yüzde 39'a çıkardı.

ABD'nin 2017-21 dönemindeki silah ihracatı, ikinci en büyük ihracatçı olan Rusya'nın iki katından (yüzde 108) fazlaydı. 

ABD silah ticaretinin en büyük merkezini ise yüzde 43’le Orta Doğu oluşturdu. Bu payda Suudi Arabistan'a yapılan  silah teslimatlarındaki yüzde 106'lık artış etkili oldu.

Dünya pazarında yüzde 19’luk paya sahip Rusya’nın bu dönemde ihracatı yüzde 26 daraldı. Rusya'nın silah ihracatındaki genel düşüş ise neredeyse tamamen iki alıcıya yapılan teslimatlardaki düşüşten kaynaklı. O ülkeler de Hindistan ve Vietnam. Ancak önümüzdeki yıllarda Rusya'dan Hindistan'a çok sayıda büyük silah teslimi yapması beklentiler arasında.

2012–16 ve 2017–21 arasında silah ticaretinin yüzde 59 arttırarak pazarın yüzde 11’ine sahip olan Fransa ise bu dönemde üçüncü en büyük silah ihracatçısı konumuna geldi.

Bu dönemde Çin dördüncü en büyük Almanya ise beşinci en büyük silah ihracatçı oldu. Çin'in silah ihracatı yüzde 31, Almanya’nınki de yüzde 19 düştü. (HA)