Şiddet ve Tecavüze Karşı Elektronik Posta

Zenska Infoteka, Eski Yugoslavya’da savaş sırasında şiddete ve cinsel saldırıya maruz kalmış kadınlara yardım etmek amacıyla Zagreb’de 1992 yılında kurulan, kadınların bilgi belge merkezi. Öncelikli hedef savaş nedeniyle sekteye uğramış haberleşmenin önünde yer alan engellerin üstesinden gelmek ve yerel taban hareketlerinin uluslararası bağlar oluşturmasını kolaylaştırmak.

Eski Yugoslavya’daki çatışma sırasında eski cumhuriyetlerin kendi aralarında ve dış dünyayla iletişim kanalları kopmuştu. Zenska Infoteka buna karşılık daha önce barış için veya diğer insani meseleler üzerine bir arada çalışmış kadınların bulunduğu bir elektronik posta ağı oluşturdu.

Bu ağı oluşturan kadınlar, savaş başlamadan önce bir arada çalışıyorlardı ve milliyetçi propagandadan kaynaklanan öteki gruba karşı kuşku duyma nedeniyle birdenbire gerçekleşen bir kopuşu yaşamışlardı. Böylece yeni haberleşme ağının oluşturulması olumlu karşılandı ve birçok ilişki kuruldu ve hatta eski ilişkiler yeniden kuruldu.

Internet, toplu tecavüzlere karşı

Ağın oluşturulma amacı, kadınlar için yardım örgütlenmesi ve kadınlara acil yardımın ulaştırılmasıydı. Bosna Hersek’te gerçekleşen toplu tecavüzlere uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmek için kullanılan taktiklerden biri, haberleşme ağında kadın aktivistlerin ve olaya şahit olan kadınların bu mezalime karşı uluslararası seferberlik ve protesto çağrılarının yaygınlaştırması oldu.

Bir de Zenska Infoteka’nın kuruluşu sırasında, “ZaMir/Kadınlar” adı altında bir elektronik posta grubu/konferans açıldı ve her ay kadınların fikirleri, taktikleri ve deneyimleri tartışabildiği yerel dilde yapılan elektronik konferanslar düzenlendi. Çalışmanın tepe noktası olan 1997 yılında gruba binden fazla mesaj gönderildi.

Kadınların “sanal” bilgi merkezi

Savaş bittikten sonra Zenska Infoteka yaklaşımını değiştirdi. Şu anda Hırvatistan’da kadınların tarihinin ve kadın hareketinin korunması ve bu alanda bilinçlenme konularına odaklanıyor. Ayrıca eşitlik için çalışan kadın gruplarının ve bireysel kadın çalışmalarının yaygınlaştırılması ve desteklenmesi için çalışıyor.

Çalışma, bir veritabanı, kütüphane, savaşta ve siyasette kadınlar gibi kadın meseleleriyle ilgili kitapların ve makalelerin yayınlanması aracığıyla, ayrıca bağımsız kadınlar ve kadın örgütleri için konferanslar ve eğitim seminerlerinin düzenlenmesiyle gerçekleştiriliyor.

Zenska Infoteka, Bosna Hersek’te yaşanan mezalime dünyanın dikkatini çekme ve dünyanın geri kalanıyla ilgili bilginin Eski Yugoslavya’daki insanlara ulaştırılması konusunda başarılı oldu. Bunun iyi bir örneği Pekin’de 1995 yılında yapılan Birleşmiş Milletler Kadın Konferans’ında ortaya çıktı.

Aslında konferansla ilgili haberlerin Eski Yugoslavya’daki devletlere ulaşması imkansız görünüyordu ama Zenska Infoteka’nın kadın grupları ve bağımsız kadınlar arasında elektronik posta ve Internet yoluyla dolaşan haberleri sayesinde insanlar konferans konusunda taze haberler alabildi.

Zenska Infoteka örneği, bu tür bir haberleşmenin savaş sırasında ne kadar işe yarayabileceğini gösteriyor. Burada kullanılan taktikler de belki haberleşme ağlarının tam kapasiteyle kullanılmadığı bölgelerde barış sırasında verimli çalışma için kolayca uygulanabilir.

* Zenska Infoteka

[email protected]

* Bu köşede yer alan taktikler “İnsan Hakları Mücadelesinde Yeni Taktikler” projesi kapsamında derlenen çalışmalardan oluşmaktadır.

* Proje ile ilgili ayrıntılı bilgi için: www.newtactics.org

* Helsinki Yurttaşlar Derneği: www.hyd.org.tr